Wikipedia

Waterdraer (sterrebeeld)

sterrebeeld
Vir ’n artikel oor die sterreteken Waterdraer, sien Waterdraer (sterreteken).

Die Waterdraer (Latyn: Aquarius) is ’n ewenaarsterrebeeld in die diereriem, tussen die Steenbok en die Visse. Sy teken is (Unicode ♒︎), ’n voorstelling van water.

Waterdraer
Latynse naam Aquarius
Genitief Aquarii
Afkorting Aqr
Waarnemingsdata (Epog J2000)
Regte klimming 23h
Deklinasie -15º
Grootte 980 vk. grade (10de)
Kwadrant SQ4
Besonderhede
Hoofsterre 10, 22
Helderste ster Beta Aquarii (β Aqr; Sadalsuud)
Naaste ster EZ Aquarii (EZ Aqr)
Sterre helderder as 3 m 2
Sterre met planete 11
Messier-voorwerpe 3
Bayer-/Flamsteed-sterre 97
Meteoorreëns Maart-Aquariede, Eta-Aquariede, Delta-Aquariede, Jota-Aquariede
Aangrensende sterrebeelde
Visse, Vlieënde Perd, Vul, Dolfyn, Arend, Steenbok, Suidelike Vis, Beeldhouer, Walvis[1]
Portaal  Portaalicoon   Sterrekunde

Die Waterdraer is een van die oudste bekende sterrestelsels in die diereriem[2] en was een van die 48 sterrebeelde wat benoem is deur die 2de-eeuse sterrekundige Ptolemeus. Dit is steeds een van die 88 moderne konstellasies.[3] Dit is geleë in ’n streek wat dikwels "die See" genoem word vanweë die getal sterrebeelde wat daar voorkom wat met water verband hou, soos die Walvis, die Visse en die rivier Eridanus.[4]

Geskiedenis en mitologie

wysig

Aquarius word geïdentifiseer as GU.LA "Die Groot Een" in die Babiloniese mitologie en is ’n voorstelling van die god Ea, wat gewoonlik uitgebeeld word waar hy ’n kruik vashou wat oorloop. In Ou Babiloniese sterrekunde was Ea die heerser van die mees suidelike kwart van die sonnebaan, die "Weg van Ea", wat ooreenstem met ’n tydperk van 45 dae weerskante van midwinter. Aquarius is ook verbind met die vernietigende vloede wat die Babiloniërs dikwels getref het en hy het dus ’n negatiewe konnotasie gehad.[1] Die Babiloniese sterfiguur verskyn op stene en silinderseëls uit die 2de millennium v.C. In die Vroeë Bronstydperk het dit die Noordelike Halfrond se wintersonstilstand bevat.[5]

 
Ganumedes word deur die arend weggevoer in die Griekse mitologie (Rubens).

In die Egiptiese sterrekunde is die Waterdraer verbind met die jaarlikse oorstromings van die Nyl; daar word gesê die walle het oorstroom wanneer die Waterdraer sy kruik in die rivier gesit het, en dan het die lente begin.[6]

In die Griekse tradisie is die sterrebeeld voorgestel deur ’n enkele kruik waaruit ’n stroom water afvloei na die Suidelike Vis. Die naam in die Hindoe-diereriem is eweneens kumbha "waterkruik".[7]

In die Griekse mitologie word Aquarius soms verbind met Deukalion, die seun van Prometeus wat saam met sy vrou, Pirra, 'n skip gebou het om 'n dreigende vloed te oorleef. Hulle het nege dae lank gevaar voordat hulle aan wal gespoel het.[4][8] Die Waterdraer word ook soms geïdentifiseer met die pragtige Ganumedes, 'n jeug in die Griekse mitologie en die seun van die Trojaanse koning Tros wat deur Zeus na Olimpus geneem is om as bekerdraer vir die gode op te tree.[9][10][8]

