Ronel de Goede (*1949–) is 'n Suid-Afrikaanse digter.


Lewe en werk

wysig

Herkoms en opleiding

wysig

Petronella Hermina (Ronel) Foster is in 1949 gebore. Sy studeer aan die Universiteit van Stellenbosch[1] en behaal die B.A.-graad in 1969[2] en die Senior Onderwysdiploma in 1970. Hier is sy lid van D.J. Opperman se Letterkundige Laboratorium. Dan skryf sy haar in by die Universiteit van Suid-Afrika waar sy die B.A. Honneurs-graad met lof in 1980 verwerf.

Sy keer terug na die Universiteit van Stellenbosch vir haar M.A.-graad wat sy in 1987 met lof verwerf met 'n verhandeling oor Die dier as teken in Wilma Stockenström se Monsterverse. Sy is in 1994 die eerste wenner van die Elisabeth Eybersbeurs[3] wat deur die Albert Wessels Trust[4] ingestel is. Die doel van die beurs is om taal- en kulturele bande tussen Suid-Afrika en Nederland te bevorder en word toegeken vir 'n studiereis vir Nederlandse óf Suid-Afrikaanse nagraadse studente, navorsers of dosente. In 2000 behaal sy aan die Universiteit van Stellenbosch haar D.Litt.-graad met 'n proefskrif oor Postmodernisme en poësie, met spesifieke verwysing na die historiografiese metagedig ‘Die heengaanrefrein’ van Wilma Stockenström.[5]

Loopbaan

wysig

Sy is senior lektor in die Departement Afrikaans en Nederlands aan die Universiteit van Stellenbosch en word later medeprofessor en ook ondervoorsitter van hierdie departement. By die universiteit is sy ook hooforganiseerder en aanbieder van die Skrywerswerkwinkels, terwyl sy op die Internet vir 'n tyd PoësieNet op die LitNet webtuiste versorg.[6]

Sedert 2003 is sy saam met twee buitelandse vakgenote, professore Yves T’Sjoen en Thomas Vaessens van Amsterdam, betrokke by 'n navorsingsprojek waar hulle 'n vergelykende studie doen van Afrikaanse, Nederlandse en Vlaamse poësie. Haar verbintenis tot versterking van die bande tussen Afrikaans en Nederlands vind ook uiting in haar lidmaatskap van die Kaapse Forum vir Neerlandistiek, terwyl sy ook dien op die Raad van Trustees van die Van Ewijck-stigting. Sy is stigterslid van die Letterkunde-Ondersteuningskomitee (LOK), wat bestaan uit personeel van die Wes-Kaapse Onderwysdepartement en dosente van Afrikaans Departemente aan die drie suidelike universiteite. LOK bied jaarliks 'n simposium vir sowat 600 onderwysers aan oor die onderrig van Afrikaans. Verder is sy ook stigterslid van die Woordfeeskomitee, wat die jaarlikse Woordfees reël. Van haar vakkundige artikels verskyn in tydskrifte soos Stilet, Tydskrif vir Letterkunde en Tydskrif vir Nederlands en Afrikaans.

Skryfwerk

wysig

Digkuns

wysig

In Standpunte publiseer[7] sy enkele gedigte onder haar regte naam, Ronel Foster.

Haar debuutbundel Skoop[8][9][10][11][12][13]getuig van 'n diepgaande woordvaardigheid en taalkennis wat vele temas bestryk. Sy span die woordverwerker in as 'n soort poëtiese alibi om te sê dat dit nie die mens is nie, maar die woorde wat self hulle loop neem. Indrukwekkend is die spel met die woord en die uitbuiting van die moontlikhede van taal, om die betekenismoontlikhede te verruim. Die gedigte getuig egter van 'n diepgang met 'n verwysingsveld wat psalms en gesange, kinderrympies, volksliedjies en Griekse en ander mites insluit. Kannemeyer noem haar in 'n resensie van hierdie bundel die “belangrikste nuwe stem in Afrikaans ná Stockenström en Krog”.[14] Die eerste afdeling (Escape Transfer Options Escape Transfer Load F1) kyk verby die fisiese manifestasies van dinge na die meer geestelike implikasies daarvan. Tiperend van die tegniek is Alembiek. Hierdie gedig beeld in sy opeenstapeling die diverse bestanddele uit wat in 'n soort heksebrousel ingegooi word om eindelik die “suiwer olie” en “swaargegeurde essensie” daaruit te puur, 'n dramatisering van die maak van poësie. Die volgende gedig, Repliek oor die restant, lewer dan kommentaar hierop en relativeer hierdie gegewe. Hierop volg Bon Chrétien en Bonchrétienpeer, gedigte wat behalwe vir enkele woorde en verskillende lettertipes identies is, sodat 'n effens anderse klem gelê word. Escape Help Tutorial Escape Format Stylesheet Attach F1 se gedigte is hoofsaaklik satiries, hoewel dit steeds op speelse wyse weergegee word. Begraafplaas vir nie-blankes, Stellenbosch is op subtiele wyse 'n kommentaar op die Suid-Afrikaanse politieke aktualiteit. Die afdeling Escape Transfer Clear All Escape Transfer Rename bevat gedigte wat op die geskiedenis gerig is, waar die verlede telkens die werklikhede van die huidige tyd belig. In die Mites-reeks word in vyf opeenvolgende gedigte verskillende interpretasies van 'n voorval uit die mites van Zeus, Hera en Herakles gegee, met toespelings op die werk van ander kunstenaars. Escape Quit Escape Insert se gedigte handel oor meer persoonlike onderwerpe soos gesinsverhoudinge en bedrywighede in en om die huis. Tuisakwarium en Tuisbiblioteek is bekoorlike verse vol vernuftige woordspeletjies oor onderskeidelik die seun en dogter van die spreker. Hierdie bundel verower in 1994 die Eugène Marais-prys[15] en word benoem vir die C.N.A.-prys.  

