Ezra Pienaar

Ds. Ezra Andreas Pienaar (distrik Beaufort-Wes, 17 Maart 1883 – Bloemfontein, 27 Februarie 1930) was 'n leraar in die Nederduitse Gereformeerde Kerk wat in drie gemeentes gedien het voor sy voortydige dood in die ouderdom van 46 jaar en 11 maande.

Afkoms en studie

Die 70 studente van die Kweekskool in 1910 en hul professore. Ezra Pienaar staan vierde van links in die boonste ry.^[1]

Ezra Pienaar is gebore op 'n plaas in die distrik Beaufort-Wes. Toe hy nog baie jonk was, het sy ouers na Victoria-Wes verhuis, waar hy sy eerste onderwys by 'n goewernante ontvang het. Sy verdere opleiding het hy op Wellington en aan die Victoria-kollege op Stellenbosch ontvang.

Om geld te bekom vir sy teologiese studie aan die Kweekskool het hy eers 'n ruk gaan onderwys gee op Tulbagh, waar hy 'n onderwysers, mej. G. Krige, oorspronklik van die Eikestad, ontmoet het en met wie hy later (1913) getrou het. Begin 1910 is hy toe na die Kweekskool om vir die evangeliebediening te studeer. In Desember 1912 is hy gelegitimeer en 'n paar maande later is hy na die NG gemeente Wellington as hulpprediker van ds. (later prof.) D.G. Malan.

Na Philadelphia

In die NG gemeente Philadelphia het ds. Pienaar as leraar gearbei van 1914 tot 1919 en hier het hy en sy vrou die Eerste Wêreldoorlog en Griepepidemie meegemaak.

Ds. Pienaar was skaar in sy nuwe werkkring toe hy in November 1913 'n beroep na die NG gemeente Philadelphia in die Swartland ontvang. Hy het die beroep aangeneem en is op Donderdag 12 Februarie 1914, sowat 'n maand voor sy 31ste verjaardag, deur ds. Daniel Bosman van die NG gemeente Durbanville tot leraar van Philadelphia bevestig.

In hierdie tyd is die ou kelkievormige preekstoel in die kerkie op Philadelphia vervang met 'n nuwe rostrum, wat vandag nog as preekstoel dien. Die argitek Wynand Louw van die Paarl het die plan ontwerp en die kontrakteur was H. Erxleben van die Kaap. Ds. Pienaar het self £170 vir die saak in die gemeente gekollekteer. Op 17 Augustus 1917 is die nuwe preekstoel ingewy met 'n wydingsdiens deur ds. G.L. van Heerde, wat van 1907 tot 1911 leraar van Philadelphia was en spesiaal van Clanwilliam af vir die geleentheid oorgekom het. Tydens die inwyding het ds. Pienaar die bede uitgespreek "dat die kerkgebou opnuut en die preekstoel van meet af aan gewy sal wees aan die diens van die Here, wat in ewigheid lewe, en dat van daar sy Woord verkondig mag word in lengte van dae".

Ds. Pienaar het in 1915 'n begin gemaak met die hou van buitedienste in die skoolsaal op die nedersetting Klipheuwel. Hy was die eerste wat 'n gemeenteprogram van werksaamhede en dienste laat druk in, ook in 1915. Sy vrou het in 1938 met die 75-jarige gedenkfees van die gemeente Philadelphia, toe haar man reeds nagenoeg agt jaar oorlede was, soos volg vertel oor hul verblyf in die gemeente: "Ds. Pienaar het in Februarie 1914 sy werk op Philadelphia begin en daar hy van 'n vriendelike en minsame geaardheid was, het die gemeente en leraar mekaar spoedig lief gekry. Hy en sy eggenote het die gemeentelede gedurig op die plase besoek, toe nog met kar en perde, en as hy in die Duine besoek afgele het, moes hy te perd gaan en meermale die slap draadheining plat druk en sy perd daaroor heen lei. Een maal in die maand op 'n Sondagnamiddag moes hy gaan diens hou in die 'Duine-kerkie' op Brakfontein, waar die opkoms maar baie swak was. In sy tyd is die ou preekstoel van die kerk op die dorp verwyder, wat ook net betyds was, want die klankbord was net op die punt om in duie te stort. Toe is die nuwe rostrum aangebring.

