Saljoet 3
Saljoet 3 (Russies: Салют-3; ook bekend as OPS-2[1] of Almaz 2[2]) was 'n Sowjet-ruimtestasie wat op 25 Junie 1974 gelanseer is. Dit was die tweede militêre Almaz ruimtestasie en die eerste sodanige stasie wat suksesvol in 'n wentelbaan geplaas is.[2] Dit is opgeneem in die Saljoet-program om die ware militêre aard daarvan te verbloem.[3] Vanweë die militêre aard van die stasie, was die Sowjetunie huiwerig om inligting oor die ontwerp en die missies rakende die stasie vry te stel.[4]
| Saljoet 3 | |
|---|---|
 | |
| Ruimtesending: | Saljoet 3 / Almaz 2 |
| Herkoms: | Sowjetunie |
| Lansering : | 25 Junie 1974 Baikonoer |
| Geland: | 24 Januarie 1975 brand oor die Stille Oseaan in die atmosfeer uit. |
| Verblyf: | 15 dae |
Met die lansering bereik dit 'n hoogte van 219 tot 270 km[5] en NASA het berig dat die finale wentelbaanhoogte 268 tot 272 km was.[6] Slegs een van die drie beoogde bemanning-sendings het met sukses aan boord gegaan en die stasie beman. Hulle is gebring deur Sojoes 14. Sojoes 15 het probeer om 'n tweede groep bemanning te bring, maar kon nie dok nie.
Alhoewel weinig amptelike inligting oor die stasie bekend gemaak is, berig verskeie bronne dat dit verskeie aardwaarnemingskameras bevat, sowel as 'n aanboord kanon. Die stasie is uit 'n wentelbaan gehaal en het op 24 Januarie 1975 weer die atmosfeer binnegegaan. Die volgende ruimtestasie wat deur die Sowjetunie van stapel gestuur is, was die burgerlike stasie Saljoet 4 en die volgende militêre stasie was Saljoet 5, wat die finale Almaz-ruimtestasie was.
Agtergrond wysig
Die eerste ruimtestasie, Saljoet 1 (ook DOS-1 genoem), is in April 1971 deur die Sowjetunie gelanseer. Slegs een missie het suksesvol by Saljoet 1 gedok, wat Sojoes 11 was, wie se drie persoonbemanning 22 dae aan boord van die stasie gebly het in Junie 1971. Nadat hulle van die stasie ontkoppel het, is die Sojoes 11-bemanning net voor landing in 'n ongeluk dood.
Destyds was daar mededingende 'burgerlike' en suiwer militêre Sowjet-ruimteprogramme; Saljoet 1 is byvoorbeeld ontwikkel as 'n 'burgerlike' program.[4] Ander burgerlike stasies, genaamd langtermyn-orbitale stasies (DOS), word as opvolgers van Saljoet 1 beskou.[2] Dit bestaan uit die onsuksesvolle DOS-2 in 1972, DOS-3 in 1974, en later die suksesvolle Saljoet 4, Saljoet 6 en Saljoet 7.[2]
Die ruimtestasies wat deur die weermag befonds en ontwikkel is, bekend as Almaz-stasies, was ongeveer in grootte en vorm soortgelyk aan die burgerlike DOS-stasies. Die besonderhede van hul ontwerp, wat aan Vladimir Chelomey toegeskryf word, het egter verskil van die DOS-stasies.[4] Die eerste Almaz-stasie was Saljoet 2, wat in April 1973 gelanseer is, maar slegs enkele dae nadat dit in 'n wentelbaan gekom het, misluk dit, en is daarom nooit beman nie.[2]
Beskrywing wysig
Saljoet 3 bestaan uit 'n lugslotkajuit, 'n werkruimte met 'n groot deursnee, en 'n woonkompartement met 'n klein deursnee, wat 'n totale bewoonbare volume van 90 m³ gee.[7] Dit het twee sonkrag-panele een dokpoort, en twee hoofenjins, wat elk 400 kgf (3,9 kN) druk kan lewer.[7] Die lanseringsmassa was 18 900 kg.[2]
Die stasie was toegerus met 'n stort, 'n staande slaapstasie en 'n opklapbed.[2] Die vloer was met Velcro bedek om die ruimtevaarders te help om in die stasie te beweeg. Van die vermaak op die stasie was onder andere 'n magnetiese skaakstel, 'n klein biblioteek en 'n kassetdek met enkele klankkassette.[7] Oefentoerusting bevat 'n trapmeul en 'n Pingvin-oefenklere.[7] Die eerste fasiliteite vir waterherwinning is op die stasie getoets; die stelsel is Priboy genoem.[7]
Aardwaarnemingskameras wysig