Die nabygeleë sterrebeeld Arend verteenwoordig die arend wat die jong seun op bevel van Zeus weggeraap het.[11] Volgens sommige weergawes van die mite was die arend in werklikheid 'n getransformeerde Zeus. Volgens een tradisie is hy deur Eos weggevoer.[12]

Nog 'n figuur wat met die Waterdraer verbind word, is Kekrops I, koning van Athene, wat water in plaas van wyn aan die gode geoffer het.[8]

Uitbeeldings

wysig
 
'n Voorstelling van die Waterdraer wat in 1825 gedruk is as deel van sterkaarte Urania se Spieël (dit sluit 'n nou verouderde sterrebeeld, Warmlugballon, suid daarvan in).

In die eerste eeu het Ptolemeus se Almagest die algemene Westerse uitbeelding van die Waterdraer gevestig. Sy waterkruik, self 'n asterisme, bestaan uit Gamma, Pi, Eta en Zeta Aquarii; dit gooi water in 'n stroom van meer as 20 sterre wat eindig met Fomalhaut, wat nou in die Suidelike Vis val. Die waterdraer se kop word voorgestel deur 25 Aquarii, 'n ster van die 5de magnitude, terwyl sy linkerskouer Beta Aquarii is; sy regterskouer en voorarm word onderskeidelik deur Alpha en Gamma Aquarii verteenwoordig.[8]

In die Oosterse sterrekunde

wysig

In die Chinese sterrekunde is die stroom water wat uit die Waterkruik vloei, uitgebeeld as die "Leër van Yu-Lin" (Yu-lim-kiun of Yulinjun, Hanzi: 羽林君). Die naam "Yu-lin" beteken "vere en woude", met verwysing na die talle ligvoetige soldate uit die noordelike uithoeke van die ryk wat deur hierdie dowwe sterre verteenwoordig word.[6][8] Die konstellasie se getal sterre was die meeste van enige Chinese sterrebeeld: altesaam 45. Hulle is feitlik nou almal in die Waterdraer geleë.

Die hemelse leër is beskerm deur die muur Leibizhen (垒壁阵), wat Iota, Lambda, Phi en Sigma Aquarii onder sy 12 sterre tel.[8] 88, 89 en 98 Aquarii verteenwoordig Fou-joue, die byle wat as wapens gebruik is en ook tereggestelde gevangenes. Ook in die Waterdraer is Loui-pi-tchin, die verdedigingswalle wat strek van 29 en 27 Piscium en 33 en 30 Aquarii deur Phi, Lambda, Sigma en Iota Aquarii tot by Delta, Gamma, Kappa en Epsilon Capricorni.[6] Net so word die Waterdraer in die Hindoekalender as Kumbha uitgebeeld. Kumbha, wat 'n pot of kruik beteken, staan ​​vir die sterreteken Waterman.

Naby die grens met die Walvis is die byl Fuyue, wat deur drie sterre voorgestel word. Die posisie daarvan word egter betwis: Dit kon eerder in die Beeldhouer geleë gewees het. Tienliecheng het ook 'n betwiste posisie; dié kasteel van 13 sterre vol verdedigingswalle was dalk Nu en Xi Aquarii, maar kon eerder suid in die Suidelike Vis gelê het. Die antieke Chinese het die asterisme Waterkruik as die graf, Fenmu, beskou. Daarnaby het die keisers se mausoleum, Xiuliang, gestaan, afgebaken deur Kappa Aquarii en drie ander saamlynige sterre. Ku en Qi (wat albei "huil" beteken), het elk uit twee sterre bestaan en was in dieselfde streek geleë.[8]

Ruimtevoorwerpe

wysig
 
Die sterrebeeld Waterdraer soos met die blote oog van die Aarde af gesien.

Sterre

wysig

Ondanks sy prominente posisie in die diereriem en sy grootte, het die Waterdraer nie baie helder sterre nie;[13] sy helderste vier sterre het almal ’n magnitude van minder as 4.[9] Sowat 100 sterre kan met die blote oog waargeneem word. In onlangse navorsing is gevind dat daar verskeie sterre is wat planeetstelsels het.

