NG gemeente Monument

Die NG gemeente Monument was ’n gemeente van die Nederduitse Gereformeerde Kerk in die Vrystaatse hoofstad, Bloemfontein, maar dit is reeds in 1998 ingelyf by Uitsig-Bloemfontein. Die getal gemeentes in die Vrystaatse Sinode het van 'n hoogtepunt van 174 in 1995 tot 157 in 2015 gedaal, maar die getal belydende lidmate per gemeente het in dieselfde tydperk nietemin van 750 tot 536 afgeneem omdat die 10%-vermindering in die getal gemeentes nie tred gehou het met die 36%-afname in die lidmaattal nie.

Stigting

Die gemeente is op 24 September 1949 met 'n ledetal van 1 017 gestig. Die naam is ontleen aan twee gedagtes: (1) Die bekende Vrouemonument is in die middel van die gemeente geleë; (2) omdat die stigting van die gemeente uit geldelike en ander oogpunte 'n gewaagde onderneming was, gesien die feit dat 'n groot deel van die gemeente maar betreklik onwelvarend was en dus seker nie gou in staat sou wees om indrukwekkende geboue ens. op stoflike gebied daar te stel nie, het die mooi gedagte by en van die ou vaders in die gemeente ontstaan om die naam Monument aan die gemeente te gee, “omdat ons die monument vir die Here moet wees en nie ons geboue nie!"

Die gemeente is van die moedergemeente Bloemfontein afgestig waar voor die afstigting twee predikante werksaam was, naamlik di. J.H. van Loggerenberg en F.A. Kock. Laasgenoemde het sedert sy aankoms in Bloemfontein twee jaar tevore veral die suidelike deel van die stad en die platteland in suidwestelike rigting onder sy bearbeiding gehad; en hierdie gedeelte het reeds by die aankoms van die jong leraar en voor die tyd in die rigting van afstigting begin werk.

Met die oog daarop is daar dan ook spoedig nog 'n kerksaal gebou (behalwe die reeds bestaande saal in Watkeystraat die eintlike sentrum van ds. Kock se werkkring), en wel op die kleinhoewes rondom die stasie Ferreira; asook 'n pastorie in Wilsonstraat waarin ds. Kock ná sy huwelik gaan woon het. In 'n mate was hierdie deel dus reeds ryp vir afstigting toe die kerkraad, op aandrang van die Ring, in 1949 daartoe besluit het.

Kerklike geboue

Aansienlike struikelblokke op die weg tot afstigting was natuurlik die feit dat die gemeente die eerste skrede op die weg van selfstandigheid sonder die gebruiklike bruidskat aan kontant van die moedergemeente moes waag; en verder ook die besonder sterk sentimentele bande wat 'n groot deel van die gevestigde lidmate aan die ou historiese Tweetoringkerk gebind het. Wel het die nuwe gemeente by die skeiding of verdeling van eiendomme die twee kerksale en die pastorie in Wilsonstraat as geskenk ontvang, maar daar is ook onmiddellik besef dat hierdie geboue aanmerklik groter gemaak moet word om enigsins vir die gemeente doeltreffend te kan wees; en waar dit duidelik was dat die gemeente dit ten minste vir die eerste jaar net sou kon bybring om van die hand na die mond te lewe, was daar natuurlik baie wat in kleingelowigheid gesê het dat die gemeente finansieel nie sou kon bestaan nie.

Vir die jong leraar (ds. Kock), wat dan ook ná die stigting deur die eerste gekombineerde kerkraad met groot meerderheid tot eerste leraar van die gemeente beroep is, en vir die eerste kerkraad was dit egter 'n geloofsaak – en die geloof het (ten minste in die eerste jare) nie beskaam nie. Dit het bo verwagting goed gegaan. Die kerksaal in Watkeystraat is aanmerklik vergroot en van goeie stoele voorsien, en die skuld van £750 wat daar nog na die afstigting op die Ferreim-kerksaal gerus het, is ook betaal; en omstreeks 1951 het die gemeente hom begin beywer vir die aankoop van 'n geskikte perseel vir die aanbou van 'n kerkgebou.

Ten spyte van baie moeilikhede op die weg vorentoe, ontbreek dit die lidmate oor die algemeen nie aan moed en ywer nie, aldus Ons gemeentelike feesalbum (1952). “Ook in hierdie deel van Bloemfontein, wat tans nog maar betreklik onaansienlik en ‘sub-ekonomies’ is, staan daar groot industriële en woonbuurt-uitbreiding voor die deur, veral in die omgewing van Hamiltonstasie, waar reeds 'n hele aantal groot fabrieke aan die verrys is. Die kerkraad en gemeente het ongetwyfeld 'n groot en verantwoordelike taak.”

Inlywing

Op 11 Augustus 1998 het Volksblad as volg oor die inlywing van Monument by Uitsig-Bloemfontein berig: "Die NG kerk Monument, een van die oudste gemeentes in Bloemfontein, gaan binnekort met 'n ander gemeente saamsmelt deurdat sy lidmatetal drasties afgeneem het weens woonhuise wat in sakeondernemings omskep is. Dié gemeente in Kerkstraat, wat in 1949 van die NG Tweetoring-kerk afgestig het, sal op 1 September met die NG kerk Uitsig in Werdasingel saamsmelt. Ds. Lindo Pieters, gemeentebestuurder van die NG kerk Uitsig, sê lidmate van die Monument-gemeente sal Sondae van September af per bus na Uitsig gebring word. Hulle beoog om die Monument-kerkgebou aan 'n ander Christelike denominasie te verhuur. Die gebou sal nie vir pakplek of 'n sakeperseel gebruik word nie. Monument-gemeente bestaan uit sowat 1 500 lidmate, en kon geldelik nie meer 'n bestaan maak nie.

"Pieters sê 'n eenwordingsfees met 'n fakkelloop en potjiekos word op 4 September gehou. Die fakkelloop begin by Monument-kerk en op die grens van die twee gemeentes sal Uitsig-lidmate aansluit. 'n Fakkel sal by Uitsig-kerk aangesteek word. Uitsig-gemeente sal van September af sowat 4 500 lidmate hê. Vier kerkdienste sal dan elke Sondag gehou word. Die tradisionele diens begin om 08:00, die informele gesinsdiens om 09:30, en 'n diens vir jong mense sal om 10:00 gehou word. Die aanddiens is om 18:15. Pieters sê die kerk beoog om kategese te desentraliseer sodat dit uit 100 klasse met 7 kinders elk bestaan. Dié kinders sal dan weekliks by huise bymekaarkom. Pieters sal in beheer wees van die kerk se bestuur, finansies en administrasie, en die ander Uitsig-leraar, ds. Hein Kotzé, sal opleiding en toerusting behartig. Ds. Hugo van der Walt, tentmakerbedienaar van Monument, sal tot 1 April 1999 die Stille Rus-behuisingskema vir bejaardes in Monument bedien. Ds. Johnny Fourie van Monument sal van 1 Oktober af 'n heeltydse pastorale spreekkamer by Uitsig-kerk beman."

Enkele leraars

• F.A. Kock

Bronne

• (af) Olivier, ds. P.L., 1952. Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers.

Eksterne skakels

• (en) Die kerkgebou was geleë waar hierdie motorhandelaar nou is. URL besoek op 28 Augustus 2015.