Volgens die post-Sowjet-bronne is die werkkompartement oorheers deur die Agat-1 Aardobservasie-teleskoop, wat 'n fokuslengte van 6.375 meter en 'n optiese resolusie beter as drie meter gehad het. NASA-historikus Siddiqi het bespiegel dat met die grootte van die teleskoop se spieël, dit waarskynlik 'n resolusie van beter as een meter gehad het.[8] Die teleskoop is in samewerking met 'n breëfilmkamera gebruik en is hoofsaaklik vir militêre verkenningsdoeleindes gebruik.[9] Daar word beweer dat die ruimtevaarders teikens op die grond by Baikonur waargeneem het. Sekondêre doelstellings sluit in die bestudering van waterbesoedeling, landbougrond, moontlike ertsdraende landvorme en oseaniese ysvorming.[7]
Die ruimtevaarders kon film op die stasie ontwikkel. Belangrike of interessante beelde is gedruk en daarna geskandeer deur 'n TV-beeldstelsel om na die aarde uit te saai.[7] Hulle het so min as 30 minute nodig gehad om 'n foto te neem, te ontwikkel en te skandeer.[7] Minder belangrike beelde is in 'n klein aarde-terugkeer-kapsule verpak wat van die stasie af uitgeskiet kon word.[7]
Benewens die Agat-1-kamera, bevat dit ook ander kameras aan boord waaronder 'n topografiese kamera, 'n ster-kamera en 'n Volga-infrarooi kamera met 'n resolusie van 100 meter.[1] Ruimtevaarder Pavel Popovich, wat die stasie besoek het as die bevelvoerder van Sojoes 14, het onthou dat die stasie met 14 kameras toegerus is.[1]
Aanboord kanon wysig
Alhoewel die Salyut 3 'n 'burgerlike' stasie genoem word, was dit daar 'n 'selfverdedigings'- kanon wat ontwerp is om aan boord van die stasie gebruik te word, teenwoordig. Die ontwerp was toegeskryf aan Alexander Nudelman.[1] Sommige berigte beweer dat die stasie toegerus is met 'n Nudelman-Rikhter "Vulkan"-kanon, wat 'n variant van die 23 mm-Nudelman-vliegtuigkanon was, of moontlik 'n Nudelman NR-30 30 mm-kanaon.[10] Later het Russiese bronne aangedui dat die kanon die feitlik onbekende (in die Weste) Rikhter R-23 was.[11] Na bewering is hierdie aanname bevestig deur Pavel Popovich, wat die stasie in sy wentelbaan besoek het, as bevelvoerder van Sojoes 14.[10] As gevolg van die moontlike skudding van die stasie, is in-wentelbaantoetse van die wapen met ruimtevaarders in die stasie uitgesluit.[1] Die kanon is op so 'n wyse in die stasie aangebring dat die enigste manier om die wapen te rig was om die oriëntasie van die hele stasie te verander.[1][10] Na die laaste bemande sending na die stasie, is die kanon vanaf die aarde gevuur; sommige bronne meen dat dit gevuur was tot die ammunisie klaar was[10], terwyl ander bronne sê slegs drie skote is afgevuur.[1]
Stasiebedrywighede wysig
Slegs een bemande ruimtetuig, Sojoes 14, het met Saljoet 3 gekoppel. Een ander ruimtetuig, Sojoes 15, het binne 40 meter van die stasie af gekom,[1] maar kon nie dok nie as gevolg van 'n wanfunksionele dokstelsel.[1]
Lansering wysig
Die stasie is op 25 Junie 1974 gelanseer deur 'n drie-fase Proton-lanseervoertuig.[2]
Saljoet 3 was die eerste ruimtestasie wat sy konstante oriëntasie ten opsigte van die aardoppervlak behou het.[1] Om dit te bereik, is soveel as 500 000 afvuurings van die hoogte kontrole loonenjin uitgevoer.[1] Die aanvanklike wentelbaan was 219 km by 270 km bo die gemiddelde seevlak, wat as laag beskou is.[5] Die vermoede dat dit 'n militêre sending was deur Westerse waarnemers is verhoog deur die lae hoogte, gekombineer met die keuse van die bemanning van die Sowjet Lugmag, en die gebruik van radiofrekwensies wat normaalweg vir militêre gebruik bedoel is.[5]
Sojoes 14 wysig
Op 4 Julie, 'n bietjie meer as 'n week nadat Saljoet 3 gelanseer is, het die bemande ruimtetuig Sojoes 14 met die stasie gedok, nadat dit die vorige dag gelanseer is.[12] Die bemanning van Sojoes 14 het bestaan uit die bevelvoerder Pavel Popovich en die vlugingenieur Yury Artyukhin. Die bemanning was 15 dae aan boord van die stasie.
