Saaltennis

Saaltennis (Engels: real tennis, Frans: courte-paume of jeu de paume) is die oorspronklike weergawe van tennis wat uit die middeleeuse Franse sport jeu de paume ontwikkel het. Dit word in Frankryk soms steeds jeu de paume genoem en staan in sommige dele van die Verenigde State as court tennis bekend.

Falkland Paleis jeu quarré court

Die Engelse term "real tennis" is vir die eerste keer aan die einde van die 19de eeu gebruik as 'n retroniem om dit te onderskei van die toe onlangs uitgevinde lawn tennis. In Engeland noem saaltennisspelers die spel baiekeer "tennis" en noem hulle die moderne spel "lawn tennis".

Saaltennis word steeds op 'n klein aantal bane in die Verenigde Koninkryk Australië, die VSA, Ierland, Nederland en Frankryk gespeel. Die sport word ondersteun en bestuur deur 'n aantal saaltennisorganisasies in die lande.

Geskiedenis

Jeu de paume in die 17de eeu.

Rakette and balle.

Die term "tennis" is waarskynlik afkomstig van die Franse woord tenez, wat beteken "neem dit" — 'n waarskuwing wat die diener aan die ontvanger gegee het voor hy afgeslaan het. Tennis het oor die eeue ontwikkel uit balspele wat in ongeveer die 12de eeu in Frankryk gespeel is. Die spel het ooreenkomste vertoon met palla, fives, pelota, of handbal, en die slaan van 'n bal met die blote hans en later met 'n handskoen behels. Een teorie wil dit hê dat die spel deur monnike in in klooster gespeel is wat aanleiding gegee het tot die vorm van die baan wat rofweg ooreenkom met die grootte van 'n binnehof. Volgens 'n ander teorie is die vorm van die baan bepaal deur die grootte van middeleeuse strate en pleine.

Die spel het oor Europa versprei en al hoe gewilder geword. Die Venesiese Ambassadeur het in 1600 verslag gedoen dat daar 1 800 bane net in Parys was. teen die 16de eeu is die handskoen deur 'n raket vervang en het die spel gekuif na 'n ingeslote speelarea en het die reëls gestabiliseer. Bane is in naby baie Europese paleise gebou insluitend 'n baan by die Louvre in Parys wat in 1368 deur Charles V gebou is en Hampton Court in Engeland.

Hendrik VIII se voorliefde vir die spel in tyd is welbekend. Hy het die spel by Hampton Court gespeel, en sy tweede vrou Anne Boleyn was inderdaad besig om 'n spel by Hampton Court te aanskou toe sy gearresteer terwyl daar beweer word dat Hendrik besig was om tennis te speel toe nuus hy die nuus ontvang het dat sy tereggestel is.

Die spel het in die 17de en 18de eeu baie gewild geword onder die adellikes in Engeland en Frankryk, maar die gewildheid daarvan het uiteindelik getaan. Dit was tot 'n groot mate te wyte aan die impak wat politieke en maatskaplike veranderinge van daardie era —die Engelse Burgeroorlog en Puriteinisme, en die Franse Rewolusie— op die aristokrasie en hulle tydverdrywe gehad het. Saaltennis het 'n beduidende rol gespeel in die Franse Rewolusie met die Eed op die Kaatsbaan, 'n plegtige eed wat deur Franse afgevaardigdes in die Salle du Jeu de paume onderteken is.

Die spel se gewildheid het in die 19de eeu onder Koningin Victoria, waar alles middeleeus hoog aangeskryf is, herleef, maar breë publieke belangstelling het teen hierdie tyd egter oorgegaan na die buitemuurse lawn tennis wat gou die gewildste vorm van die sport geword het. Saaltennis het ook die spel stické wat ook in die 19de eeu uitgevind het en aspekte van saaltennis, tennis, en raquets ingesluit het, beïnvloed.

Saaltennis vandag

Teen 2006 was daar 42 oorblywende saaltennisbane in die wêreld:

• drie bane in Frankryk, geleë in Bordeaux, Fontainebleau, en Parys;
• vyf bane in Australië, geleë in Ballarat, Victoria, Hobart, Tasmanië, Romsey, Victoria, en by die Royal Melbourne Tennis Club in Melbourne;
• elf bane in die VSA, geleë in Washington, D.C., Boston, Lakewood, New Jersey (by Georgian Court Universiteit), Manhasset, New York (by die Greentreelandgoed), New York Stad (twee bane), Tuxedo Park, New York, Philadelphia, Newport, Rhode Island, en Aiken, Suid-Carolina.
• vyf-en-twintig bane in die Verenigde Koninkryk.

Teen die einde van die 20ste eeu het daar 'n mate van herlewing in die spel plaasgevind. Verskeie nuwe bane is gebou soos byvoorbeeld in die VK by Clifton College en die Millennium Tennisbaan by Middlesex Universiteit en in Australië in Sydney, Ballarat en Romsey. In 1999 het Mike Carter waarskynlik die eerste private individu geword om 'n paar Saaltennisbane by Prested Hall naby Colchester, Engeland, te bou; een met 'n uieke glas muur vir toeskouers.

