Prins Alfredpas

Die Prins Alfredpas is 'n bergpas op die R339-pad. Die pas verbind Knysna oor die Outeniquaberge met Avontuur in die westelike deel van die Langkloof.

Prins Alfredpas
Die R339-pad aan die bokant van Prins Alfredpas
Ligging	Tussen Knysna en Avontuur
Begin in	1862
Voltooi in	1866
In	Outeniquaberge
Pad	R339

Geskiedenis

Met die stigting in 1825 van Knysna en die ontwikkeling van die omgewing het goeie verbindingsweë noord- en ooswaarts 'n groot behoefte geword. Duiwelskoppas was 50km weswaarts en Paardekoppas het van Plettenbergbaai noordwes in die rigting van Kykoe in die Langkloof geloop. Beide bergoorgange was bekend as onveilig, swak onderhou, tydrowend en onnodig lank. Die roete van Knysna na Avontuur is in 1856 deur Andrew Geddes Bain beplan. Sy seun Thomas het in 1862 met die oprigting van die kwartiere vir die 250 bandietarbeiders by Ysternek, 27km van Knysna, begin. Na 'n besoek van die hoofinspekteur van paaie, M.R. Robinson, is die gevangenis 26km verder na De Vlugt verskuif.

Bou van die pas

Bain-gedenkteken in die pas.

Die werk aan die suidelike deel was moeilik omdat dit deur 70 km inheemse woud, digte plantegroei en oor verskeie riviertjies gegaan het. Net so moeilik, maar van 'n ander aard was die trajek tussen De Vlugt en Avontuur. Hier het die pad geklim van 300 m bo seespieël tot 'n 1 050 m in 14 km. Groot stukke steil rotswande moes weggeskiet word en het die koste van die padbouery verhoog.

Op 29 September 1866 is die pad geopen en vernoem na prins Alfred, die eerste hertog van Edinburgh en tweede seun van koningin Victoria.

Vandag

Die hele roete van Knysna tot Uniondale is van groot toeristiese belang. Net buite Knysna in die rigting van Port Elizabeth draai die R339 noordwaarts na Uniondale. Na enkele kilometer raak dit 'n grondpad wat gaan deur die inheemse bosse. Na nog 10,5km lê die Diepwalle-bosboustasie. Hier is verskeie wandelpaaie, onder andere die Olifantwandelpad. Ook die Outeniquavoetslaanpad loop hier verby en vir die langafstandstappers is daar die oornaghut. By Kruisvallei sluit die pad van Keurboomsriviermond oor Wittedrif (die R340) by die R339 aan. Hier “kruis” die Prins Alfredpas en die destydse Paardekoppad. Vir 'n deel loop die pad verder langs die Keurboomsrivier, die oostelike grens van Outenikwaland. By die nedersetting De Vlugt is daar 'n forelboerdery. Hier gaan die pad oor die bolope van die Keurboomsrivier. Alhoewel die pad verskeie male deur vloede verspoel is, volg dit nog die oorspronklike roete. By een van die stilhouplekke langs die pad is 'n monument ter ere van Thomas Bain.

Letterkunde

Dalene Matthee het hierdie gebied aan die wêreld bekendgestel met haar "bosromans". Kringe in ’n bos (1984), Moerbeibos (1987) en Toorbos (2003) speel in die omgewing af. Fiela se kind (1985) is geplaas langs hierdie pad van Avontuur en Uniondale in die Langkloof, deur die berge, riviere en woude, verby De Vlugt na Knysna. Vertalings van hierdie boek in verskeie tale sowel as die verfilming daarvan het die streek aan die wêreld bekendgestel. 'n Gedenksteen ter ere van die skryfster is op Saterdag 23 Februarie 2008 by Krisjan-se-nek onthul.

Trivia

Soms word die pas verkeerdelik die De Vlugtpas genoem. Die Karoo-tot-Kus bergfietswedren wat jaarliks gedurende September plaasvind gaan ook deur die pas. Die wedren is uiters gewild onder andere vir die pragtige natuurskoon.

Sien ook

• Lys van bergpasse in Suid-Afrika

Bibliografie

• Jose Burman. The Garden Route
• Patricia Storrar. A colossus of roads
• Sue van Waart. Zitzekamma. Boomkatedraal van die Tuinroete.
• Judith Hopley. On foot in the Garden Route.
• Neels de Ronde. Exploring the Southern Cape.
• Tisha Steyn. Matthee gehuldig met bos-monument. Die Burger, 27 Februarie 2008
• Prins Alfred's Pass, besoek op 30 Junie 2010