Spaanse verowering van die Asteekse Ryk

Die Spaanse verowering van die Asteekse Ryk / Meksiko was 'n baie belangrike onderdeel van die Spaanse kolonisering van die Amerikas. Die koms van die Spanjaarde het die einde vir die Asteekse Ryk beteken. Die veldtogte teen die Asteekse Driebond is deur die conquistador Hernán Cortés gelei.

Spaanse verowering van die Asteekse Ryk
Deel van die Spaanse verowering van die Amerikas

Asteekse krygers uit die Codex Mendoza
Datum Februarie 151913 Augustus 1521 teen die Asteekse Ryk
na 152217 Februarie 1530 teen die Taraskaanse ryk
Ligging Asteekse Ryk en ander inheemse ryke (hedendaagse Meksiko)
Resultaat Spaanse en geallieerde inheemse oorwinning
Vernietiging van Tenochtitlan en die Asteekse Driebond
Stigting van Meksikostad en Nieu-Spanje
Gebieds-
veranderinge
Anneksasie van die Asteekse, Taraskaanse en ander inheemse state as Nieu-Spanje deur die Spaanse Ryk
Strydende partye
Vlag van Spanje Spaanse Ryk

Tlaxcala
Cempoala

ondersteuning of toevallige alliansie:

Asteekse Ryk (1519–1521)

Geallieerde state:

Onafhanklike state:

Aanvoerders
Vlag van Spanje Hernán Cortés

Vlag van Spanje Pedro de Alvarado
Vlag van Spanje Gonzalo de Sandoval
Vlag van Spanje Cristóbal de Olid
Vlag van Spanje Nuño de Guzmán
Xicotencatl II (†)
Xicotencatl I
Maxixcatl
Xicomecoatl

Moctezuma II (†)

Cuitláhuac (†)
Cuauhtémoc (†)
Cacamatzin (†)
Coanacochtzin (†)
Tetlepanquetzal (†)

Itzquauhtzin (†)

Tangaxuan II

Sterkte
Vlag van Spanje Spaanse conquistadores (totaal):
  • ~2500–3000 infanterie[1]
  • 90–100 kavallerie
  • 32 kanonne
  • 13 brigantines

Tlaxcala en ander geallieerdes: ~80 000–200 000
Cempoala: 400

Asteke: 300 000

Taraskane: 100 000

Ongevalle en verliese
Vlag van Spanje 1 800 soldate dood[2]
  • 1 000 dood in geveg[3]
  • 15+ kanonne verloor[4][5]

Tienduisende se Tlaxkal en ander inheemse geallieerde dood[verwysing benodig]

200 000 dood (insluitende burgerlikes)[3]
300 oorlogskano's gekelder[3]

Asteekse voorbodens vir die Spaanse verowering

wysig
 
Die roete van Hernán Cortés
 
Hernán Cortés en La Malinche

Baie verslae van die veroweringe van die Asteekse Ryk deur die Spanjaarde is hoofsaaklik deur die Spanjaarde self geskryf. Die belangrikste en primêrste bronne is die briewe van Hernán Cortés en Karel V, en Bernal Diaz se geskrewe werk, True History of the Conquest of Mexico. Die primêre bronne van die bewoners, beïnvloed deur die verowering, word selde bekyk. Inheemse verslae is op die vroegste in 1528 vasgelê. Geskrewe in Nahuatl beskryf die inheemse bewoners van die Asteekse Ryk die sewe voortekens wat daar was voorafgaande die koms van die Spanjaarde in die Golf van Meksiko. Die sewe voortekens was:[6]

  1. 'n vreemde verskynsel aan die oostelike hemel,
  2. vuur wat die tempel van Huitzilopochtli verwoes het,
  3. 'n bliksemstraal wat die riettempel van Xiuhtecuhtli verwoes het,
  4. die verskyning van wegskietende vuur oor die oseaan,
  5. die "kook" en later oorstroming van 'n meer by Tenochtitlan,
  6. 'n wenende vrou in die holst van die nag,
  7. die vang van 'n onbekende wese met 'n visnet.

