Al-Masdjid al-Haram
Al-Masdjid al-Haram of Al-Masdjid al-Garam (Arabies: المسجد الحرام, letterlik die Heilige Moskee), ook genoem die Groot Moskee,[2] is die grootste moskee (of masiet) in die wêreld en omring Islam se heiligste plek, die Kaäba.[3] Dit is in die stad Mekka, Saoedi-Arabië, geleë. Moslems kyk in die kiebla (die rigting van die Kaäba) tydens hul salaah (gereelde gebede). Een van die Vyf Pilare van Islam vereis dat elke Moslem die hadj-pelgrimstog na Mekka minstens een keer in sy of haar lewe onderneem indien moontlik – dit is een van die grootste jaarlikse byeenkomste van mense in die wêreld.
| Al-Masdjid al-Haram | ||
| ||
| Hadj-pelgrims in 2008 by die moskee. | ||
| Ligging | Mekka, Saoedi-Arabië[1] | |
| Spesifikasies | ||
| Minaret(te) | 9 | |
| Minarethoogte | 89 m | |
| Kapasiteit | 900 000 (tot 4 miljoen in die hadj-tyd) | |
| Webtuiste | www.gph.gov.sa | |
Die huidige struktuur beslaan ’n gebied van 356 800 m2, insluitende die bidgebiede binne en buite. Dit is te alle tye oop.
Geskiedenis
wysigEra voor Islam
wysigVolgens die Koran het Abraham en sy seun, Ismael, die fondamente van ’n huis gelê [Koran 2:127] wat deur die meeste kenners as die Kaäba geïdentifiseer word. Allah het aan Abraham die presiese terrein uitgewys, na aan die Zamzam-put, waar hy en Ismael omstreeks 2130 v.C. met die bou van die Kaäba begin het. Nadat Abraham dit voltooi het, het ’n engel vir hom die Swart Steen gebring, ’n klip wat volgens tradisie uit die hemel geval het. Volgens ’n gesegde wat aan Mohammed toegeskryf word, het die Swart Steen "witter as melk uit die Paradys geval, maar die sondes van die seuns van Adam het dit swart gemaak".
Die klip is vermoedelik die enigste oorblyfsel van Abraham se oorspronklike struktuur.
Nadat Abraham die Swart Steen in die oostehoek van die Kaäba geplaas het, het hy ’n openbaring gehad waarin Allah die bejaarde profeet vertel het hy moet nou die bedevaart aan die mense verkondig sodat hulle van beide Arabië en verre lande per kameel of te voet daarheen kon kom. [Koran 22:27]
Volgens die datums wat aan die patriarge toegeskryf word, is Ismael vermoedelik omstreeks 2150 v.C. gebore en Isak 100 jaar later. Islamkenners glo die Kaäba is omstreeks 2130 v.C. deur Abraham gebou en is dus ’n millennium ouer as die tempel van Salomo in Jerusalem, wat vermoedelik in 1007 v.C. voltooi is. Volgens Moslems is die Kaäba die eerste en dus oudste moskee in die geskiedenis.
Dit het ’n belangrike rol gespeel in die godsdiens van die meeste Arabiese stamme en volke. Anders as wat Abraham volgens Islam bedoel het, is die Een God egter nie tydens bedevaarte daarheen aanbid nie, maar baie verskillende afgode.
Eerste Islamitiese tydperk
wysigMet Mohammed se triomfantelike terugkeer na Mekka in 630 het hy en sy skoonseun, Ali Ibn Abi Talib, die afgode in en om die Kaäba gebreek en die heidense gebruik daarvan beëindig. Dit was die begin van die Islamitiese beheer van die Kaäba en die gebou van Al-Masdjid al-Haram daaromheen.