Van die sterre in die sterrebeeld is van Alpha Aquarii tot Pi Aquarii, Gliese 876 (een van die naaste sterre aan die Aarde: 15 ligjare),[14] 91 Aquarii en Gliese 849.

Die helderste twee sterre, Alpha Aquarii, ook bekend as α Aquarii of Sadalmelik, en β Aquarii (Sadalsuud) is liggewende geel superreuse van spektraaltipes G0Ib en G2Ib onderskeidelik[15] wat eens warm blouwit B-klas hoofreekssterre was, met 'n massa van vyf tot nege keer dié van die Son. Die twee beweeg loodreg tot die vlak van die Melkweg deur die ruimte.[16]

β Aquarii is die helderste ster in die Waterdraer met 'n skynbare magnitude van 2,91, net effens helderder as α Aquarii. Nadat dit afgekoel en uitgesit het tot ongeveer 50 keer die Son se deursnee, is dit sowat 2 200 keer so liggewend soos die Son.[17] Dit het 'n massa van ongeveer 6,4 keer dié van die Son en is sowat 56 miljoen jaar oud.[18] Sadalsuud is 540 ± 20 ligjare van die Aarde af.[19]

α Aquarii het 'n skynbare magnitude van 2,94. Dit is 520 ± 20 ligjare van die Aarde af,[19] en het 'n massa van sowat 6,5 keer dié van die Son. Dit is 53 miljoen jaar oud.[15]

Gamma Aquarii (γ Aquarii, Sadachbia)[20] is 'n wit hoofreeksster van spektraaltipe A0V wat tussen 158 en 315 miljoen jaar oud is en ongeveer 2,5 keer die massa van die Son het.[21] Dit het 'n radius van dubbel dié van die Son.[22] Sy magnitude is 3,85 en dit is 164 ± 9 ligjare weg,[19] wat sy ligsterkte op ongeveer 50 keer die Son s'n plaas.[9] Die naam "Sadachbia" kom van die Arabiese term vir "gelukkige sterre van die tente", sa'd al-akhbiya.[8]

Delta Aquarii (δ Aquarii of Skat)[20][10] is 'n blouwit ster van spektraaltipe A2 met 'n skynbare magnitude van 3,27 en 'n ligsterkte van 105 keer die Son s'n.[9]

Epsilon Aquarii (ε Aquarii of Albali)[6] is 'n blouwit ster van spektraaltipe A1 met 'n skynbare magnitude van 3,77 en 'n ligsterkte van 28 keer dié van die Son.[10]

Zeta Aquarii (ζ Aquarii) is 'n dubbelster van spektraaltipe F2; albei sterre is wit.[10] Saam lyk hulle soos 'n ster met 'n magnitude van 3,6 en 'n ligsterkte van 50 keer die Son s'n. Die primêre ster het 'n magnitude van 4,53, terwyl die sekondêre ster se magnitude 4,31 is.[9] Die stelsel se wentelperiode is 760 jaar; tans beweeg die twee komponente al hoe verder van mekaar af weg.[10]

Theta Aquarii (θ Aquarii, soms genoem Ancha)[6] het 'n spektraaltipe van G8 en 'n skynbare magnitude van 4,16.[9]

Kappa Aquarii (κ Aquarii, ook genoem Situla) het 'n skynbare magnitude van 5,03.[20]

Lambda Aquarii (λ Aquarii, ook genoem Hudoor of Ekchusis)[6] is 'n M-tipe ster met 'n magnitude van 3,74 en 'n ligsterkte van 120 keer dié van die Son.[9]

Xi Aquarii (ξ Aquarii, ook bekend as Bunda)[20] is 'n A-tipe ster met 'n skynbare magnitude van 4,69.[9]

Pi Aquarii (π Aquarii, ook genoem Seat) is 'n B-tipe ster met 'n skynbare magnitude van 4,66[9]

