Wikipedia

Wasili Jakowlef

Wasili Wasiljewitsj Jakowlef (29 Augustus [O.S. 17 Augustus] 1885 - 16 September 1938) was 'n Russiese Bolsjewistiese rewolusionêr en politikus (van Letse afkoms). Hy het deelgeneem aan die Russiese Rewolusie van 1917 en het die voormalige tsaar, Nikolaas II, en sy gesin na Jekaterinburg geneem waar hulle later vermoor is.

Jakowlef omstreeks 1911.

Tydens die Russiese Burgeroorlog ná die rewolusie het hy 'n bevelvoerder in die Rooi Leër geword. Nadat die antikommunistiese Wit Leër hom gevang het, het hy ontsnap en na China gevlug, waar hy 'n regeringsraadgewer geword het.

In 1928 het Jakowlef na die Sowjetunie teruggekeer, maar hy is eindelik tydens die Groot Suiwering in hegtenis geneem en tereggestel. Volgens die skrywer Robert Massie het die Bolsjewiste beweer Jakowlef se aksies ten opsigte van die keiserlike gesin was eintlik deel van 'n monargistiese ontsnappingspoging.[1]

Politieke loopbaan

wysig

Wasili Jakowlef is op 29 Augustus [O.S. 17 Augustus] 1885 in Sjarlik, Rusland, gebore as Konstantin Aleksejewitsj Macin, die seun van Aleksei Macin, 'n Letse ingenieur. In 1901 is hy as matroos gewerf en het hy elektriese ingenieurswese in Helsinki studeer, waar hy in 1905 by die Bolsjewistiese faksie van die Russiese Sosiaal-Demokratiese Arbeidersparty aangesluit en aan 'n opstand deur matrose deelgeneem het. Nadat 'n militêre hof hom in sy afwesigheid ter dood veroordeel het, het hy weggekruip onder die naam Wasili Wasiljewitsj Jakowlef.

Hy het aan baie dade van terreur en sabotasie deelgeneem, insluitende 'n gewapende treinroof waarin hy 'n klomp goud gesteel het wat in die party belê is. Hy het daarna na Brussel in België ontsnap, waar hy as 'n elektrisiën gewerk het. Hy was daar aktief in die party se sake en het vir kort rukke in Kanada en Duitsland gewoon. Ná die Februarie-rewolusie van 1917 het hy deur Stockholm na Rusland teruggekeer. Hy was 'n aktiewe lid van die Petrograd-sowjet, waarvan hy 'n onderbevelvoerder en militêre bibliotekaris geword het.

Tydens die Oktober-rewolusie van 1917 het hy aan die oorname van die Winterpaleis deelgeneem, waarna hy kommissaris van die Petrogradse telefoonsentrale geword het. Hy was ook 'n afgevaardigde by die Tweede Al-Russiese Kongres van Sowjette.

Laaste dae van die tsaar

wysig

In Maart 1918 is Jakowlef deur die Sentrale Uitvoerende Komitee aangestel om toesig te hou oor die skuif van die Russiese tsaar, Nikolaas II, en sy gesin van Tobolsk na Omsk[2] (of Moskou volgens ander bronne), waar Nikolaas verhoor sou word.[3] Die trein het op 17 April vertrek, maar vanweë die nadering van die Wit Leër, wat lojaal was aan admiraal Aleksander Koltsjak, wat die spoorlyne geblokkeer het as deel van die voortdurende Russiese Burgeroorlog, het Jakowlef opdrag van Moskou gekry om die trein eerder na Jekaterinburg te herlei, waar dit op 30 April aangekom het. Die gesin is deur die Oeralse Streeksowjet in hegtenis geneem en in die Ipatijef-huis aangehou tot op 17 Julie, waar hulle tereggestel is saam met vier lede van die huishouding.

 
'n Kaart van die laaste dae van Rusland se keiserlike gesin.

Volgens Massie wou Jakowlef die keiserlike gesin nie na Jekaterinburg neem nie, omdat hy geweet het die Oeralse Sowjet sou hulle arresteer.[4] Hy het nadat hy in Tobolsk aangekom het, besef Aleksei is te siek vanweë hemofilie om te reis. Moskou het hom opdrag gegee om net die tsaar, sy vrou, Aleksandra Fjodorowna, en een dogter, Maria, te neem. Olga, Tatjana en Anastasia sou by Aleksei agterbly totdat hy kon reis.