Die moskee was eers net ’n klein, oop gebied met die Kaäba in die middel. Die eerste groot restourasie het in 692 plaasgevind. Die buitemure is verhoog en die plafon versier. Teen die einde van die 8ste eeu is die moskee se ou houtpilare met marmerkolomme vervang, die vleuels van die gebedsaal is aan albei kante vergroot en ’n minaret is bygevoeg. Later het die verspreiding van Islam deur die Midde-Ooste en die intog van pelgrims genoodsaak dat die hele gebou oorgebou is.
Ottomane
wysig
In 1570 het sultan Selim II die hoofargitek, Mimar Sinan, opdrag gegee om die moskee te restoureer. Die plat dak is onder meer vervang deur koepels wat binne met Islamitiese kalligrafie versier was en die plasing van nuwe steunpilare. Dit is die oudste bestaande dele van die huidige gebou.
Tydens swaar reëns en vloede in 1621 en 1629 het die mure van die Kaäba en moskee groot skade opgedoen.[4] In 1629, tydens die bewind van sultan Murat IV, is die Kaäba herbou met stene uit Mekka en die moskee is weer gerestoureer. Dié keer is ’n nuwe steenarkade gebou, nog minarette bygevoeg en die marmervloer is oorgeteël. Die moskee sou drie eeue lank dié vorm behou.
Saoedi's
wysigDie eerste groot restourasie onder die Saoedi-konings was tussen 1955 en 1973. Nog vier minarette is bygevoeg, die plafon is oorgedoen en die vloer is vervang met kunsmatige klippe en marmer. Tydens die restourasie is baie van die historiese eienskappe uit die Ottomaanse tydperk vernietig, veral die steunpilare.
Tydens ’n latere restourasie onder koning Fahd is ’n nuwe vleuel en ’n buitelug-gebedsarea bygevoeg. Toegang tot die nuwe vleuel, wat ook vir gebede gebruik word, word verkry deur die Koning Fahd-poort. Dié uitbreiding het tussen 1982 en 1988 plaasgevind.
Tydens die derde Saoedi-restourasie (1988–2005) is nog minarette gebou, asook ’n paleis vir die koning met ’n uitsig oor die moskee. Nog poorte, koepels, gebedsareas in en om die moskee en byna 500 marmerpilare is ook bygevoeg. Ander moderne ontwikkelings sluit in verhitte vloere, lugreëling, hysers en ’n rioolstelsel.
Huidige uitbreiding
wysigIn 2007 is ’n derde restourasiefase onder koning Abdoellah begin wat tot om en by 2020 sal duur en die kapasiteit sal uitbrei tot 2,5 miljoen. Die koning is in 2015 oorlede, maar die restourasie gaan voort.[2][5]
Die oppervlakte sal vergoot word van 356 000 m2 tot 400 000 m2. Die Koning Abdoellah-poort en twee nuwe minarette sal gebou word; daar sal dan 11 minarette wees. Alle onderdakgebiede sal ook lugreëling kry.[6]
2015-hyskraanongeluk
wysigOp 11 September 2015 is minstens 111 mense dood en 394 beseer roe ’n hyskraan omgeval en op die moskee geval het.[7][8][9][10]
Godsdienstige belang
wysigDie moskee is om twee redes belangrik: Dit dien as die rigting waarin Moslems bid en is die belangrikste bestemming vir bedevaarte (pelgrimstogte).
Kiebla
wysigDie kiebla – die rigting waarin Moslems draai wanneer hulle bid – is die Kaäba en simboliseer eenheid in die aanbidding van een Allah (God).
Bedevaart
wysig
Die Haram is die middelpunt van die hadj- en die oemra-bedevaart,[11] wat onderskeidelik in die maand Dhu al-Hijjah in die Islamitiese kalender en enige tyd van die jaar plaasvind. Die hadj-bedevaart is een van die Pilare van Islam, wat alle Moslems minstens een keer moet onderneem as hulle kan. In moderne tye onderneem sowat 5 miljoen Moslems dit elke jaar.[12]
Sommige van die pelgrims se rituele is simbolies van historiese gebeure. Die episode van Hagar se soeke na water word deur Moslems nageboots wanneer hulle tussen die twee heuwels Safa en Marwa loop.
