Die Voortrekkers (organisasie)

Die Voortrekkers is ’n Afrikaanse jeugorganisasie wat op 30 September 1931 gestig is. Die Voortrekkers is ʼn beweging wat toegespits is op die toerusting van sy lede vir leierskap en diensbaarheid, en die vorming van jongmense se karakter.

Die Voortrekkerwapen.

Voortrekker-kinders ontvang noodhulp opleiding.

Begronding

Die Voortrekkers se grondslag is: "God Drie-enig se openbaring aan ons deur die Bybel en die skepping."

Wese

Die Voortrekkers is 'n kultuurbeweging wat hul lede, in besonder die jeug, toerus om as moderne Afrikaners, positiewe Burgers en konsekwente Christene hulle roeping deur diensbaarheid uit te leef.

Getrou aan die oorspronklike stigtingsideale van NJ van der Merwe, Vader Visser en Japie Heese is Die Voortrekkers vandag steeds ’n toekomsgerigte jeugorganisasie wat:

• Afrikanerkinders se karakter deur Bybels-Christelike waardes vorm.
• Afrikanerkinders die geleentheid bied om hul kultuur in die natuur deur avontuur te geniet.
• Afrikaners begelei om as oortuigde Christene nie net Bybelse waardes in hul persoonlike lewens uit te leef nie, maar ook om gemeenskapswaardes deur middel van diens, deelname en standpunte te help vorm.
• Afrikanerkinders help om lewensvaardighede te ontwikkel om as uitnemende en diensbare leiers ’n betekenisvolle en positiewe bydrae te lewer tot die land en die kontinent.
• Afrikanerkinders ’n tuiste bied waarin hulle Afrikaners se geskiedenis, taal, kultuur en tradisies ten volle kan uitleef en geniet.

Hierdie ideale het oor dekades neerslag gevind in die wese, waardes en strategiese doelwitte van Die Voortrekkers om jong Afrikaners as uitnemende leiers te ontwikkel.

Doelstellings

Doelstellings vloei voort uit die wese en is die Voortrekkers se verbintenis tot 'n bepaalde aksie.

Die Voortrekkers is daartoe verbind om:

1. hul geloof in God Drie-enig God in al hul Voortrekkeraktiwiteite te bevestig.
2. as moderne Afrikaners hul taal, kultuur en erfenis met trots te bevorder.
3. as positiewe burgers opbouend betrokke te wees by hul gemeenskap, land en kontinent.
4. as konsekwente Christene deur hul woorde en dade te getuig.
5. diensbaar in hul omgewing te wees.

Voortrekkerkode

Voortrekker-meisie met die vorige (ou) Voortrekker-uniform.

Elke lid van Die Voortrekkers strewe daarna om die Voortrekkerkode na te leef, wat soos volg lui:

1. 'n Voortrekker glo in die Drie-enige God en dien Hom.
2. 'n Voortrekker se woord is sy eer.
3. 'n Voortrekker is gehoorsaam.
4. 'n Voortrekker leef met respek.
5. 'n Voortrekker is trots op hul taal, kultuur en erfenis en bevorder dit.
6. 'n Voortrekker leer uit die geskiedenis en bou daarop voort.
7. 'n Voortrekker waardeer en bewaar sy omgewing.
8. 'n Voortrekker neem leiding.
9. 'n Voortrekker is oplettend en weerbaar.
10. 'n Voortrekker is diensbaar.

Voortrekkersimbole

Die drie kernsimbole van Die Voortrekkers is die Voortrekkerwapen, die vlag en die Hou Koers-lied.

Die Voortrekkerwapen

Die ontwerp van die wapen was die idee van prof. B Taute, latere provinsieleier van Kaapland, terwyl die leuse die voorstel van die eerste hoofleier dr. NJ van der Merwe was. Die Voortrekkerwapen skep die indruk van beweging, doelgerigte beweging op ʼn voorafbepaalde koers, die pad van Suid-Afrika.

Voortrekker kinders neem deel aan 'n gedenkdiens by die Karel Landman Monument naby Alexandria. Kinders dra die nuwe (huidige) uniform.

Die leuse

Die leuse Hou Koers herinner die lede om koersvas vorentoe te gaan – getrou aan wie Die Voortrekkers is.

Geskiedenis

1913-1940: Totstandkoming en stigting

Voortrekker kinders neem deel aan 'n Vlotvaart op Bruintjieskraal in die Baviaanskloof. 2021

Die behoefte aan 'n Afrikaanse jeugbeweging is in 1913 deur dr. C.F. Visser ("Vader van die Voortrekkers") besef. Hy het met die Boy-Scouts se stigter, Robert Baden-Powell, kontak gemaak om die stigting van 'n Afrikaanse Boy-Scout beweging tot stand te bring, maar hulle kon op die ou end nie tot 'n vergelyk kom oor enkele grondslag-kwessies nie. Deur dr. Visser se aansporing is 'n tak in 1920 aan die Voorbereidende Tegniese Skool (teenswoordig die Hoërskool Sentraal) in Bloemfontein gestig. Ander takke het gevolg, onder meer in Graaff-Reinet en Nieuwoudtville, maar in die eerste bestaansjare was daar nog geen eenvormige grondslag waarvolgens die beweging beheer is nie.

