Saverivier

Die Saverivier (ook Sabirivier) is ‘n rivier wat deur Zimbabwe en Mosambiek vloei.

Oorsprong

Die rivier ontspring op die suidelike helling van die waterskeiding wat strek van Marondera tot die Inyanga Nasionale Park. Die oorsprong is net noordoos van Fort Charter, 15km noordwes van Murambinda Town op die grens tussen die provinsies Masjonaland-Oos en Manicaland, 30km wes van Hwedza en 80km suid van Harare.

Rivierloop

Hierdie standhoudende rivier is 735km lank, waarvan 405km in Zimbabwe is. Sy bekken is 106420km², waarvan 83845km² in Zimbabwe geleë is. In Zimbabwe vloei die rivier suid verby Dorowa, Mutema, Birchenough Bridge, Checheche, die J. Quinton Bridge, oor die Chivirira-waterval en deur die Gonarezhou Nasionale Park waar die Runderivier aansluit. Op daardie stadium draai die rivier ooswaarts en gaan op nagenoeg 21 25 suid en 32 30 oos op 300m bo seevlak by Mávùe Mosambiek binne. Daarna vloei dit verby Massangena, Villa Franca da Save, Machanga, Cavane na die mond by Nova Mambona. Die delatamonding by 20 54 45 suid en 35 4 7 oos en 100km suid van Beira bestaan uit wortelboommoerasse.

Grense

By sy oorsprong vorm die Save die grens tussen die Zimbabwiese provinsies Masjonaland-Oos en Manicaland. In die suidelike deel weer tussen die provinsies Manicland en Masvingo. Daarna is dit vir ‘n 10km die landsgrens. In Mosambiek is dit eers die grens tussen die Manica-provinsie en die Gaza-provinsie. Meer oos tussen die Manica- en die Inhambane-provinsies en verder oos tussen die Sofala- en die Inhambane-provinsies. Maar die Save is in Mosambiek ook ‘n taalgrens. Ten noorde daarvan woon die [[[Sjona]] en ten suide daarvan die Sjangaan. Ook woon die tradisionele ondersteuners van Renamo noord en die van Frelimo suid van die rivier.

Ekonomie

Veral in die suidelike deel van die Saveriviervallei in Zimbabwe is daar vrugbare grond. Suiker, koring, rys, katoen en lemoene word onder besproeiing verbou. Die benedeloop in Mosambiek word dikwels deur siklone en oorstromings geteister. In die deltamonding word op beperkte skaal hout gekap en vis gevang. Stroomop van die mond is die rivier vir ‘n maksimum van 160km met kleiner bote bevaarbaar.

Sytakke

In Zimbabwe sluit die volgende noemenwaardige riviere by die Save aan: Machekerivier (uit die noorde), Odzirivier (by die dorp Nyanyadzi) en die Runderivier (ook bekend as die Lundirivier, uit die weste). Die Rio Côa en die Rio Vumaóze sluit in Mosambiek uit die noorde by die Save aan.

Trivia

• Die Birchenoughbrug (329m lank) was toe dit gebou is op twee na die langste brug in die wêreld.
• Hierdie Saverivier staan op verskeie kaaarte en die die literatuur bekend as die Sabirivier. Dit moet nie verwar word met die Sabierivier in Suid-Afrika nie.

Bibliografie

• britannica.com
• mindat.org
• Standard Encyclopaedia of Southern Africa, deel 9. Kaapstad: Nasou, 1973. ISBN 0-625-00325-X