Enschede

Enschede (uitspraak (hulp·inligting)) is 'n munisipaliteit en 'n stad in die provinsie Overijssel in Nederland. Hierdie stad is die grootste stad van Overijssel met meer as 160 000 inwoners (2011). Enschede is die elfde stad van Nederland. Dit is in Twente geleë en word in die noorde begrens deur die munisipaliteite Dinkelland, Oldenzaal en Losser, in die ooste deur Gronau in Duitsland, in die suide deur Haaksbergen, en in die weste deur Hengelo

Enschede
Kaart	Wapen



	Vlag


Land	Nederland
Koördinate	52°13′N 6°53′E / 52.217°N 6.883°O / 52.217; 6.883
Stigting	1325
Provinsie	Overijssel
Oppervlakte:
- Totaal	161,84 vk km
Hoogte bo seevlak	0 m m
Bevolking:
- Totaal (2011)	157 000
- Groot-Enschede	361 000
- Twente	650 000
- Bevolkingsdigtheid	1 000/vk km
Tydsone	UTC+1
- Somertyd	UTC+2
Burgemeester (party)	Roelof Bleker (onafhanklik)
Amptelike webwerf	www.enschede.nl
Wikimedia Commons	Enschede

Die naam se betekenis is waarskynlik "An die Schede" (Aneschedhe, 1118) Oud-saksies: scheed ('skeiding' of 'grens'). Die naam verwys na ’n grens aan ’n moerasgebied.

Enschede ontstaan in die vroeë middeleeue en het stadsregte in 1325 gekry.

Die stad was op 13 Mei 2000 in die wêreldnuus toe die vuurwerkfabriek SE Fireworks in Roombeek ontplof het en 23 mense gesterf het.

Enschede is wêreldbekend vir die Universiteit Twente, die sokkerklub FC Twente en die plaaslike bier Grolsch.

Geskiedenis

Kaart van Enschede 1570

Enschede ontstaan in die vroeë middeleeue naby 'n klein kasteel. In 1325 kry Enschede stadsregte van die biskop van Utrecht. Tydens die Tagtigjarige Oorlog steun die Katolieke stad die Spanjaarde en veg dus teen die Nederlandse opstandelinge. Op 18 Oktober 1597 word die stad ingeneem deur die Nederlanders onder Prins Maurits van Oranje-Nassau. Die verdedigingswerke van die stad word gesloop en Enschede bly vir 200 jaar slegs 'n klein stad.

Nadat België in 1830 sy onafhanklikheid uitroep (waar die swaartepunt van Nederlandse industrie toe was), stimuleer die regering die industrie in Twente. In 1863 brand byna die hele stad af. Met die heropbou ontstaan ook moderne tekstielfabrieke en in die 19e eeu groei dit tot 'n belangrike stad in Nederland. Enschede vertoon steeds baie geboue uit hierdie eeu.

Tydens die Tweede Wêreldoorlog is die stad tweemaal gebombardeer. Deur ingryping van Joodse nyweraars is verpligte registrasie van Jode voorkom, waardeur meer as die helfte van die Joodse bevolking van Enschede die oorlog oorleef het. In die sestigerjare van die vorige eeu het baie industrieë verhuis na laerloonlande maar in 1961 word die Universiteit Twente gestig. Enschede verander van 'n nywerheidstad na 'n universiteitstad.

Besienswaardighede

Die Sinagoge van Enschede

Die Grote Kerk
Die stadhuis (ontwerp deur Gijsbert Friedhoff, gebou 1930-1933)
Die Twentse teater (klein saal uit 1889; groot saal uit 1953)
Die Elderinkshuis (gebou 1783)
Die Ryksmuseum Twenthe
Die Sinagoge (ontwerp deur Karel de Bazel; gebou 1927-1928)
Die ambagskool
Die Regbank (ontwerp deur W.C. Metzelaar, gebou in 1903; Jo Janssen, 2002)
Die Grolsch Veste (sokkerstadion van FC Twente)
Die kampus van die Universiteit Twente
Die nuwe distrik Roombeek kenmerk homself met baie moderne geboue, herbou na die vuurwerkramp in 2000.