Die amptelike stigting het eers op 30 September 1931 in Bloemfontein plaasgevind, en die eerste lede is by die geleentheid deur die destydse Eerste Minister, genl. J.B.M. Hertzog, ingelyf. Die Voortrekkerleuse is "Hou koers", en die wapen beeld 'n brandende fakkel op 'n wawiel uit. Daar is ook 'n Voortrekker-kode met 10 artikels wat die lede onder meer aanspoor om die gebruik van Afrikaans te bevorder. Van die vernaamste bedrywighede van die Voortrekkerbeweging is die gereelde kampe wat gehou word om die kinders die geleentheid te bied om met die natuur kennis te maak.

Voortrekker kinders neem deel aan 'n gestremdhede bewusmaking program by die Londt Park gestremde basketbal klub in Gqebera.

Voortrekker-aktiwiteite is georganiseer volgens 'n kommandostelsel, wat weer uit veldkornetskappe en spanne opgebou is. Buiten die Algemene Kongres, wat minstens elke 4 jaar gehou word, is daar 'n uitvoerende bestuur met hoof- en dagbesture in die onderskeie provinsies.

1940 - 1966

In 1940 word dr. CF Visser die hoofleier van die Voortrekkers. Die voltooiing van die Voortrekkermonument in 1949 word gevier. In 1952 neem die Voortrekkers deel aan die Van Riebeeckfees in Kaapstad, met die herdenking van Jan van Riebeeck se koms in Tafelbaai in 1652.

Dr Japie Heese (“Oom Japie”) het in 1959 die nuwe leier van die Voortrekkers geword nadat hy voorheen as die algemene sekretaris van die beweging gedien. Heese is in 1966 oorlede.

1966-1981

In 1966 is “Oom Badie Badenhorst”, as leier van die Voortrekkers verkies. Gedurende sy ampstermyn het die Voortrekkers in 1971 bygedra tot die inwyding van die monument by Bloedrivier, asook die inwyding van die Afrikaanse Taalmonument in die Paarl op 10 Oktober 1975. Die eerste “Presidents Verkenners” het hul kentekens van Staatspresident CR Swart ontvang.

1981-1997

Prof. CWH (“Oom Carel”) Boshoff was die leier gedurende hierdie tydperk. Dit was 'n moeilike tyd in Suid Afrika, met onenigheid onder Afrikaners oor Apartheid. Sommige het geglo dat Apartheid verkeerd was en agter gelaat moet word, maar sommige het verandering teëgestaan. Hierdie omwentelinge het ook 'n negatiewe uitwerking op die Voortrekkerbeweging gehad, maar die Voortrekkerleiers het besluit om aan die oorgang van Suid-Afrika deel te neem en het voorleggings aan KODESA gemaak.

Ds. JPL (“Oom Johan”) van der Walt word in 1989 hoofleier. Die beweging het in 1989 begin transformeer en sy grondwet aangepas vir 'n veranderende Suid-Afrika. Daar is ook klein veranderings aan die uniform gedoen om dit te demilitariseer en 'n nuwe "Hou Koers"-lied is aanvaar. Die lied, deur Christa Steyn en Ansie du Plessis, sou later in die FAK Sangbundel opgeneem word.

1997-2001: Simbolestryd

In 1997 is prof. Tom Dreyer as hoofleier verkies. Die nasionale kongres van 1997 is gekenmerk deur 'n debat of die nuwe Suid-Afrikaanse vlag van 1994, en ander Nasionale simbole, in die Voortrekkers gebruik moet word. Die oorgrote meerderheid het vir Dreyer gestem, wat ten gunste van die aanvaarding van die nuwe simbole was. 'n Kort rukkie na die kongres het Theuns de Wet met "n klein groepie" Voortrekkers weggebreek om die Afrikaner Kultuurbond te stig.

Tydens prof. Dreyer se termyn is die formele uniform heeltemal vervang met 'n meer moderne en goedkoper Voortrekkerdrag. Dit behels 'n donkerblou of rooi gholfhemp, blou denimbroek en moulose donkerblou baadjie, met kentekens wat deur die draer verwerf is.

2001-2013

Tydens die kongres van 2001 in Pretoria is die agtste leier van die Voortrekker, prof. TP Strauss (“oom Piet”) verkies. Voortdurende aanpassings word steeds gemaak om die Voortrekkers te transformeer tot 'n moderne en "vooruitskouende" jeugbeweging vir Afrikaners. Op die kongresse van onderskeidelik 2005 en 2009 is prof Strauss herkies as leier vir nog twee vierjaartermyne.

2013-2017

By die 2013 kongres is dr. Danie Langner as die nuwe Voortrekkerleier verkies. Dr. Langner is ook vanaf 2012 die Besturende Direkteur van die FAK (Federasie van Afrikaanse Kultuurvereniginge).

2023-hede

Dr. Karin Stoffberg is op 14 Julie 2023 verkies as die eerste vroulike hoofleier in die organisasie se bestaan. Sy volg vir dr. Danie Langner op, wat hoofleier vanaf 2013 - 2023 was.

Bronnelys

• Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409702, volume 29, bl. 17, 18
• Langner, D. (2021). Die Voortrekkers – HOU KOERS!, ISBN 978-0-620-90867-2, gedruk: SA Printgroup, Bloemfontein

Eksterne skakels

• Die amptelike webblad van die Voortrekkers. (voortrekkers.co.za)