Chris Blignaut
Chris Blignaut (1897–1974) was ’n Afrikaanse sakeman, sanger en liedjieskrywer. Hy was die eerste Suid-Afrikaanse sanger wat ’n kontrak met ’n platemaatskappy aangegaan het (in 1930). Van sy treffers sluit in: Ou Ryperd, Ou Tante Koba, Die Donkie en Daar Oorkant Die Spruit. Hy het altesame 120 opnames oor sy loopbaan gemaak.[1]
Chris Blignaut | |
|---|---|
 | |
| Agtergrondinligting | |
| Geboortenaam | Christian August Blignaut |
| Gebore | 27 April 1897 Johannesburg, Zuid-Afrikaansche Republiek |
| Sterf | 21 Julie 1974 Johannesburg, Suid-Afrika |
| Beroep(e) | Sanger |
| Instrumente | Stem |
| Etikette | Columbia His Master’s Voice Trutone Gallo |
Jeug
wysigChristian August Blignaut is op 27 April 1897 in Johannesburg gebore. Hy was die jongste kind van Philippus Jacobus Blignaut en sy vrou, Catharina Schock. ’n Maand voor Blignaut se geboorte is sy vader aan ’n hartaanval oorlede. Hy het in Johannesburg skoolgegaan en musiek het op skool reeds ’n invloed op sy lewe gehad aangesien hy toe reeds begin het om musiek te maak en liedjies te skryf. Gedurende die Eerste Wêreldoorlog was daar in Suid-Afrika ’n droogte aan internasionale kunstenaars en toe Blignaut as agtienjarige op ’n advertensie vir sangers reageer, het hy ’n kontrak van drie weke gekry en onder die skuilnaam Harold Wise in Engels opgetree.[2]
Sangloopbaan
wysigHy kon nie ’n bestaan voer van musiek alleen nie en het as jong man by ’n assuransiemaatskappy gewerk met musiek as sy stokperdjie. Gedurende die vroeë twintigerjare het hy aanvanklik sangonderrig van Aimee Parkinson ontvang en daarna ook van Alfred Bell, madam Palmer en signor Pentuzzi. In 1923 het hy eerste gekom in ’n radiotalentwedstryd en verskeie medaljes en diplomas in die Johannesburgse kunswedstryd verower. Hy het ook in musiekblyspele en operettes opgetree. Dit was gedurende daardie tyd dat hy die eerste keer in Afrikaans op die verhoog gesing het met sy vertolking van Daar oorkant die spruit wat goed ontvang is. Van toe af het hy die eerste uitvoerende kunstenaar geword van Afrikaanse ligte liedjies. Sy vyf reise deur suidelike Afrika in die jare dertig en veertig was van die mees geslaagde wat enige sanger nog onderneem het. Mettertyd het hy met sy ukelele algemeen bekend geword in Suid-Afrika, Suidwes-Afrika en Rhodesië.
Omstreeks 1923 het hy een van die eerste sangers geword wat oor die radio uitgesaai het en in ’n radiowedstryd die beste gevaar het in die afdeling vir baritons en oratoriums. Blignaut kon ook daarop aanspraak maak dat hy die eerste Afrikaanse sanger was wat in kort rolprente vir die Afrikaanse silwerdoek opgetree het. Kort nadat sy eerste plate in 1929 verskyn het, is hy deur African Films genader om in ’n aantal ‘praatprentjies’ op te tree. Hierin het liedjies soos Ou tante Koba, Daar oorkant die spruit, Sarie Marais en O Boereplaas bekend geword deurdat dit aan bioskoopgangers gespeel is. Sy plate-opnames het vinnig toegeneem en is aanvanklik deur die Columbia-maatskappy behartig en daarna het opnames vir His Master’s Voice gevolg. In 1935 moes hy self na Engeland gaan om opnames te maak aangesien dit goedkoper sou weer as om die opnames in Suid-Afrika te maak en die plate in Engeland te laat druk as om die opnamemasjien na Suid-Afrika te laat kom. Die eerste liedjie wat hy in Engeland opgeneem het was Hannetjie verjaar.
Tydens sy plaatopnames het musikante soos Dan Bothma, Hendrik Susan en ’n groep genaamd Die Wolbekke hom begelei.[2] Uiteindelik is 250 liedjies op 150 kortspeelplate en 120 langspeelplate deur Trutone en Gallo uitgegee. Volgens ’n staat van 28 Maart 1931 het Columbia in een kwartaal 54 853 plate van hom verkoop. Van al sy liedjies het Blignaut Ou ryperd as sy gunsteling beskou. Hy het ook sinoniem geraak met Die donkie van Cissie en Willie Cooper.[2]
Aftrede en sterfte
wysigBlignaut het in sy tyd geen gelyke as Afrikaanse volksanger gehad nie. Hy is selfs as Suid-Afrika se Burl Ives bestempel. In sy later jare het hy graag rolbal gespeel maar het steeds aktief plate opgeneem. Hoewel Blignaut na skatting ongeveer R70 000 aan tantieme ontvang het, was hy steeds by die assuransiemaatskappy werksaam waar hy tot hoofinspekteur en later tot bestuurder bevorder is.
Uit sy huwelik met Maud Pienaar is twee kinders gebore. Hy is 21 Julie 1974 in Vereeniging oorlede.
Ou ryperd
wysigOu ryperd is een van Chris Blignaut se bekendste Afrikaanse liedjies wat deesdae ook deur Dozi gesing word. Die liedjie se lirieke lui as volg:
Ou ryperd, ons ry die pad tesame
Ou ryperd , So deur die lewens bane
Wanneer jou rydag verby is.
Gaan jou ou lyf lekker rus
Hei, ou ryperd van my...
Jaag maar aan ou maat, die maan skyn helder vanaand.
Jaag maar aan ou maat, die noointjie sy wag daar vanaand.
Hoor hoe tjank die jakkals by die rivier se brug
Dra my op jou lekker ou rug
Jaag maar aan ou maat die noointjie sy wag daar vanaand.
Jaag maar aan, jaag maar aan, jaag maar aan, my ou maat.
Daar's voer en rus en jy doen jou bes my ou maat.
Dra my oor die rivier se brug
Dra my op jou lekker ou rug.
Na my nooi Sannie, die dogter van tant Annie op die Plaas
Refrein:
Jippie, jippie, jip, Jippie, jippie, jip, ou Perd.
Daar's voer en rus en jy doen jou bes ou Perd.
Dra my oor die rivier se brug
Dra my na my nooi weer terug.
Na my nooi Sannie die dogter van tant Annie op die Plaas
Sien ook
wysigVerwysings
wysig- ↑ HAT Taal-en-feitegids, Pearson, Desember 2013, ISBN 978-1-77578-243-8
- ↑ 2,0 2,1 2,2 "Christiaan August (Chris) Blignaut" (html). Boeremusiek.org.za. Besoek op 26 Maart 2012.[dooie skakel]
Bronnelys
wysig- Van der Walt, P.J. Beyers, C.J. (red.). Suid-Afrikaanse Biografiese Woordeboek. Pretoria: Chris van Rensburg nms. die RGN. p. 962. ISBN 0-7969-0419-7.