R.P. Erasmus

Rasmus (Rassie) Pieter Erasmus (1884-1961) was sonder twyfel die bekendste “kommandant-generaal” kommandoleier vanuit die geledere van die Suid-Afrikaanse Mynwerkersunie (MWU), nou bekend as Solidariteit, tydens die Randse mynwerkersopstand van 1922. Erasmus is in 1948 as vise-president en vanaf 1951 tot 1954 as president van die MWU verkies.

Biografie

Erasmus is in 1884 in die distrik Aliwal-Noord gebore. Klaarblyklik was hy as 17-jarige jeugdige ook enkele maande lank op kommando saam met die Boeremagte tydens die Anglo-Boereoorlog. Hy het in 1913 na die Witwatersrand gekom en as leerlingmyner op die Princess-goudmyn begin werk. Daarbenewens het hy op die Nigel-, Nourse, Langlaagte Estates- en City Deep-goudmyne gewerk en was ook ‘n skagverteenwoordiger tot sy aftrede in 1953. Hy was die voorsitter van die Fordsburg-tak van die MWU. Vir Erasmus het die “geveg van die werker vir ‘n blanke Suid-Afrika” tydens die 1922-staking ‘n “nasionale kwesssie” geraak.

Erasmus het in die nag voordat die regeringsmagte die laaste weerstandbiedende stakersmagte op die Fordsburg-markplein sou oorrompel daarvandaan op die vlug geslaan en is eers vier dae later by Magaliesburg aangekeer. Daarna is hy tydelik op die Wanderers-sportgronde en die Johannesburgse Fort aangehou. Hy is van hoogverraad aangekla en tot tien jaar harde arbeid in die Pretoria Sentraal-Gevangenis gevonnis. Op 17 Mei 1924, tydens die besoek van die Prins van Wallis aan Suid-Afrika, is hy egter vrygelaat, maar het weens viktimisasie aanvanklik gesukkel om weer op die myne werk te kry.

In 1948 is Erasmus as vise-president en vanaf 1951 tot 1954 as president van die MWU verkies. Hy het ook vir baie jare mynteringlyers op die uitvoerende bestuur verteenwoordig.

Afsterwe

Erasmus is in 1961 op die ouderdom van 77 aan myntering oorlede. Huldeblyke wat oor Erasmus en sy medestaker, “generaal” I.J. Viljoen – bevelvoerder van die Newlands-stakerkommando en “onder-generaal” van Erasmus - in Die Mynwerker verskyn het, verklaar dramaties, maar foutiewelik, dat hulle aanvanklik die doodstraf vir hulle aandeel aan die staking opgelê is.

Bronnelys

N Herd, 1922. The Revolt on the Rand, Blue Crane Books, Johannesburg, 1966, pp. 26, 67, 79.
IL Walker and B Weinbren, 2000 Casualties. A History of the Trade Unions and the Labour Movement in the Union of South Africa, SATUC, Johannesburg, 1961, pp. 132-133.
Die Mynwerker, 22.3.1949, p. 14 (Die 1922 Stryd).
Ibid., 8.12.1950, p. 1 (Foto).
Ibid., 9.3.1951, p. 6 (This is my story).
Ibid., 25.5.1951, p. 3 (Generaal Viljoen gesels oor 27 jaar gelede).
Ibid., 23.11.1951, p. 1.
Ibid., 19.9.1952, p. 1 (At Rassie’s Farewell Party).
Ibid., 3.12.1954, p. 1 (Election of new officials at General Council Meeting).
Ibid., 1.2.1957, p. 3 (Ons President bring hulde aan oom Rassie).
Ibid., 17.10.1958, p. 2 (ER van Rensburg: 1922-Staking was om wit Suid-Afrika).
Ibid., 20.10.1961, p. 2 (Laaste eerbewys aan ons Allervriend).

Sien ook

Solidariteit