Versamelbundels

wysig

Van haar gedigte word opgeneem in Groot verseboek en Die Afrikaanse poësie in 'n duisend en enkele gedigte.[16]

Samesteller

wysig

Saam met Louise Viljoen stel sy 'n omvangryke bloemlesing uit die nuwere Afrikaanse poësie sedert 1960 saam, wat hulle onder die titel Poskaarte[17][18] publiseer en saam met Danie Marais stel sy Nuwe verse 4 saam, 'n keur uit die werk ban jong digters wat nog nie met 'n eie digbundel gedebuteer het nie. Haar samewerking met Yves T’Sjoen lei tot die saamstel van bundels met vergelykende studies oor die Nederlandse, Afrikaanse en Vlaamse letterkunde, wat uitgegee word as Over grenzen/ Oor grense en Toenadering.

Publikasies

wysig

1993

  • Skoop

Samesteller

1997

  • Poskaarte (saam met Louise Viljoen)

2009

  • Over grenzen / Oor grense: vergelykende studies oor die Afrikaanse,Nederlandse en Vlaamse poësie (saam met Yves T’Sjoen)

2010

  • Nuwe stemme 4 (saam met Danie Marais) [19][20]

2013

  • Toenadering: Literair / Literêre grensverkeer tussen Afrikaans en Nederlands (saam met Yves T’Sjoen)

Ander verwysings

wysig

Verwysings

wysig
  1. Stellenbosch Writers: http://www.stellenboschwriters.com/fosterr.html
  2. Van Coller, H.P. (red.) Perspektief en Profiel Deel 2. J.L. van Schaik-Uitgewers. Pretoria. Eerste uitgawe, 1999.
  3. Anoniem. Ronel de Goede ontvang beurs. Beeld, 2 September 1994.
  4. Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1994/09/2/5/10.html[dooie skakel]
  5. Universiteit van Stellenbosch: http://sun025.sun.ac.za/portal/page/portal/Arts/Departemente1/afr-ndl/personeel/foster
  6. LitNet: http://www.litnet.co.za/search/?q=ronel+foster
  7. Kannemeyer, J.C. Die Afrikaanse literatuur 1652-2004. Human & Rousseau. Kaapstad en Pretoria. Eerste uitgawe, 2005.
  8. Esaach: http://www.esaach.org.za/index.php?title=De_Goede,_Ronel
  9. Grové, A.P. Insig, Februarie 1994.
  10. Kannemeyer, J.C. Op weg na 2000. Tafelberg-Uitgewers Beperk. Eerste uitgawe, 1998.
  11. Grové, A.P. Tydskrif vir Geesteswetenskappe. Jaargang 34 no. 3, September 1994.
  12. Hambidge, Joan. Die Burger, 8 Maart 1994.
  13. Kannemeyer, J.C. Rapport, 23 Januarie 1994.
  14. Rapport, 23 Januarie 1994.
  15. NB-Uitgewers: http://www.nb.co.za/authors/7812 Geargiveer 5 Januarie 2017 op Wayback Machine
  16. Worldcat: http://www.worldcat.org/identities/lccn-no98-75544/
  17. Grové, A.P. Beeld, 8 Desember 1997.
  18. Hambidge, Joan. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 35 no. 2, Mei 1998.
  19. Cochrane, Neil “Beeld” 14 Junie 2010
  20. Hambidge, Joan: http://joanhambidge.blogspot.co.za/2013/01/danie-marais-ronel-de-goede-samest-nuwe.html