Nico Smith
Nico Smith (1929 - 19 Junie 2010) was 'n Suid-Afrikaanse leraar en prominente teenstander van apartheid. Smith was 'n professor in teologie aan die Universiteit van Stellenbosch, 'n lid van die Afrikaner Broederbond, en 'n predikant van die Nederduitse Gereformeerde Kerk. In die 1980's het Smith sy leefstyl verruil om in Mamelodi, 'n verarmde en gesegregeerde swart gemeenskap in Pretoria, te gaan woon, waar hy die swart gemeenskap ondersteun het in hul stryd teen apartheid. Smith het by die NG Kerk in Afrika (NGKA), 'n afsonderlike tak van die NG Kerk vir nie-blankes, aangesluit, as gevolg van die NG Kerk se verbintenis tot apartheid.
Nico Smith | |
|---|---|
| Gebore | Nico Smith 1929 |
| Sterf | 19 Junie 2010 |
| Nasionaliteit |  Suid-Afrika |
| Beroep | Predikant |
| Bekend vir | Teenstander van apartheid |
| Geloof | Nederduitse Gereformeerde Kerk |
Vroeë lewe en loopbaan wysig
Smith het grootgeword in die Oranje-Vrystaat, en is grootgemaak met die konvensionele Afrikanerstandpunte oor die minderwaardigheid van bruin- en swartmense in daardie dae.[1][2] Hy het deelgeneem aan die vieringe toe die Nasionale Party die 1948-verkiesing gewen het. Smith het vir sewe jaar aan die Universiteit van Pretoria gestudeer, waar hy ‘n graad in teologie bekom het, en daarna is hy as 'n predikant van die NG Kerk georden.[1] Smith het vir 'n tydperk van 7 jaar sendingwerk in Venda gedoen, waar hy die gaping tussen wit en swart in die Suid-Afrikaanse samelewing gesien het.[1] Daarna het hy vir drie jaar by die hoofkantoor van die NG Kerk in Pretoria gewerk. Terwyl hy in Pretoria gewerk het, ontvang hy 'n uitnodiging om aan te sluit by die gesogte Afrikaner Broederbond, wat baie van die elite Afrikanergemeenskap en regeringsamptenare ingesluit het. Smith het later van sy 10-jarige Broederbondlidmaatskap gesê: "Ek is baie dankbaar dat God aan my 'n geleentheid gegee het om te ontdek wat aangaan in die harte en gedagtes van Afrikaners."[1] Smith het met die hulp van die Broederbond voortgegaan om trappe is sy professionele loopbaan te klim, en is aangestel as professor in teologie aan die Universiteit van Stellenbosch.
Terwyl Smith steeds gehou het by die tipiese wit Suid-Afrikaanse standpunte van die tyd, is die saadjie vir sy latere verandering van posisie reeds in die 1960's en 1970's geplant. Smith het die Switserse teoloog, Karl Barth, gekrediteer vir sy hulp om hom uiteindelik te laat besluit het om apartheid te beveg. In 1963, het Barth hom gevra of hy werklik vry is om die Evangelie in Suid-Afrika te verkondig. Barth het hom die vraag drie keer gevra, en afgesluit met "Sal jy vry wees om die evangelie te verkondig, selfs as die regering in jou land vir jou vertel dat jy teen die hele stelsel preek?"[2] Smith het bevind dat "Ek kon nie regtig die vraag eerlik antwoord nie. Ek het gedink ek is vry, en tog was ek nie seker nie."[1] Smith het later gesê dat hy besef het hy moet besluit "om my teologie te onderrig maar nie toe te pas nie, of om dit toe te pas en die gevolge te dra."[1]
Anti-apartheid aktivisme wysig
In 1981, kon Smith nie meer sy lidmaatskap in die Afrikaner Broederbond met 'n goeie gewete hou nie, en hy bedank as lid. Hy het dit vergelyk met sosiale selfmoord - baie van sy "vriende" wou skielik niks met hom te doen gehad het nie.[1] Smith se hoofde was woedend toe hy begin met 'n aggressiewe uitdaging van apartheid in sy klasse. Hulle wou hê dat hy "teorie moes onderrig, en nie gevolgtrekkings nie."[1] Smith het deelgeneem aan openbare proteste teen die omstoot van plakkershutte in Kaapstad, en hy is geroep voor 'n kerkkommissie waar hy homself moes verdedig. Smith het besluit om uit sy professoraat te bedank en verlaat die NG Kerk om by die kerk se nie-blanke tak, die NG Kerk in Afrika, aan te sluit. Smith en sy vrou Ellen het van daardie punt af anti-apartheid-aktiviste geword. Hy begin in 1982 in Mamelodi preek, in 'n voorstad wat in daardie tyd slegs deur nie-blankes bewoon kon word, as gevolg van die Groepsgebiedewet. Smith het uiteindelik in 1985 seldsame toestemming van die Suid-Afrikaanse regering ontvang om daar te woon. Smith en sy vrou was die enigste blankes wat in daardie tyd in die voorstad gewoon het.[2] In Mamelodi, het hy nie net as 'n predikant opgetree nie, maar ook as 'n gemeenskapsorganiseerder en burgerlike beplanner om integrasie en interaksie tussen die aparte gemeenskappe aan te moedig.[1] In 1988 organiseer hy 'n uitruiling waarby 170 blankes by swart gesinne in Mamelodi ingetrek het, terwyl 35 swartmense by wit gesinne in die voorstede van Pretoria gaan woon het. Die uitruiling het vier dae geduur.[2] Smith het verduidelik dat hy die uitruiling gereël het omdat "Wit vrees is een van die groot struikelblokke tot begrip en vordering in hierdie land... maar oor die afgelope twee jaar was daar 'n toenemende bewustheid onder blankes oor die diepte en die graad van swart woede."[3] Die uitruiling was aangeval as "'n poging om Marxisme te bevorder",[4] in die tyd toe byna enige teenstand teen apartheid gesien was as 'n kommunistiese komplot om die land te destabiliseer. Smith het ook gevra vir 'n ondersoek na die verdagte moorde op anti-apartheidsaktiviste.[5]
In 1989 verhuis hy terug na 'n blanke voorstad van Pretoria.[2] Smith se Suid-Afrikaanse model van die tuismaaltyd en storievertel behaal die 1989 Beyond War-toekenning,[6] en inspireer die Jewish-Palestinian Living Room Dialogue Group in die Verenigde State.
