Susan Smith

Susan Smith (gebore 10 Februarie 1958 op De Aar) is 'n Afrikaanse digteres en akademikus. Uit haar pen het onder meer verskyn die digbundels in die afwesigheid van sin (2012) en die aarde is 'n eierblou ark (2016), beide deur Protea Boekhuis uitgegee. Die eerste bundel handel hoofsaaklik oor die aangee van kultuurgoedere van generasie tot generasie van vroue. Daar is ook enkele natuurgesentreerde gedigte, wat voorlopers is van die tema van die daaropvolgende bundel. Die tweede bundel ondersoek die mens se verhouding met die aarde en die wesens daarop...[p]lante en diere en selfs nielewende dinge is verwysingspunte op hierdie reis en die woorde van die digter die instrumente wat die vaart moontlik maak. Hierdie bundel word in 2017 vir 'n Woordveertjie gekortlys. In 2020 word haar gedigte ‘Credo van die vibrerende materie’, ‘llamada’ en ‘laaste taal’ in Vers en vrou opgeneem.

Susan Smith
Gebore	10 Februarie 1958 De Aar, Kaapprovinsie, Suid-Afrika
Beroep	digter, akademikus

Haar gedigte word wyd opgeneem in versamelbundels wat ook in skole voorgeskryf word.

Lewe en werk

Susan Smith (gebore Engelbrecht) matrikuleer in Bloemfontein en studeer aan die Universiteit van die Vrystaat waar sy beide haar voorgraadse en nagraadse studie voltooi. Sy behaal die grade BA Tale, BA Honneurs in Afrikaans, MA in Afrikaans en DLitt (1992) in Afrikaans. Die onderwerp van haar doktorale tesis is "'n Feministiese en historiografiese ondersoek na die siening van die vrou in Afrikaanse literêre kritiek" (Ongepubliseer). Sy tree in die huwelik met Salmon Smith, 'n argitek, en verhuis na Port Elizabeth en daarna Oos-Londen.

In 1997 begin sy deeltyds klasgee in Afrikaans by die Rhodes Universiteit satellietkampus in Oos-Londen. In 2005 vind 'n samesmelting van hierdie kampus plaas met Fort Hare Universiteit in Alice en Smith vestig 'n volwaardige Afrikaansdepartement in Oos-Londen. Die departement ondervind 'n ongekende groei in getalle en ook die nagraadse studentetalle brei uit. In hierdie tyd beywer Smith haar vir die bevordering van Afrikaans en is instrumenteel tot die daarstelling van 'n Taalbeleid by die Universiteit van Fort Hare wat drie tale amptelik erken, naamlik Afrikaans, Engels en IsiXhosa. Smith is vir meer as 10 jaar in die posisie van departementshoof en tree ook gedurende 2016/17 as waarnemende dekaan vir die Fakulteit Geestes- en Sosiale Wetenskappe op. In 2016 ontvang sy die Visekanselliersprys vir Uitnemendheid in Leer en Onderrig.

Smith is Lid van die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns en op die Bestuur van die ATKV.

Ekokritiek

Smith se navorsingsterrein is die ekokritiek. Sy skryf: "Ekokritiek kan breedweg gesien word as die studie van kultuurprodukte soos kunswerke, skryfwerk en wetenskaplike teorieë wat hulself bemoei met die menslike verhouding met die natuurlike wêreld." "Teen die agtergrond van heersende tendense en oorkoepelende globale gebeure is daar internasionaal ’n steeds groeiende getal vooraanstaande literatuurkritici wat hulle uitspreek oor die vreemde verskynsel dat dreigende globale ekologiese vraagstukke steeds so ’n geringe impak op die literatuursisteme het, iets wat veral ook in die Afrikaanse konteks merkbaar is."

"Inherent aan ekokritiek is die konsep van betrokkenheiden interaktiewe samehang van alle dinge, beide die teoretiese en die tasbare werklikheid, beide die kultuur en die natuur. Betrokkenheid by wat ons as mense omring, sluit in die maatskaplike kwessies oor klas, ras en geslag; dit sluit in tendense en gevolge van globalisering en transnasionalisme; dit beteken dat die geheel waargeneem behoort te word in terme van die samehang van die dele. Ekokritiese ondersoek sluit vraagstukke in soos die betekenis van die begrip natuur; die wyse waarop plek op dieselfde wyse as klas, geslag en ras bestudeer behoort te word; die begrip wildernis (as chaos) en hoe persepsies daarvan met verloop van tyd verander het; kommentaar op die grond/aarde waarop ons leef en die wyse waarop ons daarop leef; kritiek op hoe en wie ons is, hoe ons geleef het en hoe ons ’n nuwe wyse van leef kan konstrueer; persoonlike konneksie en die sin van verantwoordelikheid teenoor die onderwerp; ’n belangstelling in hoe en in watter mate veranderde landskappe verken en gerepresenteer word deur skrywers; die onderskeid tussen landskap en omgewing; ondersoeke na landskap as emosionele ruimte, as geheue, melodrama en sentiment; hoe die morele geografie van ruimte daar uitsien; hoe omgewingsliteratuur en politiek aan mekaar verwant is; en die wyse waarop ekopoësie en ekokritiek ander strategieë van aksie uitlok as waartoe omgewingsbeleid in staat is. Voorts bied ekokritiek ook ’n verruimende perspektief op die wyse waarop daar na natuur en wildernis gekyk word as die nuwe Ander."