Planeetstelsels

wysig

Teen 2013 is 12 eksoplaneetstelsels in die Waterdraer ontdek. Gliese 876, een van die naaste sterre aan die aarde op 'n afstand van 15 ligjare,[23] was die eerste rooidwerg waarom 'n planeetstelsel ontdek is. Vier plante wentel om die ster, insluitende een aardplaneet van 6,6 M⊕ (aardmassas). Die planete se wentelperiodes wissel van twee tot 124 dae.[24]

91 Aquarii is 'n oranje reus met een planeet, 91 Aquarii b. Die planeet se massa is 2,9 MJ (jupitermassas) en sy wentelperiode is 182 dae.[25] Gliese 849 is 'n rooidwerg met die eerste bekende langperiode- Jupiteragtige planeet, Gliese 849 b. Die planeet se massa is 0,99 keer dié van Jupiter en sy wentelperiode is 1 852 dae.[26]

Daar is ook minder prominente stelsels in Aquarius. WASP-6, 'n tipe G8-ster met 'n skynbare magnitude van 12,4, het een eksoplaneet, WASP-6 b. Die ster is 1 000 ligjare van die Aarde af, en het 'n massa van 0,888 sonmassa en 'n radius van 0,87 R☉. WASP-6 b is in 2008 deur die oorgangsmetode ontdek. Dit wentel elke 3,65 dae om die ster op 'n afstand van 0,042 AE. Dit is 0,503 MJ, maar het 'n proporsioneel groter radius van 1 224 RJ.[27]

HD 206610, 'n K0-tipe ster wat sowat 632 ligjare van die Aarde af is, het ook een planeet, HD 206610 b. Die gasheerster is teen 6,1 R☉ groter as die Son en teen 1,6 sonmassa ook swaarder. Die planeet is in 2010 met die radialesnelheidsmetode opgespoor en het 'n massa van 2,2 MJ. Dit wentel elke 610 dae om die ster op 'n afstand van 1,68 AE.[28] WASP-47 b is veel nader aan sy gasheerster, die geeldwerg WASP-47, en wentel elke 4,15 dae daarom op 'n afstand van net 0,052 AE. WASP-47 is net effens groter as die Son teen 'n radius van 1,15 R☉ en 'n massa van 1,08 M☉. WASP-47 b is in 2011 deur die oorgangsmetode ontdek, nes WASP-6 b. Dit is effens groter as Jupiter, en het 'n massa van 1,14 MJ en 'n radius van 1,15 RJ.[29]

Daar is nog verskeie sterre met een planeet elk in die Waterdraer. HD 210277, 'n geeldwerg met 'n skynbare magnitude van 6,63 wat sowat 69 ligjare van die Aarde af is, het een bekende planeet: HD 210277 b. Die planeet van 1,23 MJ het 'n afstand van sy ster van byna die Aarde s'n van die Son: 1,1 AE. Sy wentelperiode is egter aansienlik langer, teen sowat 442 dae. HD 210277 b was in 1998 een van die planete in die Weegskaal wat eerste ontdek is, met behulp van die radialesneldheidsmetode. Die ster waarom dit wentel se eienskappe stem baie ooreen met dié van die Son: Dit het dieselfde spektraalklas, 'n radius van 1,1 sonradiusse en 'n massa van 1,09 sonmassas.[30]

HD 212771 b, 'n groter planeet teen sowat 2,3 MJ, wentel op 'n afstand van 1,22 AE om sy gasheerster, HD 212771, af. Die ster, wat met sy skynbare magnitude van 7,6 net-net nie met die blote oog gesien kan word nie, is 'n geel subreuse sowat 427 ligjare van die Aarde af. Hoewel dit byna dieselfde masssa as die Son het (1,15 sonmassas) is dit heelwat minder dig en het dit 'n radius van 5 sonradiusse. Die planeet is, nes verskeie ander eksoplanete in die Waterdraer, met die radialenselheidsmetode opgespoor.[31]