Die hueyi tlahtoani Moctezuma II (soms as Montezuma gespel) sou waarsêers geraadpleeg het om die oorsaak van hierdie voortekens te bepaal; maar die kon tot die koms van die Spanjaarde nie die presiese verklarings gee nie.

Verowering van Meso-Amerika

wysig
 
Hernán Cortés en Moctezuma II op 8 November 1519 in Tenochtitlan
 
La Noche Triste, die Asteke verslaan die Spanjarde op 30 Junie 1520 in Tenochtitlan

Die verowering van Tenochtitlan word meestal as verwysing gebruik om die begin van die verowering van Meso-Amerika aan te gee. Die proses was egter veel ingewikkelder en het langer as die drie jaar geduur wat Hernán Cortés nodig gehad het om Tenochtitlan te verower.

Selfs na die Val van Tenochtitlan was die meeste Meso-Amerikaanse kulture nog ongeskonde. Die Tlaxcalteke het hul deel van die verdrag verwag, die Purepecha en Mixteke was bly oor die nederlaag van hul lewenslange vyand, en ander kulture was waarskynlik net so bly oor hierdie nederlaag.

Daar was byna sestig jaar van oorlog voordat die Spaanse veroweraars Meso-Amerika verower het. Die vernaamste weerstand was die periode wat ook as die Chichimeken-oorlog bekend staan. Die Spaanse verowering van Yucatan het byna 170 jaar geduur. Die hele proses kon langer geduur het, het daar nie drie epidemies uitgebreek nie wat 'n swaar tol van die oorspronklike bewoners van Amerika geëis het. Deur hierdie epidemies het byna 75% van die bevolking gesterf en gevolglik het dit die ineenstorting van baie Meso-Amerikaanse kulture veroorsaak. Sommige glo dat siektes uit die Ou Wêreld, soos pokke, die dood van 90 tot 95 persent van die bevolking van die oorspronklike bewoners van die Nuwe Wêreld veroorsaak het.[7]

Verwysings

wysig
  1. (en) Thomas, Hugh.Conquest: Montezuma, Cortes, and the Fall of Old Mexico, (New York: Simon and Schuster, 1993), bl. 528–529.
  2. (en) Thomas, Hugh.Conquest: Montezuma, Cortes, and the Fall of Old Mexico, (New York: Simon and Schuster, 1993), bl. 528–529.
  3. 3,0 3,1 3,2 Clodfelter 2017, p. 32.
  4. (en) Diaz, B., 1963, The Conquest of New Spain, London: Penguin Books, ISBN 0-14-044123-9
  5. (es) Bernard Grunberg, "La folle aventure d'Hernan Cortés", in L'Histoire n°322, Julie–August 2007
  6. (en) Leon-Portilla, Miguel (ed.). The Broken Spears: The Aztec Account of the Conquest of Mexico. Boston: Beacon Press, 1966. bl. 4-6.
  7. (en) The Story Of... Smallpox – and other Deadly Eurasian Germs

Eksterne skakels

wysig


  Geskiedenis van Meksiko  
Meso-AmerikaOlmekeMixtekeToltekeTeotihuacáneZapotekeMajaTlaxcaltekeAsteke
KolonisasieSpaanse verowering van die Asteekse Ryk (1519–1521) • Spaanse verowering van Yucatan (1527–1697) • Nieu-Spanje (1535–1821) • Meksikaanse Onafhanklikheidsoorlog (1810–1821)
1821–1864Eerste Meksikaanse Keiserryk (1821–1823) • Texaanse Onafhanklikheidsoorlog (1835–1836) • Koekoorlog (1838) • Meksikaans-Amerikaanse Oorlog (1846–1848) • Kasteoorlog (1847–1901) • Hervormingsoorlog (1857–1861) • Franse intervensie in Meksiko (1861–1867)
1864–1929Tweede Meksikaanse Keiserryk (1864–1867) • Meksikaanse Rewolusie (1910–1920) • Cristero-oorlog (1926–1929)
Moderne geskiedenisChiapas-konflik (1994) • Dwelmoorlog in Meksiko (2006–hede)