Bernardo Bertolucci
Bernardo Bertolucci (IFA: berˈnardo bertoˈluttʃi; gebore op 16 Maart 1941 – 26 November 2018) was ’n Italiaanse rolprentregisseur en draaiboekskrywer. Sy prente sluit in The Conformist, Last Tango in Paris, 1900, The Last Emperor, The Sheltering Sky en The Dreamers.
| Bernardo Bertolucci | |
| |
Bernardo Bertolucci in 2011
| |
| Geboorte | 16 Maart 1941 Parma, Italië |
|---|---|
| Sterfte | 26 November 2018 (op 77) Rome, Italië |
| Nasionaliteit |  Italië
|
| Ouers | Attilio Bertolucci (1911–2000) Ninetta Giovanardi (1912–2005) |
| Beroep(e) | Rolprentregisseur en draaiboekskrywer |
| Aktiewe jare | 1962–2018 |
| Internet-rolprentdatabasis-profiel | |
Loopbaan wysig
Bertolucci wou aanvanklik soos sy pa ’n digter word en het van 1958 tot 1961 aan die Universiteit van Rome studeer, waar sy loopbaan as assistentregisseur vir die Italiaanse rolprentmaker Pier Paolo Pasolini begin het.[1] Kort daarna het Bertolucci die universiteit verlaat sonder om te gradueer. In 1962 het hy op 22 jaar sy eerste rolprent, die moordraaiselfliek La commare secca, geregisseer. Die vervaardiger was Tonino Cervi en die draaiboekskrywer Pasolini. Dit is in 1964 gevolg deur sy geloofde Before the Revolution (Prima della rivoluzione, 1964).
Die hoogtepunt in die Italiaanse rolprentbedryf wat Bertolucci se loopbaan ’n hupstoot gegee het, het in die 1970's afgeneem en Italiaanse regisseurs moes met hul Amerikaanse, Sweedse, Franse en Duitse eweknieë saamwerk. In 1972 was sy prent Last Tango in Paris, met Marlon Brando (as Paul) en Maria Schneider (Jeanne), omstrede oor onder meer ’n toneel van anale seks tussen die twee karakters. Die 20-jarige Schneider was vooraf onbewus van dié toneel en is net oomblikke voor die verfilming daaroor ingelig.[2] Sy het Bertolucci tot met haar dood in 2011 nooit vergewe vir wat sy as emosionele verkragting beskou het nie.[3] As gevolg daarvan het sy haar daarna beywer vir meer vroulike regisseurs, meer respek vir aktrises en ’n beter voorstelling van vroue in rolprente en ander media.[4] Ook Brando het jare lank nie met die regisseur gepraat nie weens die trauma wat hy deurgemaak het.[5] Bertolucci is in Italië hof toe gesleep oor die toneel, en die sensuurkommissie het gelas dat alle kopieë vernietig word. ’n Hof het Bertolucci se burgerregte vir vyf jaar opgeskort en hom ’n opgeskorte gevangenisstraf van vier maande opgelê.[6] In 1978 het die appèlhof van Bologna gelas dat drie kopieë in die nasionale rolprentbiblioteek bewaar word met die opdrag dat hulle nie gekyk mag word nie, totdat Bertolucci dit later weer vir algemene verspreiding kon voorlê sonder dat dit gesny is.[7]
Bertolucci se ster het helderder geskyn ná sy volgende paar prente, soos 1900 (1976), ’n epiese uitbeelding van boere se stryd in Emilia-Romagna van die begin van die 20ste eeu tot met die Tweede Wêreldoorlog. Dit het ’n indrukwekkende span akteurs gehad, onder andere Robert de Niro, Gérard Depardieu, Donald Sutherland en Burt Lancaster. Ander prente in dié tyd was La Luna (1979), wat handel oor dwelms en bloedskande, en La tragedia di un uomo ridicolo (1981).
In 1987 het Bertolucci die epiese The Last Emperor gemaak, ’n biografiese prent oor Aisin-Gioro Puyi, die laaste keiser van China. Hy het die Oscar vir beste regisseur gewen daarvoor. Die prent het ook die agt ander Oscars gewen waarvoor dit benoem is: vir beste prent, aangepaste draaiboek, kinematografie, rolprentredigering, kostuumontwerp, kunsregie, oorspronklike musiek en klank.
