Absint

Absint is 'n sterk alkoholiese drank wat tradisioneel van bitter alsem (Artemisia absinthium, in Afrikaans ook bekend as wildeals), anys (Pimpinella anisum), vinkel - en afhangende van die metode - 'n verskeidenheid ander gekruie gestook word. Kenmerkend vir baie absintsoorte is hul groen kleur (die alsem-ekstrak bevat groen chlorofiel-pigmente) sodat na absint ook dikwels as "die groen feetjie" (Frans: la fée verte) verwys word.

'n Tipiese absintlepel en absintglas waarin die groen drank bedien word

Met 'n alkoholgehalte van tussen 45 en 85 persent word absint onder die sterkste dranke gereken en gewoonlik met water verdun voordat dit geniet word. Maar dit is veral die hallusinatoriese uitwerking van bitter alsem wat 'n slegte reputasie aan absint besorg het. In sy oorsprongsgebied, die Val de Travers in die huidige Switserse kanton Neuchâtel, is absint vanaf 1792 vanweë sy genesende eienskappe gestook en as 'n "kuur-vir-alles" bemark nadat bitter alsem reeds van oudsher as genesende kruid gebruik is. Die plant is antisepties en het die vermoë om inwendige wurms te verdryf en om die baarmoeder te stimuleer. Dit is daarnaas ook as insekweerder ingespan.

In die tweede helfte van die 19de en in die vroeë 20ste eeu het absint veral in Frankryk baie gewild geraak as die gunstelingdrank van kunstenaars, skrywers en ander kreatiewe siele. Bekende absintdrinkers het onder meer Charles Baudelaire, Paul Gauguin, Vincent van Gogh, Ernest Hemingway, Edgar Allan Poe, Arthur Rimbaud, Aleister Crowley, Henri de Toulouse-Lautrec en Oscar Wilde ingesluit. Absint is indertyd dikwels vereenselwig met dekadensie en 'n boheemse leefstyl, en ná 'n reeks opspraakwekkende voorvalle - daar was selfs bewerings dat die Nederlandse skilder Vincent van Gogh onder die invloed van absint nie net skilderye met lewendige groen kleure geskep het nie, maar ook 'n deel van sy linkeroor afgesny het - het die drank weens die verslawende effek en ander sosiale euwels, wat daarmee geassosieer is, onder skoot gekom. Die stook van absint is in baie lande vir die grootste deel van die 20ste eeu heeltemal verbied.

Die mees verdagte bestanddele was thujone, ook absintol of tanasetoon genoem - 'n groep van bisikliese monoterpeen-ketone. Thujone is kleurlose vloeistowwe met 'n mentholagtige geur wat in die eteriese olies van onder meer wilde alsem, thuja, tiemie, salie en roosmaryn voorkom.

Moderne navorsing het die mites rondom absint hok geslaan. Die gesondheidskade, wat die drink van absint in die 19de en vroeë 20ste eeu na bewering aangerig het, word deesdae toegeskryf aan die slegte gehalte van destydse alsem-ekstrakte, oordosering daarvan en die groot hoeveelhede alkohol wat mense in dié tyd gedrink het. Sedert 1998 mag absint in die meeste Europese lande weer gedistilleer, verkoop en gedrink word. Dieselfde geld vir Suid-Afrika.

Bestanddele

Gekruie

Naas bitter alsem (artemisia absinthium) bevat absint, wat in Frankryk en Switserland gestook word, ook anys (wat gedeeltelik vervang word deur goedkoper steranys), vinkel (Foeniculum vulgare), hysop (Hyssopus officinalis), sitroenkruid (Melissa officinalis) en Pontiese of Romeinse alsem (Artemisia pontica). Vir sommige variante van absint word ook engelkruid (Angelica archangelica), kalmoes (Acorus), Origanum dictamnus, koljander (Coriandrum sativum), Veronica, jenewer (Juniperus communis), groenneutmuskaat (Myristica fragrans) en 'n verskeidenheid ander gekruie gebruik. Alsem, hysop, anys en vinkel verleen 'n besondere smaak aan absintlikeur. Alle ander kruie rond die smaak af. Groen absintsoorte het hul kenmerkende kleur aan chlorofiel-pigmente te danke wat in Pontiese alsem, hysop, sitroenkruid en kruisement (Mentha) voorkom.