Die hadj word verbind met die lewe van die profeet Mohammed uit die 7de eeu, maar volgens Moslems dateer die bedevaart na Mekka van duisende jare gelede uit die tyd van Ibrahim (Abraham).
Simboliese strukture
wysigKaäba
wysigDie Kaäba (Arabies: الكعبة) is ’n klein vierkantige gebou in die middel van Al-Masdjid al-Haram en is een van die heiligste terreine in Islam.[13] Alle Moslems regoor die wêreld draai in die rigting van die Kaäba wanneer hulle bid. Dié rigting word die kiebla genoem.
Tydens die hadj moet pelgrims sewe keer antikloksgewys om die Kaäba loop. Hierdie tawaf word ook tydens die oemra uitgevoer.[13][14][15]
Swart Steen
wysig
Die Swart Steen (Arabies: الحجر الأسود; al-Ḥajar al-Aswad) is die oostelike hoeksteen van die Kaäba.[16] Dit is in die jaar 605 deur Mohammed gelê, vyf jaar voor sy eerste openbaring. Sedertdien is dit in ’n paar dele gebreek en dit is nou in ’n silwerraam vas teen die kant van die Kaäba.
Baie pelgrims stop en soen die Swart Steen as hulle kan, en dit boots die soen na wat Mohammed dit volgens tradisie gegee het.[17] As hulle nie daarby kan uitkom nie, wys hulle daarheen in elk van hul sewe rondes om die Kaäba.[18]
Plek van Abraham
wysigDie Maqām Ibrahim (Plek van Abraham) is ’n rots wat na berig word ’n afdruk van Abraham se voet bevat. Dit word in ’n glaskoepel langs die Kaäba gehou. Die meeste Islamkenners identifiseer dit as die rots waaragter Abraham gebid het toe hy om die Kaäba geloop het.[19] Daar bestaan verskeie tradisies oor hoe Abraham se voetafdruk wonderbaarlik op die rots verskyn het. Volgens een het dit gebeur terwyl hy daarop gestaan het toe hy die Kaäba bou; toe die mure te hoog word, het hy op die maqām gestaan – dit het hoër geword wanneer hy verder moes bou en weer laer wanneer sy seun Ismael vir hom klippe moes aangee.[19] Volgens ander tradisies het dit gebeur toe Ismael se vrou Abraham se kop was, of terwyl Abraham daarop gestaan het om die bedevaart na Mekka aan die mense te verkondig.[19]
Safa en Marwa
wysigSafa en Marwah (Arabies: الصفا, Aṣ-Ṣafā; المروة, Al-Marwah) is twee heuwels wat nou in Al-Masdjid al-Haram geleë is. Volgens die Islamitiese tradisie het Abraham se vrou Hagar tussen die heuwels gehardloop op soek na water vir haar babaseun Ismael totdat God eindelik die Zamzam aan haar geopenbaar het. Moslems loop ook sewe keer heen en weer tussen die heuwels tydens hul bedevaarte in herinnering aan haar opoffering. Dit is ’n afstand van sowat 450 m.
Zamzam-put
wysig
Die Zamzam-put (Arabies: زمزم) is ’n put 20 m oos van die Kaäba.[20] Volgens die Islamitiese geloof het dit omstreeks 2150 v.C. begin toe Abraham se babaseun dors was en gehuil het vir water.
Administrasie
wysigDaar is hoofsaaklik twee groepe mense in terme van spirituele leierskap in die moskee: imams en muezzins.
’n Imam (imām) is ’n klerk wat gebed in die moskee lei. Hulle tree ook as gemeenskapsleiers op en verskaf godsdienstige leiding. Al-Masdjid al-Haram het verskeie imams en ’n hoofimam. In 2016 was die hoofimam Abdul Rahman Al-Sudais.
’n Muezzin (muadhdhin) doen die oproep om gebed en voer ander pligte uit. Die oproep word as ’n kunsvorm beskou wat weerspieël word in die melodieuse gesing van die adhan. Verskeie families deel dié pligte in Al-Masdjid al-Haram.
