William Smith

William Macdonald Smith (25 Junie 1939 – 21 Augustus 2024) was 'n Suid-Afrikaanse wetenskap- en wiskunde-onderwyser wat veral bekend was vir sy wiskunde- en wetenskaplesse op televisie. Hy is in Grahamstad gebore as die seun van die igtioloog Margaret Mary Smith en professor J.L.B. Smith, die bekende chemikus en igtioloog wat die selakant geïdentifiseer het.

William Smith
Gebore	(1939-06-25)25 Junie 1939 Grahamstad, Suid-Afrika
Sterf	21 Augustus 2024 (op 85) Perth, Australië
Alma mater	Rhodes-universiteit Universiteit van Natal
Beroep	Wetenskap- en wiskunde-onderwyser op TV
Ouers	J.L.B. Smith (vader) Margaret Mary Smith (moeder)

Vroeë lewe en opvoeding

Hy was op skool by Sint Andreas se Voorbereidende Skool, voordat hy by Hoërskool Union in Graaff-Reinet gematrikuleer het. Daarna het hy aan Rhodes-universiteit gaan studeer, waar hy 'n baccalaureusgraad in die wetenskappe in fisika en chemie behaal het, gevolg deur 'n honneursgraad (cum laude) in chemie aan dieselfde instelling. Daarna het hy 'n meestersgraad aan die Universiteit van Natal (Pietermaritzburg-kampus) in slegs sewe maande verwerf.

Tydens sy skool- en universiteitsjare het Smith 'n belangstelling in film- en kamerawerk getoon. In 1960 het hy die 50-minute dokumentêre rolprent, The Garden Route ("Die Tuinroete"), geskryf, verfilm en vervaardig. Die film is in 2010 gedigitaliseer en weer bekendgestel.

Hy het by African Explosives and Chemical Industries (AECI) begin werk. Nadat hy besluit het om eerder 'n loopbaan in onderwys te volg, het Smith die industrie verlaat en na die onderwyssektor oorgeskakel. Daar het hy Star Schools begin, wat vernoem is na die massasirkulasie-Johannesburgse koerant, The Star, wat materiaal gepubliseer het wat Smith voorberei het om sy lesse te ondersteun. Die doel van hierdie skole is om bekostigbare aanvullende onderwys met topklasonderwysers te verskaf om leerders vir hul matriekeksamens voor te berei. Oor die volgende 25 jaar het Smith regoor Suid-Afrika beroemd geword en in 1991 'n Onderwyser van die Jaar-toekenning gewen.

Smith het sy eerste veelrassige skool in die 1970's bedryf, ten spyte van probleme met die Apartheid-owerhede. Destyds was onderwysfasiliteite onder wetgewing soos die Wet op Bantoe-onderwys (1953) geskei, en swart kinders was verbied om klasse op kampusse wat vir blankes gereserveer is, by te woon. Smith het egter nooit enige swart student van enige klas weggekeer nie en het Star Schools meer toeganklik gemaak deur onderrig in vakke aan te bied wat nie voldoende deur die Bantoe-onderwysstelsel gedek is nie, soos wiskunde en natuurkunde. (Bantoe-onderwys was vir swart leerders gereserveer, terwyl Christelike Nasionale Onderwys vir blankes gereserveer was. Onder Apartheidswetgewing het Suid-Afrika soveel as negentien verskillende onderwysdepartemente gehad).

In 1990 het Smith begin om opvoedkundige televisieprogramme vir The Learning Channel ("Die Leerkanaal") te vervaardig met die finansiële steun van Hylton Appelbaum, destydse uitvoerende direkteur van die Liberty Life Foundation. As gevolg van sy werk aan hierdie program is Smith in 1998 as een van die top drie aanbieders op Suid-Afrikaanse televisie aangewys.

Ander prestasies

Smith was ook 'n bekende natuurbewaarder en het die Featherbed-natuurreservaat in Knysna besit, waar hy gewoon het tot die verkoop van die grond en maatskappy in 2008. Hy was ook die eienaar van Rivercat Ferries, wat verskeie vaartuie het wat in die Knysna-strandmeer en uit na see vaar.

Hy het saam met Jeremy Mansfield in die gewilde Suid-Afrikaanse televisievasvraeprogram, A Word or 2, verskyn. Smith was ook 'n beoordelaar vir die Mej. Suid-Afrika-kompetisie in 1998 en 1999.

Toekennings en erkenning

1991 (1991)

Smith het die Technotron/Barlow Rand/Universiteit van Pretoria -Onderwyser van die Jaar-toekenning verower.

1992 (1992)

Hy het die Suid-Afrikaanse Vereniging vir die Bevordering van Wetenskap (S2A3) se Sertifikaat van Verdienste ontvang vir die grootste bydrae tot die bevordering van wetenskap in Suid-Afrika. (Smith se ma, Margaret Mary Smith, het dieselfde toekenning in 1983 ontvang.)

2004 (2004)

Smith is aangewys as 86ste in die "Top 100 Groot Suid-Afrikaners".

2004 (2004)

Hy is vereer met erelidmaatskap van die Golden Key International-organisasie ter erkenning van sy bydraes.

2006 (2006)

Hy het die Departement van Kommunikasie se Golden Plumes-toekenning ontvang in erkenning van sy bydrae tot die Suid-Afrikaanse televisie-uitsaaibedryf van 1976 tot 2006.

25 April  2019 (2019-04-25)

Smith is op 25 April 2019 deur die Suid-Afrikaanse President Cyril Ramaphosa bekroon met die Orde van die Kremetart in Silwer ter erkenning van sy dienste aan onderwys en die "ontsluiering van wiskunde en wetenskap".

• Orde van die Kremetart (Grand Counsellor) (GCOB)

28 April  2021 (2021-04-28)

Smith het op 28 April 2021 'n Doktorsgraad in die Regte (LLD) (honoris causa) van sy alma mater, Rhodes Universiteit, ontvang. “Gedurende 20 jaar met mnr. Smith aan die stuur, was Star Schools verantwoordelik vir van die mees innoverende vooruitgang in onderwys wat ooit in Suid-Afrika gesien is, insluitend die Pre-Universiteit Skool, wat eerstejaarstudente voorberei het en deur universiteite regoor die land aangeneem is.”