• 
  Bitter alsem
• 
  Vinkel
• 
  Anys
• 
  Engelkruid

Thujon

Die struktuurformule van thujon

Thujon (ook absintol genoem) is 'n bestanddeel van bitter alsem se eteriese olie wat vir die stook van absint gebruik word. Die skadelike uitwerkings van thujon op die gesondheid van absint-drinkers, wat op die hoogtepunt van absint se gewildheid in 19de eeuse Frankryk waargeneem is, het onder meer duiseligheid, hallusinasies, waanvoorstellings, depressie, krampe, blindheid asook geestelike en liggaamlike verval ingesluit.

Thujon is 'n senugif wat in hoë konsentrasies verwardheid en epileptiese aanvalle (konvulsies) kan veroorsaak. Om hierdie rede het die Europese Unie die thujongehalte van alkoholiese dranke beperk tot 5 mg/kg in dranke wat tot 25 persent alkohol per volume bevat, tot 10 mg/kg in dranke met meer as 25 persent alkohol per volume en tot maksimaal 35 mg/kg in bitter likeur.

Konvulsiewe aanvalle, wat veral in 19de eeuse diereksperimente met absint waargeneem is, word tans aan die blokkade van GABA_A-reseptore en die desensitisering van serotonien-5-HT₃-reseptore toegeskryf wat deur thujon veroorsaak word.

Meer onlangse navorsing het egter getoon dat absint slegs relatief klein hoeveelhede thujon bevat wat nie die bogenoemde toksiese uitwerking op mense het nie. Waarskynlik is die alkoholgehalte van absint die beslissende faktor of selfs die oorsaak van alle waargenome skadelike uitwerkings.

Alkohol

Twee glasies absint

Die alkoholgehalte per volume van historiese absinte het tussen 45 en 78 persent gewissel. Met enkele uitsonderings val die alkoholvlakke van moderne absintsoorte in dieselfde kategorie. Daar word egter ook soorte met 'n alkoholgehalte van tot 90 persent aangebied. Vanweë sy hoë alkoholvlak word absint gewoonlik verdun voordat dit gedrink word.

Historiese absinte is volgens hul alkoholgehalte per volume in vyf kwaliteitsgrade geplaas:

Absinthe des essences	Absintekstrak	47,6% alkohol
Absinthe ordinaire	Gewone absint
Absinthe demi-fine	Semi-fyn absint	68,0% alkohol
Absinthe fine	Fyn absint
Absinthe suisse	Switserse absint	80,66% alkohol

Volgens die bogenoemde kategorisering was Absinthe des essence van laer gehalte en is dit ook deur die laagste alkoholvlak gekenmerk, terwyl Absinthe suisse nie na Switserse absint verwys het nie, maar na die beste kwaliteit met 'n hoë alkoholgehalte.

Terugblikkend op die verlede konstateer die meeste moderne navorsers dat die verskynsel van "absintisme" in die 19de en vroeë 20ste eeu in samehang met die hoë alkoholgehalte en destydse drinkgewoontes bekyk moet word. In 1914 was die jaarlikse alkoholverbruik per capita in Frankryk nog 30 liter - veel hoër as die huidige wêreldrekordvlak van 18,22 liter suiwer alkohol per jaar en persoon wat in 2013 volgens statistieke van die Wêreldgesondheidsorganisasie deur Moldawiërs ingeneem is. Die simptome van absintisme verskil hoegenaamd nie van dié van chroniese alkoholmisbruik nie.

Ander bestanddele

Absente - absinthe. 'n Absint-handelsmerk se Franse woordspeling verwys na Vincent van Gogh se geestelike ongesteldheid wat glo deur die oormatige drinkery van absint veroorsaak is

'n Verdere vraagstuk van 19de eeuse absintstokery, wat deur navorsers belig is, was die toevoeging van minderwaardige bestanddele. So het destydse absint onder meer amielakohol en ander foeselolies bevat. Nóg 'n bestanddeel, wat ernstige gesondheidsgevare inhou, was metanol of metielalkohol, die eenvoudigste alkohol wat duiseligheid, hoofpyn en ander ongesteldhede veroorsaak. Oor die langtermyn kan die inname van methanol selfs tot blindheid of verlamming lei, terwyl 'n oordosis dodelik kan wees.