Jakowlef en sy geselskap het meer as 320 km ver met perdekarre gereis na Tjoemen, die naaste spoorwegstasie.[5] Hier het Jakowlef bsef dit sou te gevaarlik wees om deur Jekaterinburg te reis en het hy besluit om met 'n draai te ry na Omsk, meer as 500 km suidoos van Tjoemen. Van daar sou hy na Moskou gaan sonder om deur Jekaterinburg te reis.[6] Hulle is egter naby Omsk deur soldate voorgekeer wat deur die Oeralse Sowjet in kennis gestel is.[7] Hy het Jakof Swerdlof gekontak, en dié het hom aangesê om na Jekaterinburg te reis. Die keiserhulle is hier deur die Oeralse Sowjet weggeneem.[8]

Ander skrywers stem saam met Massie dat Jakowlef na Moskou wou reis en nie na Jekaterinburg nie.[9][10]

Hierna het Jakowlef na Moskou teruggekeer, waar hy op 15 Mei aangestel is as bevelvoerder van die Rooi Leër se Oeralse front, en in Junie bevelvoerder van die leër. Hy is in November deur die Wit Leër gevang – nadat hy dié leër reeds sedert Oktober probeer infiltreer het – maar is in 1919 vrygelaat en het na Harbin, China, gevlug waar hy in 1921 'n raadgewer van die republikeinse regering geword het onder die naam "Konstantin Aleksejewitsj Stojanowitsj". Hy het in 1928 na Moskou teruggekeer, is dadelik aan verraad skuldig bevind en is tot 1933 aangehou. Hy is kort daarna vrygestel, maar in 1938 – tydens die Groot Suiwering – is hy weer van verraad aangekla en op 16 September is hy tereggestel.

Later het die Bolsjewiste, volgens Massie, beweer Jakowlef se dade in verband met die keiserlike familie was eintlik deel van 'n monargistiese ontsnappingspoging.[11]

Beskrywing

wysig

Volgens Massie was daar 'n geheimsinnigheid aan Jakowlef van die oomblik dat hy in Tobolsk aangekom het. Hy het dadelik tee saam met die voormalige keiser en keiserin gehad, maar hy het hulle nie oor sy sending ingelig nie. Hulle het aangeteken hulle dink hy is 32 of 33 jaar oud en lank en gespierd, met swart hare. Hy was soos 'n matroos aangetrek, maar het die indruk gewek dat hy 'n beter opvoeding gehad het, en hy het met 'n beskaafde stem gepraat. Hy het die voormalige tsaar as "U Majesteit" aangespreek en het die kinders se onderwyser Pierre Gilliard gegroet deur te sê: "Bonjour, monsieur." Sy vingers was lank en dun, en sy hande was skoon.[12]

Shay McNeal sê dit is interessant om te sien hoe verskillende skrywers hom beskryf. Hy is met "algehele respek" beskou deur Aleksander Kerenski; deur die joernalis Robert Wilton, wat in die Britse buitelandse diens was; deur Paul Bulygin, wat in bevel was van die persoonlike wag van die keiserinmoeder, Maria Fjodorowna; en deur barones Buxhoeveden, die tsarina se hofdame. Volgens McNeal het geen ander Bolsjewis "sulke sagte behandeling" ontvang van die tsaar se ondersteuners nie.[13]

Verwysings

wysig
  1. ↑ Massie, Robert. Nicholas and Alexandra (Phoenix) 2000 ISBN 978-0-575-40006-1
  2. ↑ Slater, Wendy (2007). The Many Deaths of Nicholas II. Routledge. p. 50. ISBN 9781134283330.
  3. ↑ Haywood, A J (2010). Siberia: A Cultural History. OUP. p. 44. ISBN 978-0199754182.
  4. ↑ Nicholas and Alexandra, p.476
  5. ↑ Nicholas and Alexandra, p.475
  6. ↑ Nicholas and Alexandra, p.476
  7. ↑ Nicholas and Alexandra, p. 476
  8. ↑ Nicholas and Alexandra, p.477
  9. ↑ The Plots to Rescue the Tsar, Shay McNeal (Arrow Books) 2002, pp.86-91 ISBN 0-09-929810-4
  10. ↑ The Fall of the Romanovs, Mark D. Steinberg en Vladimir M. Khrustalev (Yale University Press) 1995, p.245 ISBN 0-300-07067-5
  11. ↑ Nicholas and Alexandra, p.477
  12. ↑ Nicholas and Alexandra, p.471
  13. ↑ The Plots to Rescue the Tsar, p.96

Skakels

wysig
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Wasili_Jakowlef&oldid=2466288"