Op 9 Julie is berig dat die bemanning die kameras vir aardwaarneming geaktiveer het en etlike dae spandeer het om foto's te neem van verskillende plekke, insluitend Sentraal-Asië.[1] Hulle het 'n film in die aarde-terugkeerkapsule geplaas.[1] Na ontkoppeling het Sojoes 14 veilig op 19 Julie geland.[12]
Sojoes 15 wysig
Die ruimtetuig Sojoes 15 is op 26 Augustus 1974 gelanseer met 'n tweeman-bemanning bestaande uit die bevelvoerder Gennadi Sarafanov en die vlugingenieur Lev Demin.[1] Hulle was bedoel om die tweede bemanning van Saljoet 3 te wees, maar hulle kon nie dok nie, nadat hul Igla-koppelstelsel op hul Sojoes-ruimtetuig nie gefunksioneer het nie, en hulle kon ook nie met handkontroles dok nie.[13] As gevolg van die beperkte batterylewe van die Sojoes-ruimtetuie, het hulle twee dae na die lansering uit die wentelbaan gegaan en geland.[13] Ten tyde van die ruimtevlug was Demin 48 jaar oud en verdien hy die rekord vir die oudste persoon om tot op daardie punt in die ruimte te vlieg.[14] Die volgende jaar is hierdie rekord gebreek met die ruimtevlug van Deke Slayton as deel van die Apollo – Sojoes-toetsprojek.[14]
Onbemande bedrywighede wysig
Na die mislukte dokkingpoging van Sojoes 15 is besluit dat die Igla-dokstelsel aansienlike wysigings nodig het.[14] As gevolg van die hoeveelheid tyd wat nodig was om die veranderinge aan te bring, en die beperkte tyd wat Salyut 3 in 'n wentelbaan gehad het as gevolg van die verval van die baan, is die volgende beplande sendingstasie na die stasie gekanselleer.[14] Die ruimtetuig wat vir die derde sendingstasie na Saljoet 3 gebruik sou word, is later gebruik vir die sending van Sojoes 20 na Saljoet 4 ('n burgerlike ruimtestasie).[14]
Na hierdie besluit, op 23 September 1974, is die stasie se terug-aardekapsule vrygestel. Die kapsule wat uitgeskiet is, is deur klein enjins uit die wentelbaan gehaal. Volgens NASA-bronne het die valskerm van Saljoet 3 se kapsule op 'n hoogte van 8,4 km geopen.[7] Volgens ander bronne het die hoofvalskerm nie oopgemaak nie en is die kapsule is vervorm by landing, maar die film was nie beskadig nie.[15]
Na aanleiding van die besluit om nie meer ruimtevaarders na die stasie te stuur nie, is die aanboord kanon deur grondinstruksies afgevuur. Sommige bronne meen dat dit tot uitputting geskiet is[10], terwyl ander bronne sê drie toetsvuur-oefeninge het plaasgevind.[1]
Die stasie is op 24 Januarie 1975 oor die Stille Oseaan aarde toe gebring waarna dit grootliks in die atmosfeer uitgebrand het.[1]
Verwysings wysig
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 Anatoly Zak. "OPS-2 (Salyut-3)" (in Engels). RussianSpaceWeb.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 November 2019. Besoek op 24 Februarie 2020.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 Portree (1995).
- ↑ Hall and Shayer (2003).
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Zimmerman (2003).
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Bond (2002).
- ↑ "Salyut 3 - NSSDC ID: 1974-046A" (in Engels). NASA. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 Mei 2020.
- ↑ 7,00 7,01 7,02 7,03 7,04 7,05 7,06 7,07 7,08 7,09 Portree, bl.69
- ↑ Siddiqi bl. 593.
- ↑ Siddiqi, bl.593; ooko Portree, bl.69.
- ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 "James Olberg, Space Power Theory, Hfs. 2" (PDF). Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 12 Julie 2018. Besoek op 24 Februarie 2020.
- ↑ Широкоград А.Б. (2001) История авиационного вооружения Харвест (Shirokograd A.B. (2001) Istorya aviatsionnogo vooruzhenia Harvest. ISBN|985-433-695-6) (History of aircraft armament) Bl. 162
- ↑ 12,0 12,1 "Soyuz 14" (in Engels). Encyclopedia Astronautica. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 Januarie 2017. Besoek op 24 Februarie 2020.
- ↑ 13,0 13,1 Portree, bl. 27
- ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 14,4 "Soyuz 15" (in Engels). Encyclopedia Astronautica. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Mei 2017. Besoek op 24 Februarie 2020.
- ↑ "sal31678" (in Engels). Encyclopedia Astronautica. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Maart 2016.
Bronne wysig
- Siddiqi, Asif A. (2000). Challenge to Apollo: The Soviet Union and the Space Race, 1945-1974. NASA. SP-2000-4408. Part 2 (page 1-499), Part 1 (page 500-1011)
- Robert Zimmerman (3 September 2003). Leaving Earth: Space Stations, Rival Superpowers, and the Quest for Interplanetary Travel. Joseph Henry Press. pp. 544. ISBN 0-309-08548-9.
- D.S.F. Portree (Maart 1995). "Mir Hardware Heritage" (PDF). NASA. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 3 Augustus 2009.
- Rex Hall, David Shayler (2003). Soyuz: a universal spacecraft. Springer. p. 459. ISBN 1-85233-657-9.
- Peter Bond (20 Junie 2002). The continuing story of the International Space Station. Springer. pp. 416. ISBN 1-85233-567-X.
- Anatoly Zak. "OPS-2 (Salyut-3)". RussianSpaceWeb.com.
Eksterne skakels wysig
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.
