NG gemeente Kenhardt

Die NG gemeente Kenhardt is geleë in Boesmanland, tussen Brandvlei in die suide en Upington in die noorde.

Geskiedenis

Eers in 1847 het sir Harry Smith die gebied benoorde die Karreeberge tot aan die by die Kaapkolonie ingelyf. Net enkele trekkers het hulle voor dié datum in hierdie geweste gevestig en eers van 1880 af het begin die Kaapse koloniale owerheid plase hier uitgegee.

Destyds was die naaste predikant ds. W.P. de Villiers wat in 1875 in die jaar oue NG gemeente Carnarvon bevestig is en periodiek op Kenhardt Nagmaal kom hou het. Die gemeente Kenhardt het op 18 Mei 1889 formeel tot stand gekom, die enigste nuwe gemeente van die Kaapse Kerk in daardie jaar, vergeleke met ses in die Transvaalse Kerk en geen elders nie.

Sowat twee jaar later, in 1891, is die eerste predikant, ds. H.T. Kriel bevestig. Sy opvolger, dr. H.P. van der Merwe, is in 1895 hier in die eerste van sy vier gemeentes bevestig, maar het reeds in 1896 ’n beroep na Britstown aangeneem. Hy was in 1924 moderator van die Kaapse Sinode, die sogenaamde Eeufeessinode. Ds. I.P. van Heerden was predikant van 1898 tot 1908 gedurende die veelbewoë tye voor en ná die Tweede Vryheidsoorlog.

Tydens ds. J.A.R. Volsteedt (1906–’14) se dienstyd is die die kerkgebou in 1908 voltooi. Met behulp van ds. A.D. Lückhoff (1874–1963) is in hierdie tyd veel vir die onderwys gedoen. Ds. Lückhoff is diep geraak deur die treurige ekonomiese en opvoedkundige toestande van die Noordweste van die destydse Kaapkolonie en het in ‘n kommissie van ondersoek daarna gedien. Hy het toe opdrag by die Sinode van die Kaapse Kerk gekry om sy energie daaraan te wy om die opvoeding van arm kinders in die streek te verbeter, koshuise vir jong mense te laat oprig en Afrikaans te help ontwikkel. Van 1905 tot 1912 het hy sy kragte voltyds hieraan gewy.

In die dienstyd van ds. C.J. Liebenberg van 1914 tot 1917 het die militêre bedrywighede op grens met Duits-Suidwes-Afrika, die Maritz-rebellie van 1914 wat verdeeldheid onder Afrikaners gesaai het en nog interne moeilikhede die gevoelens soms hoog opgejaag. Deur ds. J.F. Mentz (1918–’22) se ywer vir die onderwys het die ou koshuise vir behoeftiges in 1922 op Kenhardt tot stand gekom.

In 1927, tydens dr. S.F. Weich se dienstyd (1923–’30), is die gasligstelsel in die kerk vervang deur elektriese ligte en ’n kerkorrel in 1929 aangebring. Ds. F.J. Botha, predikant van 1930 tot 1945, het die gemeente van die Groot Depressie tot aan die einde van die einde van die Tweede Vryheidsoorlog gelei en net ses dae ná die vrede op 2 September is hy in sy volgende gemeente, Clocolan, bevestig. Die twee nuwe skoolkoshuise is deur die kerkraad gebou in plek van die ou Mentz-tehuis wat 1942 deur ’n vloed in puin gelê is.

Kort ná ds. J.Z. Eloff se bevestiging op 16 Maart 1946 is die horlosie in die kerktoring geplaas, en in 1950 is ‘n begin met die bouwerk aan die nuwe kerksaal. In sy tyd is ds. D.C. van Dyk op 10 Mei 1947 as die eerste medeleraar bevestig, maar nouliks twee jaar later het hy ’n beroep na Herold aangeneem.

Ds. M.L. Swart is op 18 Maart 1950 bevestig en het nog tot die einde van daardie jaar saam met ds. Eloff in die gemeente gestaan, to laasgenoemde na Kriel tussen Roodepoort en Johannesburg vertrek. Die volgende medeleraar was ds. Delport Luther van 1 September 1951 tot middel 1957. Sy opvolger op 21 September daardie jaar was ds. G.J.U. Rothman.

Vanweë die snelle bevolkingsaanwas op die besproeiingskemas langs die Oranjerivier is ’n stuk of 10 gemeentes tussen 1893 en 1935 geheel of gedeeltelik van Kenhardt-gemeente afgestig. Nogtans het dit nog ’n uitgestrekte arbeidsgebied van by die 25 000 km gebly, nagenoeg so groot soos Rwanda en ’n vyfde groter as Israel. Die verste plase is meer as 230 km van die dorp af. Om hierdie verafgeleë lidmate beter te bearbei het die kerkraad in 1905 ’n buitekerk op Nous-Wes opgerig, en vanaf 1908 is daar gereeld vier keer per jaar Nagmaal gevier, die doop bedien en katkisasie en aanneming van lidmate waargeneem.

Reeds in 1951 skryf Kenhardt se medewerker in Ons gemeentelike feesalbum: “In die afgelope vyftien jaar het ook hierdie gemeente heelwat gely as gevolg van die ontvolking van die platteland.”

Predikante

H.T. Kriel, 1891–’94
Dr. H. P. van der Merwe, 1895–’96
I.P. van Heerden, 1898–1906
J.A.R. Volsteedt, 1906–’14
C.J. Liebenberg, 1914–’17
J.F. Mentz, 1918–’22
Dr. S. F. Weich, 1923–’30
F.J. Botha, 1931–’45
J.Z. Eloff, 1946–’50
D.C. van Dyk, 1947–’49
M.L. Swart, 1950–’53
Bianca van Graan, 6 Mei 2018 –