Om aan absint sy kenmerkende en gewilde groen kleur te verleen, het stokerye destyds soms bykomende bestanddele soos aniliengroen, kopersulfaat en indigo by hul absinte gemeng. Nóg 'n gewilde kenmerk van destydse absint was die sogenaamde Louche-effek, 'n soort melkerigheid in die andersins deurskynende absint wat deur verdunning met water of sterk verkoeling veroorsaak word.

Geskiedenis

Alsem word ses weke lank gedroog nadat dit ingesamel is. Aanvanklik is hiervoor dakkamers in privaat huise gebruik, maar vanaf 1893 is groot droogskure soos dié in Boveresse in die Val-de-Travers-distrik gebou.

In die Val-de-Travers, 'n vallei in die Switserse kanton Neuchâtel is absintlikeur vanaf die laat 18de eeu industrieel vervaardig nadat bitter alsem al eeue lank medisinaal gebruik is. 'n Historiese dokument, wat van 1737 dateer, verwys na die plaaslike gewoonte om wyn met alsem te vermeng. Vanaf 1769 is alsemekstrak by die stook van brandewyn gebruik.

Die oorsprong van absint is onseker. Sommige bronne noem 'n Franse dokter, Pierre Ordinaire, wat in 1768 na Couvet gevlug het en absint na bewering omstreeks 1792 as 'n medisyne en "kuur-vir-alles" aan sy pasiënte voorgeskryf het, maar hierdie hipotese word nie deur enige dokument gestaaf nie. Die likeur word eweneens verbind met die Henriod-susters wat in dieselfde dorp woonagtig was. Moontlik het Henriette Henriod die resep vir absint self ontwikkel om dit kommersieel te gebruik en die likeur in apteke te verkoop.

In 1797 het Daniel-Henri Dubied saam met sy seun Marcelin en sy skoonseun Henri-Louis Pernod die eerste absintstokery in Couvet gestig om die likeur grootskaals te bemark. Aanvanklik is sestien liter absint per dag gestook. Weens die groot sukses, wat met die drank behaal is, en die tydrowende doeaneformaliteite en hoë uitvoerbelasting het Pernod in 1805 in Pontarlier, Frankryk sy eie likeurfabriek gevestig wat weens die groeiende vraag na absint uitgebrei moes word. Die absintbedryf in die Val-de-Travers, waar alsem kommersieel verbou is, het eweneens gefloreer. 'n Twintigtal stokerye is hier gevestig sodat die absintbedryf die belangrikste bron van inkomste vir die bewoners geword het. Absint is hoofsaaklik na Frankryk uitgevoer.

Aanwending deur militêre dokters

Historiese kopergereedskappe in die Distillerie les fils d'Émile Pernot in La Cluse-et-Mijoux, département Doubs, Frankryk

In 1830 het Franse troepe Algerië beset. Weens die swak sanitêre toestande het gereeld epidemies onder die Franse soldate uitgebreek wat deur militêre dokters onder meer met 'n mengsel van wyn, water en absint bestry is. So het die eerste Franse skepe, wat Algeriese hawens aangedoen het, reeds absintvate aan boord gehad. Soldate het daaglikse rantsoene absint ontvang om sowel die negatiewe uitwerkings van gekontamineerde drinkwater te versag asook om malaria te beveg.

Om in die stygende navraag na absint te kan voorsien, het die Pernod-stokery sy produksie opgestoot tot daagliks 20 000 liter, terwyl sy mededinger Berger 'n absint-distilleerdery naby Marseille gevestig het om die vervoerafstand na Algerië te verminder.

Danksy soldate, wat uit Algerië teruggekeer het, het absint dwarsoor Frankryk gewild geraak. Veral in Parys het Algerië-oudstryders begin om absint op laat namiddae in straatkafees te geniet.

Eksterne skakels

• Route de l'absinthe - Historiese Absintroete deur Switserland en Frankryk Geargiveer 2 Augustus 2014 op Wayback Machine (en) , (fr) , (de)