Die Grote Kerk aan die Oude Markt

Stadsdele

Die stad Enschede het vyf stadsdele:

Stadsdeel Sentrum (o.a. Sentrum, Het Zeggelt, Lasonder, De Bothoven)
Stadsdeel Noord (o.a. Twekkelerveld, Lonneker, Deppenbroek, Bolhaar, Mekkelholt, Roombeek)
Stadsdeel Oos (o.a. Velve-Lindenhof, De Eschmarke, ’t Ribbelt, Stokhorst, Dolphia, ’t Hogeland, Glanerbrug)
Stadsdeel Suid (Wesselerbrink, Helmerhoek, Stroinkslanden)
Stadsdeel Wes (Boswinkel, Ruwenbos, Pathmos, Stadsveld, ’t Zwering, ’t Havengebied, De Marssteden, Boekelo, Usselo, Twekkelo)

Infrastruktuur

Enschede beskik oor 'n lughawe, Enschede Lughawe Twente, wat nie tans gebruik word nie, maar binnekort weer oopgestel sal word. Die stad het ook vier treinstasies (met 'n spoor na Hengelo en die res van Nederland en 'n spoor na die Duitse stede Gronau, Münster en Dortmund). Die nasionale pad A35 loop deur die stad en sluit aan by die A1 en die Duitse nasionale paaie. Enschede het ook 'n hawe, wat aansluiting het via die Twentekanaal aan die IJsselrivier. In die stad en sy omgewing is 'n uitgebreide busnetwerk en daar is planne vir 'n tremstelsel.

Onderwys

Enschede beskik sedert 1961 oor 'n universiteit: die Universiteit Twente. Die stad het ook 'n hogeschool: die Saxion Hogeschool (die Nederlandse 'hogeschool' is wel 'n tersiêre opleidingsentrum en kan nie vergelyk word met die Suid-Afrikaanse 'hoërskool' nie).

Sport

Die grootste sport in Enschede is sokker. Twee keer het 'n Enschedese klub die nasionale sokkertitel gewen: Sportclub Enschede in 1926 en FC Twente in 2010. Tans is FC Twente die enige professionele sokkerspan van die stad en een van die grootste klubs in Nederland. Vroeër het Enschede 'n baie belangrike rol as sokkerstad gespeel met suksesvolle klubs as Sportclub Enschede, Enschedese Boys, vv Rigtersbleek en PW. Atletiek is ook 'n groot sport in Enschede. Met die Enschede Marathon (die ouste marathon van Nederland en die op een na ouste van Europa) en die Batavierenrace (die grootste afloswedloop van die wêreld, van Nijmegen na Enschede) is die padwedlope swaar verteenwoordig. Beide wedlope het 'n groot internasionaal deelnemersveld. Ook atletiekklub AC Tion behoort tot die sterkste atletiekklubs van Nederland. Sedert die bou van IJsbaan Twente ('n 400 m skaatsbaan) in 2008 speel Enschede ook 'n rol in die Nederlands-gewilde sport langbaanskaats. Die Militry ('n dissipline in die ruitersport) vind jaarliks in Boekelo plaas.

Trivia

Die eerste sokkerspel buite die VK het in 1865 in Enschede plaasgevind tussen tekstielbaronne uit Manchester en plaaslike tekstielbaronne.
Enschede was die eerste stad in Europa met internet.
Die Suid-Afrikaanse sokkerspeler, bokser, musikant en politieke aktivis teen Apartheid, Darius Dhlomo (* Durban, 9 Augustus 1931), woon in Enschede en het vir meer as agt jaar vir die Partij van de Arbeid in die stadsraad van Enschede gedien.