Hoba-meteoriet
Die Hoba-meteoriet is die grootste meteoriet in een stuk[1] wat al ontdek is. Dit lê op die plaas Hoba-Wes, 19 km van Grootfontein in Namibië. Dit is oopgegrawe, maar vanweë sy groot massa van meer as 60 ton[2] is dit nooit verwyder van waar dit geval het nie. Dit is ook sover bekend die grootste stuk natuurlike yster (eintlik ferronikkel) op die Aarde se oppervlak. Die naam "Hoba" kom van Khoekhoegowab en beteken "geskenk".[3] Dit is in 1955 tot ’n nasionale gedenkwaardigheid verklaar.
| Hoba | ||
.jpg)
| ||
| Die Hoba-meteoriet in Grootfontein. | ||
| Voorwerp | ||
| Tipe | Yster | |
| Klas | 12 | |
| Groep | IVB | |
| Samestelling | 84% Fe en 16% Ni, met spore van Co, Cu, Cr en ander minder bekende minerale | |
| Datum | 1920 (ontdek) | |
| Waargenome val | Nee | |
| TBG | 60 ton | |
| Gebied | ||
| Land |  Namibië
| |
| Streek | Grootfontein | |
Impak
wysigDie impak van die Hoba-meteoriet het vermoedelik maar so 80 000 jaar gelede plaasgevind. Daar is tot die gevolgtrekking gekom[4] dat die Aarde se atmosfeer die voorwerp se snelheid so vertraag het dat dit die oppervlak teen terminale snelheid getref het – dit het veroorsaak dat dit nie in stukke gebreek het nie en net ’n klein uitholling veroorsaak het. As ’n weerstandskoëffisiënt van sowat 1,3 aanvaar word, het die meteoor se snelheid tot omtrent 0,32 km/s afgeneem (dit is gewoonlik 10 km/s vir soortgelyke voorwerpe). Die meteoriet is ongewoon deurdat dit aan albei groot oppervlakke plat is.
Ontdekking
wysigDie Hoba-meteoriet het feitlik geen krater gelaat nie en is per ongeluk ontdek. In 1920[2] het die eienaar van die plaas, Jacobus Hermanus Brits, dit gevind terwyl hy een van sy lande omgeploeg het. Brits het die meteoriet beskryf en sy verslag kan in die Grootfonteinse Museum in Namibië gesien word.
Dr. W.J. Luyten het in 1929 die eerste wetenskaplike beskrywing van die meteoriet gegee. Dit is nagenoeg vierkantig in vorm, die bokant is 2,7 x 3 m. Aan die een punt is dit 80 cm en aan die ander punt 1,2 m dik. Die eerste gepubliseerde foto daarvan is deur Friedrich Wilhelm Kegel geneem.[5]
Beskrywing
wysigDie Hoba-meteoriet se massa is in 1920 op 66 ton geraam. Erosie, wetenskaplike monsters wat daarvan geneem is vir navorsing en vandalisme het die grootte oor die jare laat afneem. Die oorblywende stuk is sowat 60 ton swaar.
Die meteoriet bestaan uit omtrent 84% yster en 16% nikkel, met spore van kobalt, koper, chroom en ander minder bekende minerale. Dit word geklassifiseer as ’n ataksietystermeteoriet wat behoort tot die nikkelryke chemiese klas IVB.
Moderne geskiedenis
wysigIn ’n poging om vandalisme te beëindig en met die toestemming van die toenmalige eienaar van die plaas het die regering van die destydse Suidwes-Afrika die meteoriet op 15 Maart 1955 tot ’n nasionale gedenkwaardigheid verklaar.[6] In 1979 is ook ’n omringende stuk grond van 25 x 25 m by die gedenkwaardigheid gevoeg.[7]
In 1985 het Rössing Uranium Ltd. geld beskikbaar gestel om die meteoriet verder te beskerm. In 1987 het die destydse eienaar die meteoriet en die terrein waar dit lê vir opvoedkundige doeleindes aan die staat geskenk. Later in die jaar het die regering ’n toeristesentrum op die terrein opgerig.[7] Danksy dié ontwikkelings is vandalisme gekeer en besoek duisende toeriste dit jaarliks. Dit kan ook op satellietfoto's gesien word.[8]
-
Die meteoriet voor die bou van treetjies. -
Hoba soos dit in 1967 gelyk het. -
’n Deel van Hoba in Tattonpark in England.
.jpg)
Verwysings
wysig- ↑ McSween, Harry (1999). Meteorites and their parent planets (2de uitg.). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0521583039. OCLC 39210190.
- ↑ 2,0 2,1 Hoba in die Meteoritical Bulletin Database
- ↑ Cassidy, Joseph (2009). Place Names of Namibia A Historical Dictionary. Windhoek: Macmillan Education Namibia Publishers (Pty) Ltd. p. 37. ISBN 978-99916-0-654-5.
- ↑ Field Guide to Meteors and Meteorites - O. Richard Norton and Lawrence Chitwood. Springer Science + Business Media 2008, ISBN 978-1-84800-156-5
- ↑ Spencer, L. J.; Hey, M. H. (Maart 1932). "Hoba (South-West Africa), the largest known meteorite" (PDF). Mineralogical Magazine and Journal of the Mineralogical Society. XXIII (136): 4. Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 15 Desember 2016.
- ↑ Comerford, M.F. (September 1967). "Comparative erosion rates of stone and iron meteorites under small-particle bombardment". Geochimica et Cosmochimica Acta. Elsevier Science, New York. 31 (9): 1470. Bibcode:1967GeCoA..31.1457C. doi:10.1016/0016-7037(67)90021-X. ISSN 0016-7037.
- ↑ 7,0 7,1 Voigt, Andreas (2004). National Monuments in Namibia: An Inventory of Proclaimed National Monuments in the Republic of Namibia. Gamsberg Macmillan. pp. 4–5. ISBN 9991605932.
- ↑ Skakel na satellietfoto's: https://www.google.com/maps/@-19.5925701,17.9336854,51m/data=!3m1!1e3
Bibliografie
wysig- Afrikaanse Kinderensiklopedie, deel 8. Kaapstad: Nasionale Boekhandel, 1971
- Bulpin, T.V.: Discovering Southern Africa. Kaapstad: T.V. Bulpin Publications, 1980. ISBN 0-949956-17-1
- Coetzee, Japie: Bakens na Brandberg (’n Kringtoer deur die Richtersveld en Suidwes). Kaapstad: Buren,1969.
- Standard Encyclopaedia of Southern Africa, deel 5. Kaapstad: Nasou, 1972. ISBN 0-625-00321-7
- http://giantcrystals.strahlen.org/africa[dooie skakel]
- Hoba meteorite op die Engelse Wikipedia
Eksterne skakels
wysig
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Hoba-meteoriet.
