Alabama (skip)

Hierdie artikel behoort versmelt te word met CSS Alabama.
Maak seker om die inhoud te skuif na die bladsy wat reeds aan Wikidata gekoppel is!
Indien altwee gekoppel is, sien hier.

Die Alabama het die Kaap twee keer besoek - in Augustus 1863 en toe weer in Maart 1864 - en elke keer het hy feitlik die hele Kaap in beroering gehad. Nie alleen was hy lank voor sy koms na die Kaap al bier beroemd nie, maar die inwoners van die Kaap het ook vurig belang gestel in die verloop van die Amerikaanse Burgeroorlog, wat toe juis sy hoogtepunt bereik het. Die besoeke van die Alabama aan die Kaap was 'n regstreekse uitvloeisel van hierdie oorlog.

Soos uit daardie artikel blyk, was 'n deel van die Noordelike State se strategie om met sy geweldige sterk vloot al die hawens van die Suide te blokkeer sodat geen voorrade of ammunisie van die buiteland af ingevoer kon word nie. Die Suidelike State se antwoord was om kaperskepe te laat bou waarmee die handelskepe van die Noorde aangeval kon word. So 'n kaperskip is op 29 Julie 1862 te midde van die grootste geheimhouding in die Engelse stad Liverpool te water gelaat.

Die skip het aanvanklik geen naam gehad nie, net 'n nommer: 290. By die Portugese eiland Terceira in die Asore het kapt. Raphael Semmes van Alabama en sy offisiere die skip oorgeneem en dit omgebou tot ŉ dodelik doeltreffende oorlogsmasjien. Hier is die skip herdoop tot die Alabama. Net die offisiere was Amerikaners; die bemanning was hoofsaaklik Britse huurlinge. Die Alabama het 'n tonnemaat van 1 000 gehad, was 78 m lank en 10 m breed en het, benewens drie maste onder vierkanttuig twee kragtige stoomenjins gehad.

Die skip kon 13 knope haal en was een van die vinnigste skepe van sy tyd. Nog indrukwekkender was sy bewapening. Die skip het agt kanonne gehad, onder meer twee kanonne wat op hul voetstukke kon swaai en in enige rigting kon vuur.

Skrik van die Noorde

Met hierdie gevaarlike skip het Semmes die handelskepe van die Yankees die stryd aangesê en binne 'n paar maande soveel verwoesting aangerig dat die Alabama die skrik van die Noorde geword het. Die Yankees het naderhand 'n hele vloot oorlogskepe op die spoor van die Alabama gehad, maar die uitgeslape Semmes het hom nooit laat vang nie. In die loop van byna twee jaar het die Alabama altesame 57 Yankee-skepe met 'n gesamentlike tonnemaat van 50 000 vernietig en duisende mense is gevange geneem.

Mettertyd het die roete tussen Amerika en Europa 'n bietjie te warm vir Semmes geword, en hy het sy aandag begin toespits op die roete om die Kaap, waarlangs die Yankee-skepe met groot en ryk vragte Oosterse ware van Europa of New York gevaar het. So het dit dan gebeur dat hy eers Saldanhabaai en daarna Tafelbaai aangedoen het. Die nuus van Semmes se koms het hom lank vooruitgeloop. Hy was dan ook nie lank in Saldanhabaai nie of die nuus het die Kaap bereik.

Op 5 Augustus 1863 het Semmes na Kaapstad vertrek. Die Kapenaars, wat reeds weke in die grootste afwagting geleef het, het die Alabama spoedig gewaar. En toe kom die nuus: 'n Yankee-skip, die Sea Bride, was besig om die Kaap uit die suidooste te nader. Die Kapenaars het soos een man uit hul huise gestorm, Kloofnek en teen die hange van Vlaeberg uit, om te sien of Semmes dit sou waag om bier vlak by die Kaap – onder Britse beheer en dus neutraal - 'n skip gevange te neem. Die Kapenaars is nie teleurgestel nie. Vlak buite Bakoven het die Alabama die Sea Bride met 'n skoot oor die boeg tot stilstand gedwing, en gevange geneem. Ten aanskoue van die duisende mense op die berg het hy met sy slagoffer Tafelbaai binnegevaar.

Die Alabama het 'n paar dae bier vertoef en daarna na Java vertrek, maar daar het 'n Yankee-kruiser, die Vanderbilt, hom soveel las besorg dat hy spoedig weer in Kaapstad was. Op 19 Junie 1864 is die Alabama by Cherbourg aan die Franse kus deur die Kearsage vernietig. Semmes en die meeste van die offisiere is gered. Dit was die enigste lewensverlies wat die Alabama in sy beroemde geskiedenis gehad het, behalwe die-een geval in Saldanhabaai toe luit.

Simeon Cummings homself per ongeluk met 'n geweer doodgeskiet het. Hy is op die plaas Kliprug, naby Saldanha, begrawe, waar die verweerde grafsteen vandag nog gesien kan word. 'n Liedjie en 'n verweerde grafsteen: eenvoudige aandenkinge aan ŉ merkwaardige stuk geskiedenis wat Suid-Afrika en die V.S.A. aan mekaar bind. Waardevolle stukke kultuurgeskiedenis lê dikwels opgesluit in die eenvoudige woorde en wysie van 'n bekende volksliedjie.

'n Beter bewys hiervan kan 'n mens kwalik kry as, die ou Afrikaans-Maleise liedjie Daar kom die Alabama. Kenners van volksmusiek en ander navorsers op hierdie gebied kon nog nooit afdoende bewys vind van die presiese tyd van die ontstaan van hierdie liedjie nie, maar dit word lank reeds sonder twyfel aanvaar dat die liedjie sy oorsprong te danke het aan ŉ gebeurtenis van 'n bietjie meer as honderd jaar gelede: die besoek van die Amerikaanse kaperskip die Alabama aan die Kaap.

Bronnelys

KENNIS, 1980, ISBN 0798108266, volume 4, bl. 792