Bosluisbessie

(Aangestuur vanaf Fadogia homblei)

Die bosluisbessie of wildedadel[2] (Fadogia homblei) is inheems aan die Suid-Afrikaanse provinsies Noordwes, Gauteng, Mpumalanga en Limpopo. Dit kom ook in Angola, Demokratiese Republiek die Kongo, Malawi, Mosambiek, Tanzanië, Zambië en Zimbabwe voor. Op die SANBI-rooilys word dit as veilig gelys.[3]

Bosluisbessie
Wetenskaplike klassifikasie
Koninkryk:
(geen rang):
(geen rang):
(geen rang):
Orde:
Familie:
Genus:
Spesie:
F. homblei
Binomiale naam
Fadogia homblei
De Wild.
Sinonieme
  • Fadogia monticola Robyns
  • Fadogia oleoides Robyns[1]
Sien bietou vir die Chrysanthemoides-spesie wat soms ook bosluisbessie genoem word.

Dit is 'n meerjarige plant of struikie met regop stammetjies wat 50 cm hoog word en groei uit 'n dik houtige wortelstok. Die spesie is 'n geoksiel Die blare groei in groepies van 3-5 aan elke knoop. Die bokant van die blaar is donkergroen, die onderkant is silwerwit. Dit bring klein geurige geel blommetjies voort en kry 'n ronde vrug wat groen van kleur is, maar swart word wanneer dit ryp word. Die vrug lyk soos 'n bosluis wat hom vol bloed gedrink het.[4]

Dit is een van ses plante wat gousiekte veroorsaak en wat 'n endosimbiontiese bakterie Burkholderia caledonica in knobbeltjies in sy blare het.[5] In 2016 is in die risosfeer van F. homblei 'n ander naverwante spesie gevind, wat die naam Burkholderia fortuita gekry het. Fortuitus beteken toevallig. Die navorsers het eintlik na die endofiet B. caledonica gesoek maar pleks daarvan hierdie spesie toevallig gevind.[6]

Fotogalery wysig

Verwysings wysig

  1. https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:748979-1
  2. Landbou.com Faffa Malan.
  3. "SANBI-rooilys" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 April 2020.
  4. "Universiteit van Pretoria" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Augustus 2019. Besoek op 30 November 2016.
  5. Production of toxic pavettamine and pavettamine conjugates in the gousiekte-causing Fadogia homblei plant and its relation to the bacterial endosymbiont Daan Van Elst, Braam van Wyk, Anitra Schultz, Els Prinsen, Phytochemistry, 85, Januarie 2013, 92–98.
  6. "Phylogenomic Study of Burkholderia glathei-like Organisms, Proposal of 13 Novel Burkholderia Species and Emended Descriptions of Burkholderia sordidicola, Burkholderia zhejiangensis, and Burkholderia grimmiae" Charlotte Peeters, Jan P. Meier-Kolthoff, Bart Verheyde, Evie De Brandt, Vaughn S. Cooper, Peter Vandamme Front. Microbiol., 08 June 2016 http://dx.doi.org/10.3389/fmicb.2016.00877.