Later Jare wysig
Na die val van apartheid, het Smith gehelp bou aan 'n veelrassige gemeente in Pretoria.[2] Smith het voortgegaan om 'n kritikus van die NG Kerk wees vir die vermeende traagheid in die integrasie met die Verenigende Gereformeerde Kerk in Suider-Afrika (die opvolger van die anti-apartheid NG Kerk in Afrika)[7] In 2009 skryf hy die boek Die Afrikaner Broederbond: Belewinge van die Binnekant, waarin hy kritiek uitspreek teenoor die Afrikaner Broederbond.[7] In 'n artikel in die Afrikaanse koerant Die Burger, in 2009 waarsku hy Afrikaners dat die demokratiese oorgang van 1994, 'n ramp soos die byna volledige ballingskap van blankes in Algerië, na die Algerynse Onafhanklikheidsoorlog, voorkom het.[5] Daar het Frankryk en sy wit Algerynse minderheid nie die mag vreedsaam opgegee nie, en dit het gelei tot 'n geweldadige oorlog. Dit was Smith se opinie dat te veel nostalgie vir die ou dae van spesiale "kulturele regte" kon afstuur op 'n soortgelyke ramp, en dat blanke Afrikaners nie moet kla oor die swart-gedomineerde regering in terme van ras nie, en ook nie vra vir die be-eindiging van regstellende aksie nie, maar dat hulle eerder lojale burgers van Suid-Afrika moet wees.[8]
Nico Smith is op 19 Junie 2010 oorlede aan 'n hartaanval. Hy was 81 jaar oud. African National Congress woordvoerder Jackson Mthembu het hulde aan hom gebring as 'n "dapper vegter, en [ons] sal die bydrae wat hy gemaak het in die stryd om bevryding en die bou van ons demokrasie, vir ewig koester."[5]
Straatnaam wysig
Nico Smith-weg (voorheen bekend as Michael Brink-weg) in Pretoria is in 2012 na hom genoem.[9]
Bronne wysig
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
Verwysings wysig
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 Otto Friedrich and Peter Hawthorne (27 Junie 1988). "Rev. Nico Smith: White Among Blacks". TIME (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 November 2012. Besoek op 21 Maart 2016.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Hevesi, Dennis (21 Junie 2010). "Nico Smith, White Minister Who Fought Apartheid, Dies at 81". The New York Times. Besoek op 21 Maart 2016.
- ↑ "The Rev. Nico Smith dies at 81; white South African pastor who fought apartheid". Los Angeles Times. 21 Junie 2010. Besoek op 21 Maart 2016.
- ↑ David Brand and Peter Hawthorne (28 Maart 1988). "South Africa Fellowship Amid Turmoil". TIME (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 Augustus 2013. Besoek op 21 Maart 2016.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 "ANC pays tribute to Nico Smith". Mail & Guardian (in Engels). 21 Junie 2010. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Oktober 2019. Besoek op 21 Maart 2016.
- ↑ Beyond War Award Page http://traubman.igc.org/bwaward.htm
- ↑ 7,0 7,1 de Villiers, Johannes (21 Junie 2010). "Bekende kerkman en stryder teen apartheid oorlede". Rapport. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Februarie 2012. Besoek op 22 Junie 2010.
- ↑ Smith, Nico (11 September 2009). "Wittes, pas aan in SA, of pas op". Beeld. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 Maart 2012. Besoek op 24 Junie 2010.
- ↑ "ShowMe: Pretoria's new street names" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 Maart 2019. Besoek op 13 Maart 2016.
