Ammoniumsulfaat

Ammoniumsulfaat is 'n sout van die basis ammoniak met swaelsuur. Dit het die chemiese formule (NH₄)₂SO₄.

Eienskappe

Algemeen
Naam	Ammoniumsulfaat
Struktuurformule van
Chemiese formule	(NH4)2SO4
Molêre massa	132,14 [g/mol]
CAS-nommer	7783-20-2
Voorkoms	wit vastestof
Reuk	reukloos
Fasegedrag
Fase	T>223K; paraelektriese fase
Selkonstantes	a=778,2pm; b=599,3pm; c= 1063,6pm; (in Pnma weergawe; @298K)
Ruimtegroep	Pnma; (alias Pnam)
Nommer	62
Strukturbericht	H1₆
Fase	T<223K; ferroëlektriese fase
Selkonstantes	a=783,7pm; b=596,7pm; c= 1061pm; (in Pn22a weergawe; @180K)
Ruimtegroep	Pn21a (alias:Pna21
Nommer	33
Smeltpunt	ontbind bo 280 °C
Kookpunt
Digtheid	1,78 [g/cm3
Oplosbaarheid	oplosbaar; 706 [g/kg]
Suur-basis eienskappe
pKa
Veiligheid
Flitspunt
LD50	2000-4250 [mg/kg] (oraal; rot)
Tensy anders vermeld is alle data vir standaardtemperatuur en -druk toestande.
Portaal Chemie

Ammoniumsulfaat kom natuurlik voor as die seldsame mineraal mascagniet in vulkaniese fumarole of as gevolg van steenkoolbrande op sommige stortingsterreine. 'n Fumarool (of rookgat) is 'n opening in die aardkors en word dikwels in gebiede rondom vulkane aangetref, waar stoom en gasse soos bv. koolstofdioksied, swaeldioksied en waterstofsulfied vrygestel word.

Kristalstruktuur

Ammoniumsulfaat kristalliseer bo 223K in die ortorombiese struktuur van arcaniet (K₂SO₄ kaliumsulfaat, H1₆ in die strukturbericht-klassifikasie). Dit is 'n paraelektriese fase.

Ammonium- en kaliumsulfaat vorm 'n volledige reeks vaste oplossings. Dit bemoeilik die skeiding van die twee soute uit waterige oplossing. Fraksionele kristallisasie is moontlik maar moeisaam.

Onder 223K gaan die struktuur oor in 'n ferroëlektriese fase. Dit is ortorombies met ruimtegroep Pna2₁ (#33).

Produksie

Ammoniumsulfaat word deur vier verskillende prosesse geproduseer: (1) sintetiese vervaardiging uit suiwer ammoniak en gekonsentreerde swaelsuur, (2) as 'n neweproduk van kooksoonde, (3) vanaf ammoniak-skrop van stertgas by swaelsuur (H₂SO₄)-aanlegte, en (4) as 'n neweproduk van die produksie van kaprolaktam ((CH₂)₅COHN)

Gebruike

Dit word wyd gebruik as kunsmis vir alkaliese gronde. Dit word ook gebruik in chemiese fraksionering van proteïene.

In 2021 het die kunsmissegment die grootste aandeel van die wêreldwye ammoniumsulfaatmark behels. Die markaandeel vir die kunsmissektor was toe 93,1 persent. Die wêreld se grootste gebruiker van ammoniumsulfaat in die landbou is Mexico. In 2019 het hulle 3,13 miljoen ton ammoniumsulfaat vir landboudoeleindes gebruik, wat 32,53 persent van die globale totaal uitmaak. 76,44 persent van die totaal bestaan uit die top 5 nasies (Mexico, die Verenigde State van Amerika, Indonesië, Kanada en Indië). In 2019 is wêreldwyd 9,61 miljoen ton ammoniumsulfaat in die landbou gebruik. Dit verteenwoordig 'n waarde van $5,23 miljard (VS dollars). In Suid-Afrika word dit deur SASOL gelewer.