Worpswede

Worpswede is 'n dorp in die distrik Osterholz van die deelstaat Nedersakse (Noord-Duitsland). Worpswede lê aan die Hammerivier noordoos van Bremen in die heidelandskap van die Teufelsmoor. Die Weyerberg is op 'n hoogte van 54 meter die enigste bergpiek in die vlaktes van die omgewing.

Worpswede
Kaart	Wapen
	Vlag
Land	Duitsland
Deelstaat	Nedersakse
Koördinate	53°13′N 8°56′O
Stigting	1218 (eerste verwysing)
Oppervlak:
- Totaal	76,1 vk km
Hoogte bo seevlak	20 m
Bevolking:
- Totaal (31 Desember 2012)	9 167
- Bevolkingsdigtheid	120,5/vk km
Tydsone	UTC +1 (MET)
- Somertyd	UTC +2
Burgemeester	Stefan Schwenke
Amptelike Webwerf	www.worpswede.de

Worpswede het internasionale bekendheid verwerf danksy die kunstenaarskolonie wat hier in 1889 as 'n lewens- en werkgemeenskap van kunstenaars gestig is. Die Künstlerhäuser Worpswede is vandag 'n belangrike Duitse instelling wat beurse aan jong kunstenaars toeken. Worpswede lok met sy natuurskoon en kulturele instellings talle besoekers en kunstenaars en is 'n belangrike ontspanningsgebied vir die nabygeleë stad Bremen.

Die huidige munisipaliteit Worpswede behels naas die oorspronklike dorp kleiner nedersettings - Hüttenbusch, Mevenstedt, Neu Sankt Jürgen, Ostersode, Schlußdorf, Überhamm en Waakhausen - wat by Worpswede ingesluit is. Die munisipaliteit het 'n oppervlakte van 76,13 vierkante kilometer en 9 376 inwoners.

Geskiedenis

Eerste menslike nedersettings in die gebied dateer uit die Bronstydperk. Die eerste historiese dokument wat na Worpswede verwys dateer uit die jaar 1218.

In die 17de eeu het Worpswede onder verskillende heerskappye gekom. Dit is vanaf 1627 deur Katolieke keiserlike troepe van die aartsbisdom Bremen geregeer, het in 1630 onder Sweedse gesag gekom en is in 1648 aan Friedrich von Hessen-Eschwege afgestaan.

Omtrent 1750 het Jürgen Christian Findorff met die drooglegging en ontginning van die moerasgebiede in die omgewing begin. In 1889 is die Kunstenaarskolonie Worpswede gestig. Sewe dorpe in die omgewing is op 1 Maart 1974 by Worpswede ingesluit.

Besienswaardighede

Niedersachsenstein

Niedersachsenstein

Barkenhoff

Die Haus im Schluh

Die Kaffee Worpswede

Die Käseglocke

Die Niedersachsenstein by die bergspits Weyerberg is 'n baksteenmonument met 'n hoogte van 18 meter wat - uit die verte gesien - op 'n groot arend lyk. Die monument is ter ere van soldate uit die omgewing opgerig wat in die Eerste Wêreldoorlog gesneuwel het en in 1922 volgens 'n ontwerp van die argitek Bernhard Hoetger, wat ook Bremen se bekende Böttcherstraße geskep het, as die enigste noemenswaardige groot ekspressionistiese skulptuur in Duitsland voltooi. Sy oprigting in 'n tyd van groot armoede en voedseltekorte was baie omstrede.

Barkenhoff

Die Barkenhoff (Nederduits, letterlik "Berkehof") was orspronklik 'n plaashuis wat in 1895 deur die Bremense kunstenaar en illustreerder van die tydskrif Die Insel, Heinrich Vogeler, gekoop en binne enkele jare tot 'n indrukwekkende gebou in die Art Nouveau-styl omgebou is.

Die huis was binnekort die middelpunt van die plaaslike kunstenaarsbeweging en die bekende Kunstenaarskolonie Worpswede. Ná die Eerste Wêreldoorlog het die Barkenhoff as 'n gemeenskaps- en skoolhuis gedien en is later deur die Rote Hilfe Deutschlands in 'n kindertehuis omskep.

Een van die talle persoonlikhede, wat 'n besoek aan die Barkenhoff afgelê het, was Sonja Marchlewski, wat in 1926 Heinrich Vogeler se tweede vrou geword het. Sy was die dogter van die Poolse Marxis Julian Balthasar Marchlewski, 'n vriend en medewerker van Rosa Luxemburg en vertroueling van Wladimir Lenin. Marchlewski as ook die rektor van die Kommunistiese Universiteit van Nasionale Minderhede in Moskou en stigter van die Internasionale Rooi Hulporganisasie. Hy het Vogeler oorreed om die Barkenhoff aan die Rooi Hulporganisasie te skenk. Die Barkenhoff het tot en met 1932 'n kindertehuis gebly. Vogeler het later in die Sowjetunie in ballingskap gebly en daar sy lewe verloor.