Teen 2013 was daar net twee bekende sterre in die sterrebeeld met meer as een planeet: Gliese 876 en HD 215152. Eersgenoemde is taamlik prominent; laasgenoemde het net twee planete en is verder as 70 ligjare van die Aarde af. Die HD 215152-stelsel bestaan uit die planete HD 215152 b en HD 215152 c wat om hulle K0-tipe ster met 'n magnitude van 8,13 wentel. Albei is in 2011 met die radialesnelheidsmetode ontdek. Hulle is twee klein planete wat baie naby aan hulle gasheerster wentel. HD 215152 c is die grootste een teen 0,0097 MJ (steeds veel groter as die Aarde, met 'n massa van 0,00315 MJ). Die kleinste planeet is net effens kleiner met 'n massa van 0,0087 MJ. Planeet c is verder van ster af geleë as planeet b, onderskeidelik 0,0852 AE en 0,0652 AE.[32][33]

Op 23 Februarie 2017 het Nasa aangekondig die ultrakoel dwergster TRAPPIST-1 het sewe aardplanete.[34] Van hulle kan tot vier in die stelsel se bewoonbare sone lê en dalk vloeibare water op hulle oppervlak hê. Die ontdekking van die TRAPPIST-1-stelsel word deur sterrekundiges beskou as 'n belangrike stap tot die ontdekking van lewe buite die Aarde.

Diepruimtevoorwerpe

wysig

Vanweë sy posisie ver van die galaktiese vlak is die meeste van die diepruimtevoorwerpe in die Weegskaal sterrestelsels, bolswerms en planetêre newels.[4] Die sterrebeeld bevat drie voorwerpe wat in die Messier-katalogus voorkom: die bolswerms Messier 2 en Messier 72, en die asterisme Messier 73.

 
Die "groenboonsterrestelsel" J2240 lê in die Weegskaal.[35]

Terwyl M73 aanvanklik in die katalogus opgeneem is as 'n yl bevolkte oop swerm, dui moderne ontledings aan die ses hoofsterre is nie naby genoeg aan mekaar om aan dié definisie te voldoen nie, en M73 is as 'n asterisme herklassifiseer.[36] Twee bekende planetêre newels is ook in die Weegskaal geleë: die Saturnusnewel (NGC 7009), suidwes van μ Aquarii; en die bekende Heliksnewel (NGC 7293), suidwes van δ Aquarii.

M2, of NGC 7089, is 'n ryk bolswerm wat sowat 37 000 ligjare van die Aarde af lê. M72, of NGC 6981, is 'n klein bolswerm met 'n skynbare magnitude van sowat 9 wat sowat 56 000 ligjare van die Aarde af geleë is.[10] M73, of NGC 6994, is 'n oop swerm met 'n hoogs betwiste status.

NGC 7009, ook bekend as die Saturnusnewel, is 'n planetêre newel van die 8ste magnitude wat 3 000 ligjare van die Aarde af lê. Dit het sy naam gekry van die feit dat dit deur 'n teleskoop baie soos die planeet Saturnus lyk; dit het fyn uitsteeksels aan albei kante wat soos Saturnus se ringe lyk. Dit lyk blougroen deur 'n teleskoop en het 'n sentrale ster met 'n skynbare magnitude van 11,3.[10]

In vergelyking met die ander newel in die Weegskaal, die Heliksnewel, is dit taamlik klein.[37] NGC 7293, of die Heliksnewel, is op 'n afstand van 650 ligjare die naaste planetêre newel aan die Aarde. Dit dek 0,25 vierkante grade en is dus ook die grootste planetêre newel soos van die Aarde af gesien.[38]

Een van die sigbare sterrestelsels in die Weegskaal is NGC 7727, wat van besondere belang vir amateursterrekundiges is vir die ontdekking of besigtiging van supernovas. Dit is 'n spiraalsterrestelsel van tipe S en is 3 x 3 boogsekondes groot.[39]

NGC 7252 is 'n kraaines van sterre wat die resultaat is van die botsing van twee groot sterrestelsels.[40]

Meteoorreëns

wysig

Daar is veral drie meteoorreëns wat lyk of hulle uit die Waterdraer kom: die Eta-, Delta- en Iota-Aquariïede.

