Pirie
Pirie is ‘n nedersetting en omgewing noordwes van King William’s Town (Qonce).
Ligging
wysigDie landstreek lê aan die voet van die Amatolaberge met Mount Kempt op ‘n 1400 m bo seevlak as die hoogste punt in die streek. Hier is die oorsprong van die Buffelsrivier met die Madendam en die Rooikrantzdam in die boloop. Die dorpie is by 32° 47′ suid, 27° 15′ oos en 630 m bo seespieël, 4 km noord van Mngqesha, 6 km noordoos van Dimbaza en noordwes van King William’s Town op die pad na Alice en Keiskammahoek. Op 19 km afstand wes van King William’s Town op die spoorlyn na Port Elizabeth is die halte Pirie.
Sendingstasie
wysigDie dorpie is in 1830 gestig as ‘n sendingpos vir die Presbiteriaanse kerk deur Bryce en John Ross en is vernoem na Alexander Pirie, sekretaris van die Glasgow-sendinggenootskap. Die kerk op Pirie staan bekend as die Bryce Ross-gedenkkerk. In Februarie 1839 het James Backhouse daar besoek afgelê.
Ekonomie
wysigDie groot inheemse Pirie-woud het ‘n rol gespeel in die Agtste Grensoorlog. In 1894 is die Pirie-forelteelstasie begin toe ‘n groep onder leiding van J.D. Ellis kuit uit Groot-Brittanje ingevoer het. Dit is op 1 Oktober 1946 deur die regering van die destydse Kaapprovinsie oorgeneem. Verskeie spesies varswatervis word geteel en versprei na binnelandse riviere.
Persone
wysig- James Backhouse (*Darlington, Engeland, 8 Julie 1794 - †York, Engeland, 20 Januarie 1869), Kwaker-dominee en -sendeling, blomkweker, botanikus
- Bryce Ross (*Lovedale, 1825 - †Pirie, 15 Desember 1897), sendeling vir die Glasgow-sendinggenootskap
- John Ross (*Glasgow, Skotland, 28 Junie 1799 - †Pirie, 7 Junie 1878), sendeling, baanbreker op die gebied van die Xhosa-taal, drukker
Bibliografie
wysig- https://artefacts.co.za>Buildings>bldgframes_mob
- sahistory.org.za/article/mission-stations-n-s
- Vazi, Clifford Mlandeli: The history of Pirie Mission and amaHleke chiefdom. Grahamstad: ongepubliseerde M.A.-verhandeling, Rhodes Universiteit, 1988 (op internet)