In die volgende jare het die gebou verval en is later deur die plaaslike owerhede oorgeneem. Ná sy restourasie dien die Barkenhoff tans as 'n museum, werkswinkel en ateljee vir kunstenaars aan wie 'n beurs van die Barkenhoff-stigting toegeken is. Die gebou is in die jare 2003 en 2004 nog eens gerestoureer.

Haus im Schluh

Die Haus im Schluh was oorspronklik 'n klein plaashuis in die heidelandskap van die dorp Lüningsee. In 1920 is die huis deur Martha Vogeler na die Schluh (Nederduits: "moerasgebied, heideveld") verskuif en met die finansiële steun van Heinrich Vogeler omgebou. Martha het destyds die Barkenhoff verlaat en met haar drie dogters Marieluise, Bettina, Martha en haar vriend Ludwig Bäumer in die Haus im Schluh ingetrek.

Die gebouekompleks bestaan tans uit drie huise met rietdakke: Die woonhuis van Martha Vogeler, die handwewery (die gebou is in 1937 uit Grasdorf na die Schluh verplaas en het as werkswinkel vir Martha Vogeler se dogter Bettina gedien) en die kleinste gebou wat tans as 'n gastehuis dien. Meubels, skilderye, etse, porselein en huisraad uit die Barkenhoff maak tans deel uit van die Heinrich-Vogeler-versameling wat deur wisselende uitstallings oor die werk van Heinrich Vogeler en kunshandwerk uit die omgewing aangevul word.

Bonze des Humors

Die Bonze des Humors is 'n laggende Boeddha-standbeeld wat op die parkeerterrein by die Kaffee Worpswede staan. Hierdie steenmonument is net soos die kafee en die Niedersachsenstein deur Bernhard Hoetger ontwerp.

Kaffee Worpswede

Die Kaffee Worpswede is 'n ekspressionistiese gebou aan die voet van die Weyerberg. Dit maak deel uit van 'n groep baksteengeboue wat ook die Große Kunstschau insluit en sedert 1925 as kafee en restourant dien. Tot by die 1970's het die kafee ook oor 'n hotel beskik. Die gebou het die bynaam Kaffee Verrückt ("Kafee Gek") gekry nadat die argitek, boumeester en kunstenaar Bernhard Hoetger begin het om 'n huis sonder bouplanne en sonder regte hoeke teen 'n koste van geskatte 100 000 Reichsmark te bou. Hoetger het hier sy kunswerke aangebied.

Kaufhaus Stolte

Die Kaufhaus Stolte in die Findorffstraße is die oudste winkel in die dorp met 'n byna 200-jarige tradisie. Dit was aan die Stolte-gesin, veral aan Mimi Stolte, te danke dat Worpswede van 'n onbeduidende heidedorp tot 'n wêreldbekende kunstenaarskolonie ontwikkel het. Mimi Stolte het in 1884 die kunsstudent Fritz Mackensen na die huis van haar ouers genooi waar hy 'n tyd lank gebly het. Later het hy saam met sy vriende na die heidedorp teruggekeer, en die kunstenaars het hulle permanent in Worpswede gevestig.

Käseglocke

Die koepelvormige gebou op die Weyerberg is in 1926 deur die skrywer Edwin Koenemann opgerig. Die bekende argitek Bruno Taut het in 1921 ontwerpe vir die Mitteldeutsche Ausstellung für Siedlung und Arbeit in Maagdenburg in die tydskrif Frühlicht gepubliseer, waaronder ook 'n ateljeehuis wat Koenemann geïnspireer het.

Die Käseglocke ("kaasstolp") is uitsluitlik van hout gebou en is vandag 'n argitektoniese monument. Die bynaam van die gebou verwys na sy ongewone vorm.

Bahnhof Worpswede

Die stasiegebou van Worpswede aan die spoorlyn tussen Bremervörde, Osterholz en Scharmbeck - wat danksy die Moorexpress of "Heidesneltrein" bekendheid verwerf het - is in 1910 deur Heinrich Vogeler in die Art Nouveau-boustyl ontwerp. Vogeler het ook die meubilering, kunswerke en skilderye in die stasie ontwerp. Die Bahnhof Worpswede is in 1978 gerestoureer en in sy oorspronklike toestand herstel. Die stasiegebou huisves tans 'n restourant.

Beeldegalery

• 
  Roselius-Museum
• 
  Bonze des Humors
• 
  Stasiegebou met die Moorexpress
• 
  Stasiegebou sonder heidesneltrein

Sien ook

• Kunstenaarskolonie Worpswede

Verwysings

• Hierdie artikel, of gedeeltes daarvan, is uit die volgende Wikipedia-artikel vertaal: Worpswede

Bronliteratuur

• Agenda-Gruppe „Kunst und Kultur“ der Gemeinde Worpswede: kunst und kunsthandwerk worpswede aktuell. Bremen 2005; ISBN 3-89757-301-6
• Frauke Berchtig: LIVING_ART: Künstlerkolonie Worpswede. Prestel Verlag, München 2006, ISBN 978-3-7913-3633-6 (Reihe LIVING_ART).

Eksterne skakels

• Die amptelike webwerf van Worpswede