Die Eta-Aquariïede is die sterkste van die drie. Dit bereik sy hoogtepunt tussen 5 en 6 Mei met ’n tempo van sowat 35 meteore per uur.[10] Die ouerliggaam van die reën is Halley se Komeet. Vuurballe is algemeen ná die hoogtepunt, min of meer tussen 9 en 11 Mei. Die normale meteore lyk of hulle geel sterte het.[41]

Die Delta-Aquariïede het twee oënskynlike oorspronge en bereik sy hoogtepunt eers op 29 Julie en dan op 6 Augustus. Die eerste oorsprong is in die suide van die sterrebeeld en die tweede in die noorde. Die maksimum tempo is onderskeidelik 20 en 10 meteore per uur.[10]

Die Iota-Aquariïede is ’n taamlik flou reën wat sy hoogtepunt op 6 Augustus het. Dit het ’n tempo van sowat 8 meteore per uur.[10]

Verwysings

wysig
  Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
  1. ↑ 1,0 1,1 Thompson, Robert Bruce; Thompson, Barbara Fritchman (2007). Illustrated Guide to Astronomical Wonders. Sebastopol, California: O'Reilly Media. ISBN 978-0-596-52685-6.
  2. ↑ John H. Rogers, "Origins of the ancient contellations: I. The Mesopotamian traditions", Journal of the British Astronomical Association 108 (1998) 9–28
  3. ↑ John Sanford: Observing the Constellations. Londen: Guild Publishing/Mitchell Beazley Publishers 1989, bl. 18
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Thompson & Thompson 2007.
  5. ↑ Thurston 1996.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 Staal 1988, pp. 42–44.
  7. ↑ Rogers, John H. (February 1998), "Origins of the ancient constellations: I. The Mesopotamian traditions", Journal of the British Astronomical Association 108 (1): 9–28, Bibcode: 1998JBAA..108....9R 
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 8,7 Star Tales.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 9,6 9,7 9,8 Moore 2000.
  10. ↑ 10,00 10,01 10,02 10,03 10,04 10,05 10,06 10,07 10,08 10,09 Ridpath 2001.
  11. ↑ Rogers, John H. (April 1998), "Origins of the ancient constellations: II. The Mediterranean traditions", Journal of the British Astronomical Association 108 (2): 79–89, Bibcode: 1998JBAA..108...79R, http://articles.adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-iarticle_query?1998JBAA..108...79R&data_type=PDF_HIGH&whole_paper=YES&type=PRINTER&filetype=.pdf 
  12. ↑ "(Schol. ad Apollon. Rhod. iii. 115.)".
  13. ↑ Moore, Patrick (2000). The Data Book of Astronomy. Bristol, Verenigde Koninkryk: Institute of Physics Publishing. ISBN 0-7503-0620-3.
  14. ↑ "A Planet for Gliese 876" (in Engels). Astronomy Picture of the Day. 26 Junie 1998. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Maart 2020. Besoek op 23 April 2012.
  15. ↑ 15,0 15,1 Lyubimkov, Leonid S.; Lambert, David L.; Rostopchin, Sergey I.; Rachkovskaya, Tamara M.; Poklad, Dmitry B. (2010). "Accurate fundamental parameters for A-, F- and G-type supergiants in the solar neighbourhood". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 402 (2): 1369–1379. arXiv:0911.1335. Bibcode:2010MNRAS.402.1369L. doi:10.1111/j.1365-2966.2009.15979.x. S2CID 119096173.
