Toorwater

Toorwater is 'n boerderystreek noord van Uniondale aan die voet van die Swartberge.

Ligging

Die oostelike punt van die Swartbergreeks en 'n klein bergreeks bekend as die Slypsteenberge vorm 'n diep en nou kloof bekend as Toorwaterpoort waardeur die Trakarivier vanuit die Groot Karoo die Klein Karoo binnekom en net suid van die kloof by die Olifantsrivier aansluit. Die wande van die kloof het 'n rooierige kleur weens die aanwesigheid van ysteroksied. Hier vorm die berge die grens tussen die Oos- en die Wes-Kaap.

Toegangsroete

Die R339 vanaf Uniondale noordwaarts sluit by die R341 aan. Effens oos vanaf hierdie aansluiting draai 'n grondpad noordwaarts uit wat 'n mens na ongeveer 6 km op Toorwater bring. Lang driwwe deur die Olifants- en Trakariviere maak die pad soms in die reënseisoen vir gewone passasiersvoertuie onbegaanbaar. Geen pad loop deur die poort nie. Onder stappers is dit 'n bekende roete. Die afdelingsraad van Oudtshoorn het in 1868-1869 'n pad deur die poort gebou, maar dit het reeds in November 1869 weggespoel en is nooit herbou nie.

Spoorweg

Die hoofspoorlyn van die Suid-Kaap na die binneland en Gqeberha via Klipplaat loop deur hierdie poort. Aan die suidekant van die poort is die spoorweghalte Toorwater. Aan die Groot-Karoo-kant is die halte Vondeling. Die stasiegebou verkeer in 'n vervalle toestand. Hierdie spoorlyn is op 1 Maart 1904 geopen. Tydens die Tweede Vryheidsoorlog was daar 'n fort in die Toorwaterpoort.

Kerk

Drie kilometer na die Toorwater-halte is die Rooms-Katolieke kerk Onbevlekte Hart van Maria, Marienhof, Warmbad. Die inwyding van die kerk is op 8 Desember 1959 deur die biskop van Oudtshoorn, Bruno Augustinus Hippel, waargeneem. James F. Coughlin van Kanada was die weldoener wat die bou van die kerk moontlik gemaak het. Die aangrensende klooster is later jare opgehef. Vader Leon Mostert van Oudtshoorn is die priester in beheer en bedien die mis hier twee maal per maand. Koster Emma James woon op die kerkterrein.

Warmbron

'n Halwe kilometer van bogenoemde kerk en omliggende drie huise is die warmbron bekend as Toorwater. Hierdie bron was voorheen onder beheer van die destydse afdelingsraad van Uniondale en toeganklik vir die publiek. Tans is dit in privaat besit. Die water is besonder helder en het 'n temperatuur van ongeveer 40 grade Celsius. Rotse in die kloof waaruit die water vloei, het 'n opvallende bruin kleur. Hierdie bron het sy naam aan die streek verleen. Op 5 November 1777 het Robert Jacob Gordon die bron besoek.

Rolprent hier geskiet

Groot dele van die rolprent Paljas is op die spoorweghalte Toorwater geskiet.

Bronne

• Cullinan, Patrick: Robert Jacob Gordon 1743-1795. The man and his travels at the Cape. Kaapstad: Struik Winchester, 1992. ISBN 0-947430-33-4
• Inligtingsbord by die Rooms-Katolieke Kerk te Toorwater
• Standard Encyclopaedia of Southern Africa, vol 10. Kaapstad: Nasou, 1974. ISBN 0-625-00326-8