Wikipedia:Voorbladartikel week 48 2015

Helen Suzman in 1959.

Helen Suzman (gebore Helen Gavronsky, Germiston, 7 November 1917Johannesburg, 1 Januarie 2009) was ’n lid van die Volksraad van 1953 tot 1989.

Veral nadat sy in 1959 uit die Verenigde Party bedank het weens die amptelike opposisie se halfhartige bestryding van afsonderlike ontwikkeling en van 1961 tot 1974 die Progressiewe Party se enigste Volksraadlid was, was Suzman dikwels die enigste teenstem in die Parlement tydens die aanvaarding van die mees drakoniese apartheidswette. Al was haar opvattings oor die regering se rassebeleid vir die meeste Volksraadslede van die Nasionale Party aanstootlik, het hulle genoeg respek vir die Parlement as instelling gehad dat dit vir haar moontlik was om vergrype en onreg deur die apartheidsregering aan die lig te bring. Sy was ook ses jaar lank die enigste vrou in die Unie-Volksraad.

Suzman was jare lank een van die bekendste figure in die Suid-Afrikaanse parlement, nie net binnelands nie, maar ook buitelands. By haar uittrede in 1989 was sy die LV met verreweg die langste diens nadat sy die Nasionale Party se apartheidsbeleid 36 jaar lank teengestaan het. As dit nie vir haar volgehoue pogings en sukses by die stembus in haar kiesafdeling, Houghton, was nie, sou die Progressiewe Party, ’n afstammeling van die Suid-Afrikaanse en Verenigde Party (VP) van genls. Louis Botha, Jan Smuts en J.B.M. Hertzog en ’n voorloper van die Demokratiese Alliansie, bes moontlik ten gronde gegaan het, net soos die ses ander partye wat tussen 1953 en 1977 uit die VP ontstaan het. As dit gebeur het, kon die opposisiepolitiek in 'n demokratiese Suid-Afrika heelwat anders daar uitgesien het.

In haar eensame jare van 1961 tot 1974, toe sy die Progge se enigste Volksraadslid was, het selfs VP-lede haar meermale aangeval vir haar onverskrokke geloof in basiese menseregte en die oppergesag van die reg. Met geen geesgenote in die parlement nie, is sy selfs sosiaal uitgesluit en verguis oor onder meer haar sterk standpunt teen aanhouding sonder verhoor en die regering se tuislandbeleid. Al het sy vlymskerp aanvalle op haar teenstanders in die raadsaal geloods, het sy respek by selfs haar vyande afgedwing. Toe sy in 1989 weer haar plek gaan inneem nadat sy haar laaste toespraak in die Volksraad gelewer het, het haar jare lange vriend en medestryder Colin Eglin ’n verkrampte lid van die Konserwatiewe Party teenoor ’n kollega hoor opmerk: "Dié Helen Suzman; sy's darem ’n grand lady." Gelukkig het sy altyddeur die speakers se beskerming geniet, wat verseker het dat sy haar standpunt kon stel en dat die goedgesinde Engelse pers dit verder kon uitdra.

Hoewel nie een enkele van haar tientalle mosies in die loop van 36 jaar aanvaar is nie, het sy meer vrae as enige ander LV gestel en so inligting aan die lig gebring oor die regering se toepassing van apartheidswetgewing wat andersins verskuil sou gebly het. Vanaf die tweede helfte van die 1960's het sy gereeld gevangenisse besoek om ’n verbetering in aangehoudenes se omstandighede te bewerkstellig, iets wat deur haar toedoen geleidelik wel gebeur het.

...lees verder