  16. ↑ Ayres, Thomas R.; Brown, Alexander; Harper, Graham M. (Julie 2005). "Chandra observations of coronal emission from the early G supergiants α and β Aquarii". The Astrophysical Journal. 627 (1): L53–L56. Bibcode:2005ApJ...627L..53A. doi:10.1086/431977. {{cite journal}}: no-break space character in |title= at position 78 (hulp)
  17. ↑ Kaler, James B. "Sadalsuud (Beta Aquarii)". Stars. Astronomy Department. University of Illinois. Besoek op 11 Oktober 2016.
  18. ↑ Lyubimkov, Leonid S.; Lambert, David L.; Korotin, Sergey A.; Rachkovskaya, Tamara M.; Poklad, Dmitry B. (2015). "Carbon abundance and the N/C ratio in atmospheres of A-, F- and G-type supergiants and bright giants". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 446 (4): 3447. arXiv:1411.2722. Bibcode:2015MNRAS.446.3447L. doi:10.1093/mnras/stu2299. S2CID 118473779.
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 van Leeuwen, F. (2007). "Validation of the new Hipparcos reduction". Astronomy and Astrophysics. 474 (2): 653–64. arXiv:0708.1752. Bibcode:2007A&A...474..653V. doi:10.1051/0004-6361:20078357. S2CID 18759600. {{cite journal}}: no-break space character in |last= at position 4 (hulp)
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 20,3 "Star Names". IAU.org. International Astronomical Union. Besoek op 30 Julie 2018.
  21. ↑ David, Trevor J.; Hillenbrand, Lynne A. (2015). "The ages of early-type stars: Strömgren photometric methods calibrated, validated, tested, and applied to hosts and prospective hosts of directly imaged exoplanets". The Astrophysical Journal. 804 (2): 146. arXiv:1501.03154. Bibcode:2015ApJ...804..146D. doi:10.1088/0004-637X/804/2/146. S2CID 33401607.
  22. ↑ Pasinetti Fracassini, L.E.; Pastori, L.; Covino, S.; Pozzi, A. (Februarie 2001). "Catalogue of apparent diameters and absolute radii of stars (CADARS) – third edition – comments and statistics". Astronomy and Astrophysics. 367 (2): 521–524. arXiv:astro-ph/0012289. Bibcode:2001A&A...367..521P. doi:10.1051/0004-6361:20000451. S2CID 425754.
  23. ↑ APOD Gliese 876.
  24. ↑ Exoplanet Encyclopedia Gliese 876.
  25. ↑ Exoplanet Encyclopedia 91 Aqr.
  26. ↑ Exoplanet Encyclopedia Gj 849.
  27. ↑ Exoplanet Encyclopedia WASP-6.
  28. ↑ Exoplanet Encyclopedia HD 206610 b.
  29. ↑ Exoplanet Encyclopedia WASP-47 b.
  30. ↑ Exoplanet Encyclopedia HD 210277 b.
  31. ↑ Exoplanet Encyclopedia HD 212771 b.
  32. ↑ Exoplanet Encyclopedia HD 215152 b.
  33. ↑ Exoplanet Encyclopedia HD 215152 c.
  34. ↑ "NASA Telescope Reveals Largest Batch of Earth-Size, Habitable-Zone Planets Around Single Star". NASA. 22 Februarie 2017. Besoek op 23 Februarie 2017.
  35. ↑ "Galaxy-wide Echoes from the Past". Persberig. http://www.eso.org/public/news/eso1249/. Besoek op 7 December 2012. 
  36. ↑ Odenkirchen, M.; Soubiran, C. (1 Februarie 2002). "NGC 6994 – clearly not a physical stellar ensemble". Astronomy & Astrophysics (in Engels). 383 (1): 163–170. arXiv:astro-ph/0111601. Bibcode:2002A&A...383..163O. doi:10.1051/0004-6361:20011730. ISSN 0004-6361. S2CID 15545816.
  37. ↑ Levy 2005, p. 132.
  38. ↑ Levy 2005, p. 131.
  39. ↑ Sherrod & Koed 2003, p. 222.
  40. ↑ APOD Atoms-for-Peace Galaxy.
  41. ↑ Sherrod & Koed 2003, p. 52.

Bronne

wysig

Skakels

wysig
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Waterdraer_(sterrebeeld)&oldid=2742408"