Ds. A.P. Smit skryf: "Die Wêreldoorlog (1914–1918) het die stille gemeente nie juis baie geaffekteer nie, behalwe dat alles baie duur geword het; maar met die griep-epidemie in Oktober 1918 was dit ook hier treurig gesteld. Die leraar en sy gade was gedurig op die kar om siekes en sterwendes te besoek en te vertroos. Daar was destyds nie 'n plaaslike dokter nie en ons moes maar dikwels help met raad en medisyne. Die Sondagskool is gehou net na die oggenddiens in die kerk. Die Kinderkrans is in plaas van die gewone oggenddiens in die skool, een oggend in die week waargeneem, wanneer die leraar die seuns en sy eggenote die dogters toegespreek het. Daar was 'n bloeiende Strewersvereniging wat goed bygewoon is deur die jongmense van die dorp en omliggende plase. Ook was daar 'n jongmeisies-werkklas aan die pastorie een maal in die week. Toe die tyd van afskeid kom, nadat ds. Pienaar die beroep na Ventersburg aangeneem het, was dit swaar vir leraar en gemeente, want hulle was baie geheg aan mekaar met bande van liefde."

Na die Vrystaat

Dié foto van ds. Pienaar het in Ons Kerk Album van 1917 verskyn.

Begin Desember 1918 het ds. en mev. Pienaar afskeid van die Koebergse gemeente geneem. Tydens sy agt jaar lange dienstyd op Ventersburg het hy hom onder meer beywer vir die opvoeding, veral van die minderbevoorregtes. Dit was hoofsaaklik deur sy bemiddeling dat die dorpskool op Ventersburg verhoog is tot 'n sekondêre skool en 'n koshuis, met die naam Ezra, geopen is.

In November 1926 het hy 'n beroep na Brandfort aangeneem, waar hy net drie jaar kom werk toe hy deur die dood weggeneem is in die Nasionale Hospitaal in Bloemfontein op 27 Februarie 1930. Dit was sowat drie weke voor sy 47ste verjaardag. Sy laaste kanselboodskap aan sy gemeente was: "Of ons dan lewe en of ons dan sterwe, ons behoort aan die Here" (Rom. 14:8), maar omdat dit in 1930 was, sou hy nog gebruik gemaak het van die Statebybel: "Want hetzij dat wij leven, wij leven den Heere; hetzij dat wij sterven, wij sterven den Heere. Hetzij dan dat wij leven, hetzij dat wij sterven, wij zijn des Heeren."

Waardering

Ds. A.P. Smit, van 1936 tot 1942 ook leraar van Philadelphia en later argivaris van die Kaapse Kerk, skryf in sy Koeberg se Eeufees, 1863–1963 ds. Pienaar het net 17 jaar in diens van die Here gestaan en sy grootste diens aan die Vrystaatse Kerk bewys. Daar was hy onder meer lid van die Sinodale Armesorg- en Sendingkommissie, skriba van die Ring van Winburg en een van die eerste redaksielede van die Algemene Sendingblad. Ds. Smit getuig: "Sy innerlike vroomheid het onder andere deurgestraal in sy kinderlike gebede. Daarby was hy die nederigheid en ootmoed self en het veral 'n hart vir die minderbevoorregtes gehad. Onder die kansel was hy 'n getroue huis- en krankebesoeker en 'n ernstige sielesoeker. Op die kansel was hy 'n 'besielde en besielende' prediker."

Net sy intiemste vriende het geweet dat ds. Pienaar weens "verswakte senuwees" soms aan swaarmoedigheid gely het, maar teenoor ander het hy altyd 'n glimlag en 'n fyn humorsin openbaar. Al het hy en sy vrou nooit kinders gehad het nie, was hy volgens ds. Smit "'n kindervriend by uitnemendheid". Eerw. Andries Dreyer skryf in ds. Pienaar se in memoriam-stukkie in die NG Kerk se Jaarboek van 1931: "In aldrie sy gemeentes het hy met kenlike seën gearbei en hom baie bemind gemaak deur sy liefdevolle geaardheid en onverdrote ywer vir die saak van die Here, wat hy opreg liefgehad en toegewyd gedien het."

Bronne

(af) Dreyer, eerw. A. 1931. Jaarboek van die Nederduits-Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika vir die jaar 1931, Kaapstad: Jaarboek-Kommissie van die Raad van die Kerke.
(af) Smit, ds. A.P. 1963. Koeberg se Eeufees, 1863–1963. Philadelphia: Die NG Kerkraad.
(nl) Maeder, ds. G.A. en Zinn, Christian. 1917. Ons Kerk Album. Kaapstad: Ons Kerk Album Maatschappij
(af) Olivier, ds. P.L., 1952. Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers.