Toekennings

•  Visekansellierstoekenning vir Uitnemendheid in Leer en Onderrig. (2016)

• Neville Alexander Eerbewys vir die bevordering van Afrikaans en multitaligheid in Suid-Afrika. (2016)
• ATKV Oorkonde vir lewenslange bydrae tot Afrikaans. (2015)
• ATKV/SA Akademieprys vir navorsingsartikel (een van ses oor alle dissiplines). (2014)
• Kokertoekenning van die Afrikaanse Taalraad vir die Beskerming van Afrikaans. (2014)
• Orde van die Goue Pen. Cordis Trust. Vir voortgesette bydrae tot die uitbouing van Afrikaanse taal en letterkunde. (2012)
• Orde van die Goue Kruik. Cordis Trust. Vir voortgesette gemeenskapsbetrokkenheid in Suid-Afrika. (2012)

Publikasies

Digbundels

• Die aarde is 'n eierblou ark (2016)
• In die afwesigheid van sin (2012)

Ekokritiek

• 2016. “Landskapverinniging” as sentrale motief in die gedig “tesis in gestapelde sillabeversteuring oor ingebedheid” in die bundel Mede-wete (2014) van Krog. Tydskrif vir Geesteswetenskappe, 56(4).  http://www.scielo.org.za/pdf/tvg/v56n4-2/08.pdf
• 2015. Plek as liggaam en liggaam as plek. Nuwe materialisme aan die hand van twee Krog-gedigte. LitNet Akademies, 12(2). https://www.litnet.co.za/plek-as-liggaam-en-liggaam-as-plek-tendense-van-die-nuwe-materialisme/
• 2014. Ekokritiek en die nuwe materialisme. ’n Ondersoek na die nuwe materialisme in enkele gedigte van Johann Lodewyk Marais uit die bundel In die bloute (2012). LitNet Akademies, 11(2).  https://www.litnet.co.za/ekokritiek-en-die-nuwe-materialisme-n-ondersoek-na-die-nuwe-materialisme-in-enkele-gedigte/
• 2012. Ekopoësie en ingeplaasde skryf. ’n Teoretiese ondersoek na plek. LitNET Akademies 9(3). https://www.litnet.co.za/plek-en-ingeplaaste-skryf-n-teoretiese-ondersoek-na-ingeplaaste-skryf-as-ekopotiese-s/
• 2012. Die aard van ekopoësie teen die agtergrond van die ekokritiese teorie met verwysing na enkele gedigte van Martjie Bosman. LitNet Akademies 9(2).  https://www.litnet.co.za/die-aard-van-ekopoesie-teen-die-agtergrond-van-die-ekokritiese-teorie-met-verwysing-na/&nbsp^{[dooie skakel]};
• 2011. Transnasionalisme: ’n Verkenning van konsepte van binne/buite-wees in in die buitenste ruimte (2006) van Danie Marais. Stilet, 23(2), September.  

Nie-akademiese dokumente

• Die tasbaarheid en die on(aan)tasbaarheid van literatuurteorie: ekokritiek en die nuwe materialisme. LitNet Poolshoogte. (2014) https://www.litnet.co.za/poolshoogte-die-tasbaarheid-en-die-onaantasbaarheid-van-literatuurteorie-ekokritiek/
• By die sien: kennisname en kennisgewing. Versindaba. (2015) https://versindaba.co.za/2015/05/05/susan-smith-by-die-sien-kennisname-en-kennisskepping/

Internet

• Onderhoud: Versindaba. https://versindaba.co.za/tag/onderhoud-susan-smith/
• Resensie: Versindaba. https://versindaba.co.za/tag/die-aarde-is-n-eierblou-ark-susan-smith-resensie/
• Gedig: As 'n swerfvalk teen 'n ruit vasvlieg. Versindaba.https://versindaba.co.za/2020/05/05/susan-smith-as-n-swerfvalk-teen-n-ruit-vasvlieg/
• Resensie: https://www.academia.edu/42775784/Die_aarde_is_n_eierblou_ark_resensie
• Resensie: https://www.litnet.co.za/die-aarde-n-eierblou-ark-deur-susan-smith-n-resensie/
• Resensie: https://versindaba.co.za/2012/11/26/resensie-in-die-afwesigheid-van-sin-susan-smith/
• Resensie-essay: LitNet. https://www.litnet.co.za/litnet-akademies-resensie-essay-in-die-afwesigheid-van-sin-deur-susan-smith/
• Resensie: http://joanhambidge.blogspot.com/2013/01/susan-smith-in-die-afwesigheid-van-sin.html
• Resensie: LitNet. https://journals.co.za/content/literat/34/1/EJC141158
• Onderhoud: LitNet. https://www.litnet.co.za/ekokritiek-in-gesprek-met-susan-smith/

Bronne

• https://versindaba.co.za/tag/die-aarde-is-n-eierblou-ark-susan-smith/
• https://www.litnet.co.za/die-aarde-n-eierblou-ark-deur-susan-smith-n-resensie/
• https://susansmithdotcom.wordpress.com/
• https://www.litnet.co.za/author/susan-smith/