NG gemeente Cathcart

Die NG gemeente Cathcart is 'n klein, meer as honderd jaar oue gemeente van die Nederduitse Gereformeerde Kerk met sy middelpunt op die Oos-Kaapse dorpie Cathcart.

Die hoeksteen van die NG kerk op Cathcart is op 27 Mei 1882 gelê, maar vermeld nie deur wie nie. Die toring is eers later aangebou.

Cathcart is geleë tussen wat jare lank die tuislande Ciskei en Transkei was in die sogenaamde Grensstreek van die Oos-Kaap.

Ds. G.F.C. van Lingen, eerste leraar van 1907 tot 1934.

Cathcart se NG kerkgebou in 1917. Dit is in 1924 vergroot, wat later geblyk het onnodig te gewees het weens die geleidelike ontvolking van die platteland wat die gemeente in 1952 met 250 belydende lidmate en in 2012 met 84 gelaat het.

Ds. Christiaan Stulting, tweede leraar van 1935 tot 1947.

Ds. S.A. Opperman, Cathcart se leraar van 1948–1953.

Ds. J.F. Conradie, leraar van 1965 tot omstreeks 1982.

Stigting

Die gebied wat nou Cathcart heet, was sowat 30 jaar lank 'n buitewyk van die NG gemeente Queenstown, maar teen Julie 1905 het daar sprake van afstigting gekom. Toe 'n gemeentevergadering gehou is, kon daar egter nie tot 'n beslissing gekom word nie. Hierop is besluit om lyste uit te stuur om die gevoel van die lidmate te toets. Die gevolg hiervan was dat weer 'n gemeentevergadering gehou is, waarop die stemming meer beslissend was. Die gemeente is egter eers op 26 Oktober 1907 amptelik gestig.

Eerste stappe

Op 28 Julie 1906 is reeds besluit om 'n baie ruim pastorie op die dorp te bou om te voorsien in die behoeftes van die predikante, wat gewoonlik 'n baie groot huisgesin gehad het. Die pastorie het £1 270 gekos, maar het nog te klein geblyk te wees en is in 1913 teen 'n koste van £115 vergroot met 'n vertrek wat as studeerkamer vir die leraar kon dien. In 1950 is dié gebou as skoolkoshuis verkoop en toe het die kerkraad besluit om 'n nuwe langs die kerkgebou op te rig. Hiermee is 'n begin gemaak in 1951.

Leraars

Op 12 November 1907 is ds. G.F.C. van Lingen van die Simonstad as herder en leraar van die gemeente beroep. Ná 'n bediening van meer as 26 jaar het hy op 26 Mei 1934 sy emeritaat aanvaar. As sy opvolger is prop. C. Stulting van Humansdorp op 29 September 1934 beroep. Hy het toe al enkele maande lank in die gemeente gearbei. Op 19 Januarie 1935 het hy sy dienstyd, wat 12 jaar sou duur, hier begin. Dit was 'n tyd wat gekenmerk is deur periodes van storm en drang, veral in 1939 toe oorgegaan is tot die gebruik van afsonderlike kelkies met Nagmaal en 'n deel van die gemeente afgeskeur het om hul eie kerk te stig. Dié gebruik het ds. William Nicol reeds tydens die Spaanse Griep van 1918 in die NG gemeente Johannesburg-Oos die eerste keer in Suid-Afrika ingevoer weens die gevaar wat bestaan het dat lidmate mekaar met die griepvirus kon aansteek deur die gebruik van die gesamentlike Nagmaalbeker. Ds. Stulting het op 30 Maart 1947 afskeid.

'n Lang vakature volg wat eers op 9 September 1948 gevul is met die koms van prop. S.A. Opperman. Op 20 Junie 1954 is ds. Hennie Geyer van Brakpan se moedergemeente as nuwe leraar met handeoplegging ontvang en bevestig. Tydens sy dienstyd vier Cathcart sy eerste halfeeu en bou die kerkraad 'n kerkgebou vir die gemeente van die NG Kerk in Afrika. Met die bou van die Waterdowndam het ds. Geyer hulle pastoraal versorg. Hy vertrek in Januarie 1960 na die gemeente Glen Lynden.

Geboue

Die kerkgebou, waarvan die hoeksteen reeds op 27 Mei 1882 gelê is, is in 1924 vergroot, aangesien dit vir die destydse gemeente te klein geword het. As gevolg van die geleidelike ontvolking van die platteland en waar die gemeente teen 1952 al slegs 250 lidmate en 389 siele getel het, sou die oorspronklike gebou toe reeds voldoende gewees het, soveel te meer met die verdere afname tot net 84 lidmate in 2012.

Sending

Cathcart het eers in Mei 1950 'n begin met sendingwerk gemaak.

Enkele leraars

• Gabriel Francois Cloete van Lingen, 1907 – 26 Mei 1934 (emeriteer; oorlede op 13 Mei 1941)
• Christiaan Stulting, 19 Januarie 1935 – 30 Maart 1947
• Stephanus Abraham Opperman, 9 September 1948–1953
• Hendrik Belsazar Geyer, 1954–1960
• Jacobus Francois Conradie, 30 Januarie 1965 – omstreeks 1982
• Gideon (Komatie) Johannes Albertus van Niekerk, 26 November 1982–1985
• Gideon (Deon) Johannes Beyers, 04 Februarie 1986 - Julie 1993
• Lizette Viviers, 2011 – hede

Bronne

• Olivier, ds. P.L. (samesteller), 1952. Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers.