Wikipedia

Aleksei Nikolajewitsj, tsarewitsj van Rusland

(Aangestuur vanaf Aleksei Nikolajewitsj van Rusland)

Hierdie naam is volgens die Oos-Slawiese gebruik; die patroniem is Nikolajewitsj

Aleksei Nikolajewitsj
Tsarewitsj Aleksei in 1916.
Gebore
Aleksei Nikolajewitsj Romanof
(Алексей Николаевич Романов)

12 Augustus [O.S. 30 Julie] 1904
Peterhof, Russiese Keiserryk
Sterf16 Julie 1918 (op 13)
Jekaterinburg, USSR
NasionaliteitRussies
TitelTsarewitsj (meer korrek: tsesarjewitsj)[nota 1]
Ouer(s)Nikolaas II van Rusland
Aleksandra Fjodorowna
GeloofRussies-Ortodoks
Handtekening

Aleksei Nikolajewitsj Romanof (Russies: Алексе́й Никола́евич Рома́нов; Peterhof, 12 Augustus [O.S. 30 Julie] 1904 - Jekaterinburg, 16 Julie 1918) van die Huis van Romanof was die seun van keiser Nikolaas II en keiserin Aleksandra Fjodorowna. Hy was hul vyfde kind en het vier ouer susters gehad: Olga, Tatjana, Maria en Anastasia.

As enigste seun was hy die regmatige troonopvolger, of tsesarewitsj.[1][2][nota 1] Omdat hy hemofilie gehad het en sy ouers dit van die Russiese volk probeer weerhou het, het hulle hom probeer behandel met metodes van die sogenaamde geloofsgeneser Grigori Raspoetin.[3]

Ná die Februarie-rewolusie van 1917 en die gedwonge abdikasie van die keiser later dieselfde jaar, is die Romanofs binnelands verban na Tobolsk en later Jekaterinburg in Siberië. Ná die Oktober-rewolusie was die Rooi Leër in 'n oorlog gewikkel met die antikommunistiese Wit Leër en toe laasgenoemde Jekaterinburg nader, het die Oeralse Sowjet opdrag gegee dat die Romanofs vermoor word in die nag van 16-17 Julie 1918. Nadat die gesin se oorskot (buiten dié van Aleksei en 'n suster) in 1979 naby Jekaterinburg ontdek is, het gerugte ontstaan dat hy die teregstelling vrygespring het. Talle troonrowers het beweer hulle is Aleksei. Daar was ook talle vroue wat beweer het hulle is Anastasia, van wie die bekendste seker Anna Anderson was. In 2007 is die oorskot van Aleksei en Maria (of Anastasia) in 'n tweede graf naby dié van die res van die Romanof-gesin ontdek.

Op 17 Julie 1998, op die 80ste herdenking van hulle teregstelling, is Aleksei se ouers, drie van sy susters en die ander vier lede van die huishouding amptelik herbegrawe in die Katedraal van Petrus en Paulus in Sint Petersburg, terwyl Aleksei en Maria (of Anastasia) se bene in Russiese staatsargiewe bly totdat die Russies-Ortodokse Kerk tevrede is met DNS-toetse. Die Kerk het die Romanof-gesin in 2000 as "draers van lyding" tot heiliges verklaar.

Aleksei word soms deur Russiese legitimiste Aleksei II genoem, want hulle beskou die abdikasie van sy pa namens Aleksei ten gunste van Nikolaas se jonger broer, groothertog Michail, as onwettig.[4]

Geboorte en doop

wysig

Aleksei is op 12 Augustus [O.S. 30 Julie] 1904 in Peterhof in die Russiese hoofstad, Sint Petersburg, gebore. Hy was die jongste van die vyf kinders van keiser Nikolaas II en keiserin Aleksandra. Nikolaas was die oudste seun van keiser Aleksander III en prinses Dagmar van Denemarke. Aleksei se oupagrootjies aan vaderskant was Aleksander II van Rusland en Christiaan IX van Denemarke, en sy oumagrootjie aan moederskant kant was koningin Victoria.

 
Aleksei as 'n baba in 1904.

Sy ouer susters was die groothertoginne Olga, Tatiana, Maria en Anastasia.

Aleksei se geboorte is met groot vreugde begroet, want hy was Nikolaas se eerste seun ná vier dogters.[5] Volgens groothertog Konstantyn Konstantinowitsj het Nikolaas se jonger broer, groothertog Michail Aleksandrowitsj, "gestraal van vreugde omdat hy nie meer die erfgenaam was nie".[6] Barones Sophie Buxhoeveden onthou "ons is omtrent verdoof deur die kerkklokke wat heeldag gelui het".[7] Oral het mense feesgevier. Nikolaas het politieke amnestie aan gevangenes verleen en 'n fonds gestig vir militêre beurse.[8]

Nikolaas het Aleksei genoem na Aleksei van Rusland, sy gunstelingtsaar.[9] Sy gesin het hom "baba" genoem en later ook Aljosja (Алёша).

Aleksei het dadelik die titels "tsesarewitsj" en regmatige opvolger van die Russiese troon gekry. Hy is op 3 September 1904 in die kapel in die Peterhofpaleis gedoop. Die doop was die eerste keer dat sommige jonger lede van die keiserlike familie 'n amptelike seremonie bygewoon het. Vir die geleentheid het die seuns miniatuur- militêre uniforms gedra en die meisies klein hofrokkies en kokosjniks.[10]

Siekte

wysig

Aleksei het aan hemofilie gely, ’n siekte wat nie destyds behandelbaar was nie. Hy het dit oorgeërf van sy ma, wat ’n draer van die siekte was. Sy was die kleindogter van koningin Victoria, ook ’n draer. (Draers het nie self die siekte nie, maar kan dit aan hulle kinders oordra.)

Die tsaar en tsaritsa het die siekte geheim gehou van die Russiese volk, omdat hulle bekommerd was oor wat die reaksie sou wees, veral wat die troonopvolging betref. Aleksei het deur sy kort lewe dikwels interne bloedings gehad en dit het veroorsaak dat hy selfs ’n ruk lank nie kon loop nie. Hy was in dié tyd eers aan ’n rolstoel gekluister en het later ’n ruk lank beenysters gedra.

Vanweë die geheimhouding om die siekte het talle gerugte die ronde gedoen. Raaiskote oor wat die tsarewitsj kon makeer, het gewissel van 'n vorm van tuberkulose tot 'n gebrek aan 'n laag van sy vel[11] tot 'n gevolg van die swak saniteit in die keiserlike paleise.[12] Nadat Aleksei eenkeer by Spala gebloei het, het die Amerikaanse pers gegis dat hy "in 'n onbewaakte oonblik deur 'n nihilis gesteek is".[13]

 
Aleksei en Derewenko.
 
Nikolaas II en sy seun in 1911 in 'n roeiboot in Aleksanderpark.

Sy hemofilie was so erg dat klein beserings soos 'n blou kol, 'n neus wat bloei of 'n sny sy lewe kon kos. Sy ouers was konstant oor hom bekommerd. Die lang rukke wat hy siek was of herstel het, het ook ingemeng met Aleksei se kinderlewe en opvoeding.[14]

Nikolaas en Aleksandra het geglo Grigori Raspoetin, 'n lekeprediker en (volgens sy aanhangers) geloofsgeneser, kon Aleksei genees. Baie mense het hulle nie geglo nie. In die herfs van 1907 het Aleksei geval en sy been seergemaak. Hy het intern begin bloei.[15] Nikolaas se suster groothertogin Olga Aleksandrowna, het geskryf: "Die arme kind lê in sulke groot pyn, met donker vlekke onder sy oë en sy klein lyfie heeltemal verwronge, en die been vreeslik geswel."[16] Die dokters hon niks doen nie. Raspoetin is laat kom en hy het by Aleksei se bed gebid en toe gesê: "Slaap nou."[17] Kort nadat Raspoetin weg is, het die swelsel begin sak. Die volgende oggend het Alekei al regop in die bed gesit, hy het geen koors gehad nie en sy oë was helder.[18]