In die VSA is die baan by die Newport Casino, nou die International Tennis Hall of Fame in Newport, Rhode Island, gerestoureer en in 1980 weer ingebruik geneem na meer as 50 jaar van onaktiwiteit. In 1997 is die eerste nuwe baan in die VSA sedert die Tweede Wêreldoorlog in McLean, Virginië naby Washington, DC voltooi. Die baan wat as Prince's Court bekend staan is die eerste wat 'n muur wat geheel en al uitglas bestaan gehad het. Beide die bane is oop vir die publiek.

In Nederland en Ierland is daar saaltenniesbelangstellingsgroepe. Die Ierse Saaltenniesassosiasie is vir die afgelope aantal jare in 'n regsgeding gewikkel met die University College Dublin om die twee oorblywende saaltennisbane in die Republiek van Ierland, wat sedert 1939 deur die kollege as 'n gimnasium en meer onlangs as 'n laboratorium gebruik is te herstel. Die baan is in 1885 deur Sir Edward Guinness laat bou en in 1939 deur sy kleinseun Rupert tesame met Iveaghhuis en tuine aan die Ierse staat nagelaat.

Die saaltennisbaan by Hampton Court Paleis is die oudste ter wêreld wat steeds in gebruik is. Dit is een van verskeie bane in Engeland waar lede van die publiek die wedstryde wat gespeel word kan besigtig.

Speelwyse

Die reëls vir tellinghou is baie soortgelyk aan dié van tennis, wat van saaltennis afgelei is. Alhoewel beide sportsoorte se telling binne 'n pot in vyftiens getel word, wen die speler wat eerste ses potte wen al het die opponent vyf potte, anders as in tennis waar die stel met twee potte gewen moet word. 'n Wedstryd word gewoonlik oor vyf stelle beslis.

Die spel word met 2½ duim (64 mm) diameter handgemaakte balle gespeel, wat bestaan uit 'n kurkkern met materiaalband wat styf daarom gedraai is en bedek is met 'n handgestikte laag geweefde, gewoonlik wol, tradisioneel "Melton" materiaal, bekleedsel. Tot onlangs was balle altyd wit, maar "optiese geel" is ingevoer om sigbaarheid te verbeter, soos wat tevore ook in tennis gebeur het. Dié balle bons baie minder as tennisballe en weeg omtrent 2½ onse (71 gram) (tennisballe weeg gewoonlik 2 onse). Die 27 duim (686 mm) lang rakette is van hout gemaak en gebruik baie styf gespande snare om die swaar bal te kan hanteer. Die raket is effens geboë om dit makliker te maak om balle naby die vloer of in hoeke te slaan.

Jesmond Dene jeu à dedans baan

'n Saaltennisbaan (jeu à dedans) is 'n groot gebou, groter as 'n tennisbaan met mure en 'n plafon waarin meeste houe behalwe baie hoë lob shots gespeel kan word. Dit word aan alle kante deur mure ingesluit, drie waarvan skuins dakke het wat as "penthouses" bekend staan, met verskeie openinge en 'n tamboer (buttress) waarteen 'n hou gespeel kan word. Die bane (behalwe by Falkland Paleis, 'n jeu quarré ontwerp) deel dieselfde basiese uitleg maar met effens verskillende afmetings. Die bane is ongeveer 110 by 39 voet (33,5 × 11,9 m) insluitend die penthouses, of omtrent 96 by 32 voet (29,3 × 9,8 m) op die speelarea, met wisseling van 'n voet of twee tussen verskillende bane. Die bane is dubbel-asimmetries —nie alleen is die een punt verskillend van die ander nie, die linker en regterkant verskil ook van mekaar.

Daar word slegs van een kant van die baan af afgeslaan (die "diens-" of "afslaankant") en die bal moet die penthouse bo en links van die afslaner een keer raak voor dit die vloer raak in die "hazard"-kant (ontvangskant) van die baan. Daar is 'n wye verskeidenheid van verskillende afslaanstyle waarvan baie eksotiese name het wat hulle van mekaar onderskei soos "railroad", "bobble", "poop", "pique", "boomerang", en "giraffe".