Hierna het die regisseur teruggegaan Italië toe en weer sy ou temas in prente gebruik, met wisselende resensies en loketontvangs. In 1996 het hy Stealing Beauty gemaak en in 2003 The Dreamers.
In 2007 het hy die Goue Leeu by die Venesiese Rolprentfees ontvang vir sy lewenslange bydrae, en in 2011 die Palme d'Or by die Cannes-rolprentfees.[8]
Sy laaste prent was Me and You (2012).[9][10] Hy wou dit eers in 3D skiet, maar het daarvan afgesien en die idee afgemaak as "vulgêr kommersieel".[11]
Draaiboekskrywer en akteur wysig
Bertolucci het ook verskeie draaiboeke geskryf, vir sy eie en ander regisseurs se flieks. Sy enigste ondervinding as akteur was in Golem – The Spirit of Exile (1992), met Amos Gitai as regisseur.
Filmografie wysig
- La commare secca (1962)
- Before the Revolution (Prima della rivoluzione, 1964)
- La via del petrolio (1965)
- Il canale (1966)
- Partner (1968)
- Amore e rabbia (1969, segment "Agonia")
- The Conformist (Il conformista, 1970)
- The Spider's Stratagem (Strategia del ragno, 1970)
- La salute è malata (1971)
- 12 dicembre (1971)
- Last Tango in Paris (Ultimo tango a Parigi, 1972)
- 1900 (Novecento, 1976)
- La Luna (1979)
- Tragedy of a Ridiculous Man (La tragedia di un uomo ridicolo, 1981)
- L'addio an Enrico Berlinguer (1984)
- The Last Emperor (1987)
- 12 registi per 12 città (1989, segment "Bologna")
- The Sheltering Sky (1990)
- Little Buddha (1993)
- Stealing Beauty (1996)
- Besieged (1999)
- Ten Minutes Older: The Cello (2002, segment "Histoire d'eaux")
- The Dreamers (2003)
- Me and You (2012)
Verwysings wysig
- ↑ theblackpaul (3 Junie 2010). "A Young Bertolucci Talks About Pasolini (uit "Pasolini l'Enragé")". YouTube (in Engels). Google, Inc. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 November 2019. Besoek op 25 Augustus 2012.
- ↑ Geoffrey Macnab (1 Februarie 2013). "Bernardo Bertolucci:'I thought I couldn't make any more movies'". The Guardian. Besoek op 16 Februarie 2013.
- ↑ Das, Lina (19 Julie 2007). "I felt raped by Brando". Daily Mail (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 April 2020. Besoek op 3 Februarie 2011.
- ↑ McLellan, Dennis. "Maria Schneider dies at 58; actress in 'Last Tango in Paris'". Los Angeles Times. Besoek op 24 Maart 2015.
- ↑ Florey, Virginia. "Last Tango in Paris". Midland Daily News (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 Desember 2016. Besoek op 24 Maart 2015.
- ↑ Rannakino (2012). "Bernardo Bertolucci". Rannakino. Rannakino. Besoek op 26 Augustus 2012.
- ↑ Rashkin, Esther (2008). Unspeakable Secrets and the Psychoanalysis of Culture. Albany: SUNY Press. p. 224. ISBN 0-7914-7534-4. Besoek op 24 Maart 2015.
- ↑ "Speciale Palma d'Oro a Bertolucci". Cinematografo.it. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 September 2011. Besoek op 2 Augustus 2011.
- ↑ "2012 Official Selection". Cannes. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 Maart 2017. Besoek op 26 Mei 2012.
- ↑ Bradshaw, Peter (22 Mei 2012). "Cannes 2012: Me and You (Io e Te) – review". Latin American Film. Besoek op 26 Mei 2012.
- ↑ Vivarelli, Nick (7 Oktober 2011). "Bertolucci abandons 3D plan for 'Me and You'". Variety. Besoek op 21 April 2012.
Eksterne skakels wysig
- Bernardo Bertolucci in die Internet-rolprentdatabasis
- Ebiri, Bilge (September 2004). "Bernardo Bertolucci". Senses of Cinema: Great Directors Critical Database. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 31 Maart 2010. Besoek op 11 Maart 2016.
- Jeremy Isaacs, "Face to Face: Bernardo Bertolucci" Geargiveer 10 Mei 2006 op Wayback Machine, BBC-onderhoud, September 1989.
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Bernardo Bertolucci.
