Xhosa-kalender

Die Xhosa-kalender (Xhosa: Ikhalenda yesiXhosa) is die tradisionele kalender wat deur die Xhosas in Suid-Afrika gebruik word.

Maandname

Die tradisionele maandname is afgelei van plante of blomme wat groei of seisoenale veranderinge wat op 'n gegewe tyd van die jaar plaasvind. Die Xhosa-maande van die jaar is poëties genoem na sterre en seisoenale plante in Suider-Afrika. Die Xhosa-jaar begin tradisioneel in Juniemaand en eindig in Meimaand, toe Canopus, die helderste ster in die Suidelike Halfrond, die oestyd aangedui het. In stedelike gebiede word vandag die verengelsde weergawes van die maande gebruik, veral deur jonger mense. Veral in die landelike gebiede van die Oos-Kaap word die ou name nog steeds gebruik.

Afrikaans	Xhosa	Betekenis
Januarie	eyoMqungu	maand van die Tambukigras
Februarie	eyoMdumba	maand van die groeiende graan
Maart	eyoKwindla	maand van die eerste vrugte
April	uTshazimpunzi	maand van die kwynende pampoene
Mei	uCanzibe	maand van Canopus
Junie	eyeSilimela	maand van die Plejades
Julie	eyeKhala / eyeNtlaba	maand van die aloes
Augustus	eyeThupha	maand van die knoppe
September	eyoMsintsi	maand van die Kuskoraalboom
Oktober	eyeDwarha	maand van die waterlelie
November	eyeNkanga	maand van die klein geel madeliefie
Desember	eyoMnga	maand van die Acaciaboom

Weekdae

Sondag – iCawa
Mandag – uMvulo
Dinsdag – uLwesibini
Woensdag – uLwesithathu
Donderdag – uLwesine
Vrydag – uLwesihlanu
Saterdag – uMgqibelo

Seisoene

Herfs – eKwindla
Winter – uBusika
Lente – iNtlako hlaza/iNtwasahlobo
Somer – iHlobo

Sien ook

Bronne

(en) Kirsch et al., Clicking with Xhosa, David Phillip Publishers, Kaapstad, 2001, bl. 43v.