Frederik Potgieter

Prof. dr. Frederik Johannes Mentz Potgieter (Barkly-Oos, 9 Oktober 1907 - Stellenbosch, 29 Augustus 1992) was 'n predikant in die NG gemeentes Steynsburg en Robertson en 31 jaar lank hoogleraar aan die Kweekskool op Stellenbosch, waar hy in 1977 afgetree het.

Prof. dr. Frederik Potgieter.

Dr. Frederik Potgieter as predikant op Robertson.

Ds. (later prof.) P.C. Potgieter, prof. Potgieter se seun.

Prof. Potgieter was 'n groot kenner van Johannes Calvyn en het as Gereformeerde teoloog landwyd erkenning geniet. In die 1960's en 1970's was hy meermale afgevaardigde van die NG Kerk na ekumeniese vergaderings plaaslik en in die buiteland. Hy is ná 'n kort siekbed in die ouderdom van 85 jaar oorlede.

Frederik Potgieter is op Barkly-Oos gebore waar sy ma oorlede is toe hy net 18 dae oud was. Sy oupa en ouma het hom daarna grootgemaak. Hy matrikuleer op Zastron in die Suid-Vrystaat en gaan daarna na die Universiteit van Kaapstad. Hy studeer in die sielkunde en voltooi in sy eerste jaar as student aan die Kweekskool sy doktorsproefskrif in die sielkunde.

Ná sy teologiese opleiding studeer hy drie jaar en ses maande in Amsterdam en promoveer op 20 Oktober 1939 met as proefskrif "Die verhouding tussen die teologie en die filosofie by Calvyn". Nadat hy predikant op Steynsburg en Robertson was, het hy in 1946 professor in die kerkgeskiedenis aan die Kweekskool geword. In 1959 het hy die leerstoel dogmatiek by prof. B.B. Keet oorgeneem. Sy seun, Pieter, die latere professor in dogmatiek aan die teologiese fakulteit van die Universiteit van die Vrystaat en moderator van die Algemene Sinode van 1990 af, het onder hom gepromoveer.

Prof. Potgieter het in sy lang kerklike en akademiese loopbaan by een almal wat met hom te doen gekry het, die grootste agting afgedwing, skryf dr. Frits Gaum ná sy dood oor hom. "Nie almal het altyd oor alles met hom saamgestem nie – in die laaste jare van sy lewe het hy gevind dat die teologiese hoofstroom van die kerk wegbeweeg het van sommige van die standpunte wat hy gehuldig het – maar elkeen wat sy pad gekruis het, het geweet: hier is 'n egte Christenmens wie se geloof 'n wesensdeel van sy bestaan is, hier is 'n akademikus wat sy akademie en sy persoonlike vroomheid volledig geïntegreer het, hier is 'n ware heer wat in sy handel en wandel 'n suiwer voorbeeld vir sy vriende en kollegas en studente gestel het. Wie aan sy voete gesit het, het geweet dat hy aan die voete van die Here sit."

Gaum sê by die lees van verslae oor die Cottesloe-kerkeberaad van 1960 is dit opvallend dat prof. Potgieter (en hy was soos die meeste ander afgevaardigdes van die NG Kerk daarvan oortuig dat 'n stelsel van afsonderlike ontwikkeling in Suid-Afrika, reg toegepas, 'n oplossing vir al die land se probleme kon bied) se Christelike en Calvinistiese sin vir regverdigheid kom nooit in die steek gelaat het nie. Swart mense wat in Suid-Afrika gebore is, het hy volgens Gaum op die beraad gesê, sal eindelik stemreg moet kry waar hulle woon. "Komende van hom in daardie tyd moes dit 'n opmerking gewees het wat onder die ander afgevaardigdes baie gewig gedra het."

Gaum skryf: "Deesdae (1993) word daar dikwels ruikers uitgedeel aan dié kerkmense wat vroeg-vroeg gesê het dat apartheid nie sal werk nie en dat dit nie op Bybelse gronde geregverdig kan word nie. Ek lê ook 'n kransie op die graf van 'n man wat wel ánders geoordeel het, maar oor wie se Christenskap, integriteit, respek vir die gesag van die Skrif, en regverdigheidsin daar nooit enige twyfel bestaan het nie.

Prof. Potgieter het sy vrou, Johanna, drie seuns en een getroude dogter agtergelaat.

Bronne

• (af) Gaum, dr. Frits. 1994. Jaarboek 1994 van die Nederduitse Gereformeerde Kerk. Jaargang 145. Kaapstad: Tydskriftemaatskappy van die Ned Geref Kerk.