Verwysings

↑ Boonste Ry: Andries Stockenström; H.J. de Villiers; J. Reyneke, B.A.; Ezra Pienaar; P. van der Hoven; H.A. Boshof; C. Muller; N. van Rensburg; R. Theron, B.A.; J. Moolman, B.A.; J. Le R. Cilliers; D.P. Ackerman, B.A.; J.H.M. Stofberg; T.J. Minnaar; P.C. Hitchcock; F.J. van der Merwe; C.J. Stander; M.B. Brink; C.G.R. du Toit, B.A.; L. Lochner, B.A. Tweede Ry: J. Van Zyl le Roux; L.P. Snyman; J. Rabie; D.S.B. Joubert, B.A.; H.E. Steyn; M.L. de Villiers, B.A.; S. Feneysey; F.H. Badenhorst; P.J. Viljoen; H.S. Pretorius, jr.; C.J. van Niekerk. Derde ry: J.A. v. A. Smuts; D.J. Gildenhuys; B.B. Keet, M.A.; J.H. Blignault; L.J. Fourie; William Nicol, B.A.; J.G. Pauw; F. Koch; P.J.B. Shaw; G. De C. Murray; H.S. Pretorius; G.C. van Rooyen; C.J. Grobler; D.F. Barnard, B.A.; J. Le R. Retief; H.W. Ziervogel; J. Le R. Hauptfleisch; J.D. Roos. Vierde Ry: J.P.H. Steyn; H.J. de Vos, B.A.; P.A. Alheit; J.S. Marais, B.A.; prof. Adriaan Moorrees; prof. Marais; prof. de Vos; prof. Muller; J.A. van der Merwe, B.A.; C.R. Kotze; J.G. Strijdom; T.I. van Wijk. Vyfde Ry: N.J. van der Merwe, B.A.; A.C. Stegman, B.A.; W.C. Erasmus, B.A.; H.A. Fagan, B.A.; C.J. Liebenberg; H.J. Badenhorst; J.A. Pienaar; P.A. Theron; P.J. du Plessiss; J.R. Alheit; B.F. van der Merwe; H.J. Reyneke; A.J. Olivier.

[1] Boonste Ry: Andries Stockenström; H.J. de Villiers; J. Reyneke, B.A.; Ezra Pienaar; P. van der Hoven; H.A. Boshof; C. Muller; N. van Rensburg; R. Theron, B.A.; J. Moolman, B.A.; J. Le R. Cilliers; D.P. Ackerman, B.A.; J.H.M. Stofberg; T.J. Minnaar; P.C. Hitchcock; F.J. van der Merwe; C.J. Stander; M.B. Brink; C.G.R. du Toit, B.A.; L. Lochner, B.A. Tweede Ry: J. Van Zyl le Roux; L.P. Snyman; J. Rabie; D.S.B. Joubert, B.A.; H.E. Steyn; M.L. de Villiers, B.A.; S. Feneysey; F.H. Badenhorst; P.J. Viljoen; H.S. Pretorius, jr.; C.J. van Niekerk. Derde ry: J.A. v. A. Smuts; D.J. Gildenhuys; B.B. Keet, M.A.; J.H. Blignault; L.J. Fourie; William Nicol, B.A.; J.G. Pauw; F. Koch; P.J.B. Shaw; G. De C. Murray; H.S. Pretorius; G.C. van Rooyen; C.J. Grobler; D.F. Barnard, B.A.; J. Le R. Retief; H.W. Ziervogel; J. Le R. Hauptfleisch; J.D. Roos. Vierde Ry: J.P.H. Steyn; H.J. de Vos, B.A.; P.A. Alheit; J.S. Marais, B.A.; prof. Adriaan Moorrees; prof. Marais; prof. de Vos; prof. Muller; J.A. van der Merwe, B.A.; C.R. Kotze; J.G. Strijdom; T.I. van Wijk. Vyfde Ry: N.J. van der Merwe, B.A.; A.C. Stegman, B.A.; W.C. Erasmus, B.A.; H.A. Fagan, B.A.; C.J. Liebenberg; H.J. Badenhorst; J.A. Pienaar; P.A. Theron; P.J. du Plessiss; J.R. Alheit; B.F. van der Merwe; H.J. Reyneke; A.J. Olivier.

[1]