Verwysings
wysig- ↑ "Location of Masjid al-Haram" (in Engels). Google Maps. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 Mei 2014. Besoek op 24 September 2013.
- ↑ 2,0 2,1 "Saudi Arabia starts Mecca mosque expansion". reuters.com (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 Junie 2018.
- ↑ "The 40 Steps Towards the Grave of the Prophet Muhammad صلى الله عليه و آله و صحبه وسلم . The Virtues of Madinah. #1 | Muwatta.com - The People of Madina" (in Engels). muwatta.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 September 2019. Besoek op 7 Augustus 2014.
- ↑ James Wynbrandt (2010). A Brief History of Saudi Arabia. Infobase Publishing. p. 101. ISBN 978-0-8160-7876-9. Besoek op 12 Junie 2013.
- ↑ Ambitious new architecture plan for Al-Masjid Al-Haram
- ↑ "Historic Masjid Al-Haram Extension Launched". onislam. 20 Augustus 2011. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Oktober 2019. Besoek op 17 November 2011.
- ↑ "Makkah crane crash report submitted". Al Arabiya (in Engels). 14 September 2015. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 16 Oktober 2018. Besoek op 15 September 2015.
- ↑ "King Salman to make findings of Makkah crane collapse probe public" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Augustus 2018. Besoek op 14 September 2015.
- ↑ "Number of casualties of Turkish Haji candidates at the Kaaba accident reach 8…". Presidency of Religious Affairs. 13 September 2015. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Julie 2017. Besoek op 15 September 2015.
- ↑ Halkon, Ruth; Webb, Sam (13 September 2015). "Two Brits dead and three injured in Mecca Grand Mosque crane tragedy that killed 107 people l". Mirror Online. Besoek op 16 September 2015.
- ↑ Mohammed, Mamdouh N. (1996). Hajj to Umrah: From A to Z. Mamdouh Mohammed. ISBN 0-915957-54-X.
- ↑ "General statistics of the `Umrah season of 1436 A.H." The Ministry of Hajj, Kingdom of Saudi Arabia. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 Junie 2017. Besoek op 3 September 2016.
- ↑ 13,0 13,1 Wensinck, A. J; Ka`ba. Encyclopaedia of Islam IV p. 317
- ↑ "In pictures: Hajj pilgrimage". BBC News (in Engels). 7 Desember 2008. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 Januarie 2009. Besoek op 8 Desember 2008.
- ↑ "As Hajj begins, more changes and challenges in store" (in Engels). altmuslim. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 Januarie 2012. Besoek op 3 September 2016.
- ↑ Shaykh Safi-Ar-Rahman Al-Mubarkpuri (2002). Ar-Raheeq Al-Makhtum (The Sealed Nectar): Biography of the Prophet. Dar-As-Salam Publications. ISBN 1-59144-071-8.
- ↑ Elliott, Jeri (1992). Your Door to Arabia. Lower Hutt, N.Z.: R. Eberhardt. ISBN 0-473-01546-3.
- ↑ Mohamed, Mamdouh N. (1996). Hajj to Umrah: From A to Z. Amana Publications. ISBN 0-915957-54-X.
- ↑ 19,0 19,1 19,2 M.J. Kister, "Maḳām Ibrāhīm," p. 105, The Encyclopaedia of Islam (new ed.), vol. VI (Mahk-Mid), reds. Bosworth et al., Brill: 1991, pp. 104-107.
- ↑ "Zamzam Studies and Research Centre". Saudi Geological Survey. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 Februarie 2005. Besoek op 5 Junie 2005.
Eksterne skakels
wysig- Direkte uitsending, Al-Masdjid al-Haram
- Galery oor Mekka bby 3dmekanlar.com
- Mekka, Kaäba, Al-Masdjid – 360-grade-toer by 360tr.net
- Rigting van die Kaäba by QiblaLocator.com
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Al-Masdjid al-Haram.
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
