NG gemeente Richmond

Die NG gemeente Richmond is 'n gemeente van die Nederduitse Gereformeerde Kerk in die Sinode van Wes-en-Suid-Kaapland, hoewel die Karoodorpie Richmond sedert 1994 in die provinsie Noord-Kaap geleë is. Die gemeente is in November 1843 gestig as slegs die 30ste in die hele Kerk. Binne die provinsiale grense van die Noord-Kaap is dit die tweede oudste gemeente naas die NG gemeente Colesberg, wat op sy beurt onder die Oos-Kaapse Sinode val.

Die NG kerk op Richmond. Mev. ds. H.J.L. du Toit het die hoeksteen gelê op 3 Oktober 1908.

Dr. J.J. Kotzé, Richmond se tweede predikant, 1862 tot 1880. Sy verblyf op Richmond het bygedra tot die volkome herstel van sy gesondheid.

Ds. Jan Frederik Berrangé, van 1844 tot 1860 die eerste leraar van Richmond.

Ds. Adriaan Moorrees, leraar van 1880 tot 1892 en later gevierde professor aan die Stellenbosse Kweekskool.

Dr. J.P. van Heerden, leraar van 1893 tot 1899.

Agtergrond

Lang afstande het 'n aantal lidmate van die veldkornetskap Uitvlugt en Winterveld daartoe gebring om 'n gedeelte van die plaas Driefontein van ene J. van der Merwe vir 'n nuwe kerk aan te koop. Die versoek om 'n nuwe gemeente daar te stig, word deur die Ring toegestaan en die eerste kerkraad aangestel, waarvoor die goewerneur, sir Benjamin D'Urban, op 2 November 1843 toestemming verleen en die aanstelling goedgekeur het.

Ds. J.F. Berrangé, die gemeente se eerste leraar, is op 26 Oktober 1844 verwelkom en bevestig en die kerkgebou se hoeksteen is op Maandag 28 Oktober 1844 gelê. Die ou woonhuis is verbeter om as kerk te dien en was later bekend as die ou kerk. Ná heelwat moeilikheid is die kerk van klip en baksteen voltooi en op Sondag 28 Februarie 1847 plegtig ingewy. (Dié gebou is met die jare vergroot en verbeter en bly in sy veranderde vorm vandag nog die gemeente se plek van aanbidding.) Anton Anreith, wat ook die houtwerk van die Groote Kerk gedoen het, moes die sierlike preekstoel voor 15 Desember 1853 voltooi het, maar die maak van die preekstoel het langer geduur as die bou van die kerk.

Die pastorie is in 1848 voltooi en het tot 1949 diens gedoen.

Leraars tydens die eerste eeu

Ds. Berrangé se opvolger was dr. J.J. Kotzé, boesemvriend van ds. J.H. Hofmeyr, indertyd van die NG gemeente Murraysburg en later meer as 40 jaar leraar van die NG gemeente Somerset-Oos. Hy is op 15 Maart 1862 georden en bevestig. Hy was ywerig en het baie vir die plaaslike sending en onderwys gedoen. Hy het ook die diplomastelsel in die Sondagskool ingevoer. In sy tyd skenk die broers Leeb die orrel aan die gemeente. Ná ’n dienstyd van 17 jaar vertrek dr. Kotzé na die NG gemeente Kaapstad, waar hy diens doen van 1880 tot 1899.

Op 29 Augustus 1880 word ds. Adriaan Moorrees bevestig. Hy was die stigter van die sustentasiefonds. Hy geniet hoë aansien in die breë gemeenskap en selfs die plaaslike Engelssprekendes vra hom om vir hulle dienste te hou. Ds. Moorrees het hom op Richmond beywer vir die jong mense en laat 'n Christelike Jongeliedevereniging-saal bou. Ook hy het ’n beroep na Kaapstad aangeneem en ontvang sy demissie op 4 September 1892. Hy sluit sy bediening af as gevierde professor aan die Stellenbosse Kweekskool. Sy opvolger, ds. (later dr.) J.P. van Heerden, is op 18 Februarie 1893 bevestig en vertrek op 5 Desember 1898 eweneens na Kaapstad, waar hy 36 jaar arbei tot 1935.

Ná hom kom di. J.F. Botha (1899-1903), H.J.L. du Toit (1904-1930), in wie se tyd die hernieude kerkgebou in 1909 ingewy is, A.G.E. van Velden (1930-1936), in wie se tyd herstelwerk aangebring is en die ringmuur teen £2 000 opgerig is, J.C. Cronjé (1936-1941), toe ’n sierlike koshuis van £4 500 gebou is; P.J.J.S. Els (1941-1945), toe die gemeente se eeufees gevier is en ’n gedenkboek uitgereik is asook ’n Eeufeesfonds gestig is waarmee die nuwe pastorie in 1950 voltooi is en J.C. van Loggerenberg (1946-?).

Richmond het ’n hele aantal evangeliedienaars opgelewer. Reeds by die halfeeufeesviering in 1904 was daar agt.

Galery van leraars

• 
  Ds. J.F Botha, leraar van 1899 tot 1903.
• 
  Ds. H.J.L. du Toit, leraar van 1904 tot 1930, toe hy emeriteer. Hy is oorlede op 9 Januarie 1947.
• 
  Ds. A.G.E. van Velden, leraar van 1930 tot 1936.
• 
  Ds. P.J.J.S. Els, leraar van 1941 tot 1945, was voorheen leraar van die NG gemeente Molteno. Ds. J.F. Botha was op sy beurt leraar van Molteno van 1925 tot 1935 nadat hy van 1899 tot 1903 op Richmond leraar was.
• 
  Dr Willie Serfontein was leraar van 1961 tot 1966
• 
  Ds. T.L. Botha, leraar van 1966 tot 1970.
• 
  Ds. Daniël Jozua Pienaar was een van talle gemeenteseuns wat evangeliedienaar geword het.

Vorige leraars

• Jan Frederik Berrangé, 1844 - 1860
• Dr. Johannes Jacobus Kotzé, 1862 - 1880
• Adriaan Moorrees, 1880 - 1892
• Dr. Johannes Petrus van Heerden, 1893 - 1899
• Johannes Francois Botha, 1899 - 1903
• Hendrik Johannes Louw du Toit, 1904 - 1930 (emeriteer; oorlede op 9 Januarie 1947)
• Anthonie George Eliab van Velden, 1930 - 1936
• J.C. Cronjé, 1936 - 1941
• Petrus Jacobus Johannes Stefanus Els, 1941 - 1945
• Frederik Johannes Christoffel van Loggerenberg, 1946 - ?
• Willie Serfontein 1961 - 1966
• Theunis Louis Botha, 1966 - 1970
• Izak Bartholomeus Fourie, 1975 - 30 September 1984 (emeriteer)

Bronne

• Olivier, ds. P.L., 1952. Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers.

Eksterne skakels

• Die kerkgebou se eeufeesviering. URL besoek op 22 Julie 2013.
• Die gemeente se Facebook-blad. URL besoek op 22 Julie 2013.
• Die ontstaansgeskiedenis van die dorp.^{[dooie skakel]} URL besoek op 22 Julie 2013.