Die spel het ander kompleksiteite insluitend dat as die bal twee keer aan die afslaankant bons verloor die afslaner nie in die algemeen regstreeks die punt nie. Inplaas daarvan word 'n "chase" geroep en die afslaner kry die kans later in die pot wat gespeel om die punt oor te speel van die ander kant af, maar onder die verpligting om te verseker dat elke hou wat hy speel 'n tweede bons verder weg van die net het as die skoot wat hy nie kon bereik nie. 'n Chase kan ook geroep word by die ontvangskant ("hazard"-kant), maar slegs op die helfte naaste aan die net; dit word 'n "hazard" chase genoem. hierdie areas van die baan waarin chase's geroep kan word, word met lyne wat oor die vloer loop gemerk, van links na regs, gewoonlik ongeveer omtrent 1 jaart van mekaar – dit is teen hierdie lyne wat chase's gemeet word. Een gevolg van die eienskap is dat 'n speler slegs voordeel kan trek uit afslaan deur vaardige spel om 'n "chase" te lê wat 'n verandering in kant te weeg bring. Dit is skerp kontras met tennis waar spelers alternatiewelik dien en ontvang en hele potte ontvang. Dit is dus nie ongewoon in saaltennis dat een speler vir verskeie opeenvolgende potte afslaan, totdat 'n chase gemaak word, nie. 'n Hele wedstryd kan inderdaad teoreties gespeel word sonder dat die afslaner verander word.

Die swaar nie-bonserige balle kan baie draai hanteer wat veroorsaak dat hulle swenk swaai as hulle van mure afbons. 'n Snyhou word baie keer gebruik om te veroorsaak dat die bal skerp van die agterste muur af val om 'n goeie chase op te stel.

Nog 'n kinkel in die spel is die verskeie vensters onder die penthousedak wat, in sommige gevalle, die speler 'n kans bied om die punt oombliklik te wen deur die bal in die opening in te slaan. Die grootste venster, geleë agter die afslaner, word die "Dedans" genoem en moet baie keer van harde houe verdedig word (wat "forces" genoem word) wat van die ontvanger se kant kom. Die gevolglike startregie van lang vlughoue en houe van die kantmure en penthousedak lei tot menige interessante skote wat nie gewoonlik in tennis gesien word nie. As gevolg van die gewig van die balle, die klein rakette, en die noodsaaklikeheid om die agterkant van die baan te verdedig, word tennis strategieë soos afslaan-en-vlughou selde gebruik.

Saaltennis in die letterkunde

William Shakespeare noem die speel in Bedryf I – Toneel II van Henry V; die Dauphin, 'n Franse Prins, stuur tennisballe as 'n geskenk aan Henry, out of jest, in reaksie op Henry se aanspraak op die Franse troon. Koning Henry antwoord aan die Franse Ambassadeurs: "His present and your pains we thank you for: When we have matched our rackets to these balls, we will, in France, by God's grace, play a set [that] shall strike his father's crown into the hazard … And tell the pleasant Prince this mock of his hath turn'd his balls to gun stones".

Die Penguin book of Sick Verse sluit 'n gedig deur William Lathum in wat die lewe met 'n tennisbaan vergelyk:

If in my weak conceit, (for selfe disport),

The world I sample to a Tennis-court,

Where fate and fortune daily meet to play,

I doe conceive, I doe not much misse-say.

All manner chance are Rackets, wherewithall

They bandie men, from wall to wall;

Some over Lyne, to honour and great place,

Some under Lyne, to infame and disgrace;

Some with a cutting stroke they nimbly sent

Into the hazard placed at the end; …

Die Skotse gotiese roman The Private Memoirs and Confessions of a Justified Sinner deur James Hogg (1824) beskryf 'n tenniswedstryd wat tot geweld degenereer.

Die speurverhaal Dead Nick speel in 'n tennismilieu af en die titel verwys na 'n hou wat in die in hoek (nick) tussen die agterste muur en die vloer val.

Hazard Chase (1964) deur Jeremy Potter is 'n riller-speurverhaal wat saaltennis vertoon op by die Hampton Court Palace. In die storie word die spel verduidelik en die boek sluit 'n diagram van 'n saaltennisbaan in. Jeremy Potter het geskiedkundige werke (insluitend Tennis and Oxford (1994)) geskryf, en was self 'n bekwame speler van die spel wat die Wêreldamateur Oor-60s Kampioenskap in 1986 gewen het.

The First Beautiful Game: Stories of Obsession in Real Tennis (2006) deur top amateurspeler Roman Krznaric sluit 'n mengsel van saaltennis-geskiedenis, memoires en fiksie, wat fokus op wat uit saaltennis oor die lewe geleer kan word.

Saaltennis in film

Saaltennis is verskyn in die film The Seven-Per-Cent Solution, 'n fiktiewe ontmoeting tussen Sherlock Holmes en Sigmund Freud. Een van die film se verhaalknope handel oor Freud wat gedwing word in 'n wrokstet met Teutoniese edelmanne. Die film The French Lieutenant's Woman sluit 'n toneel in waar 'n paar punte gespeel word. Die Three Musketeers (1973) en Ever After het die spel ook vlugtig vertoon. Alhoewel met verskillende mate van grade van akkuraatheid, verskaf die films 'n geleentheid om die spel in aksie te sien. Die Showtimereeks The Tudors (2007) beeld Henry die VIII uit waar hy die spel speel. In die filmweergawe van Tom Stoppard se Rosencrantz & Guildenstern Are Dead speel die twee hoofkarakters woordspele in 'n saaltenniesbaan waar hulle punte aanteken asof hulle die spel speel.