In September 1912 het die gesin 'n oord in Pole besoek, waar Aleksei op 5 September in 'n roeiboot gespring en sy lies beseer het. 'n Groot blou kol het dadelik verskyn, maar binne 'n week verdwyn.[19] Later het die gesin in Spala gebly. Op 2 Oktober het Aleksei en Aleksandra in die woud gaan ry. Die geskud het veroorsaak dat hy weer begin bloei het.[20] Hy moes bewusteloos uit die perdekar gelaai word. Elf dae lank het hy geskree van die pyn.[21] Op 6 Oktober was Aleksei se temperatuur gevaarlik hoog en hy het in sy maag gebloei. On 8 Oktober het hy die laaste sakrament ontvang.[22] Op 10 Oktober het 'n mediese bulletin in koerante Aleksei se komende dood aangekondig.

Op 9 Oktober het Aleksandra Raspoetin gekontak en 'n telegram van hom gekry: "Die kleinman sal nie sterf nie. Moenie dat die dokters hom te veel pla nie."[23] Aleksei se temperatuur het gedaal en hy het begin verbeter. Die dokters was verstom.[24] Op 19 Oktober het hy ophou bloei. Hy moes daarna beenstutte dra om hom weer te help loop.[25]

Toe hy vyf jaar oud was, is twee matrose aangestel om hom heeltyd te monitor om seker te maak hy beseer homself nie. Sy ouers het self die matrose aangestel: Andrei Derewenko en Klimenti Nagorni.[26] Anna Wiroebowa, Aleksandra se vriendin, onthou: “Derewenko was so geduldig en vernuftig; hy het dikwels wondere verrig om die pyn te verlig. Ek kan steeds hoor hoe Aleksei die groot matroos smeek: ‘Lig my arm op,’ ‘Trek op my been,’ 'Maak my hande warm,' en ek kan sien hoe die geduldige man met die kalm oë ure lank swoeg om die pynlike klein ledemate beter te laat voel.”[27]

Pierre Gilliard het in 1921 in sy memoires geskryf:

Die tsaar het vir 'n lank ruk Raspoetin se invloed teengestaan. Hy het hom aanvanklik verdra omdat hy dit nie durf waag het om die tsaritsa se vertroue in hom te ondermyn nie – dié vertroue het haar aan die lewe gehou. Hy wou hom nie wegstuur nie, want as Aleksei Nikolajewitsj sou sterf, sou hy in die oë van die moeder die moordenaar van sy eie seun wees.[28]

Waarnemers en geleerdes het verskillende menings oor Raspoetin se oënskynlik positiewe invloed op die seun: Baie glo hy het hipnose gebruik, vir die seun kruie gegee, of sy raad dat die dokters hom nie ontstel nie het die seun help genees. Ander raai hy het met behulp van sy vertroueling in die hof, die hofdame Anna Wiroebowa, sy "verskyningstye" so beplan dat Aleksei reeds aan die herstel was as hy daar aankom; hy het dan die eer vir die seun se herstel vir homself toegeëien. Raspoetin het egter eers in 1913 in hipnose begin belangstel, en die keiserlike hof het die gebruik van die soort kruie wat hy sou gebruik het, afgekeur.[29]

King glo verduidelikings soos dié hier bo neem nie in ag dat Raspoetin soms 2 600 km van die seun af was wanneer hy hom gesond gemaak het nie.[30] Volgens Moynahan het Raspoetin bewonderaars aangetrek met sy persoonlikheid en nie met truuks nie.[31] Shelley sê die geheim van Raspoetin se mag lê in sy kalm, sagte krag en in sy oortuiging.[32]

Gilliard[33] en ander spekuleer dat Raspoetin die toediening van aspirien stopgesit het. Dié pyndoder is al sedert 1899 beskikbaar, maar sou Aleksei se toestand vererger het[34] omdat dit 'n bloedverdunner is wat keer dat bloed stol. Dit sou ook die swelling en pyn vererger.[35][36]

Maria Raspoetin is weer oortuig daarvan dat haar pa magnetisme gebruik het.[37]

Voorkoms en persoonlikheid

wysig

Aleksei was 'n mooi seun en het baie soos sy ma gelyk. Sy onderwyser Pierre Gilliard het die 18 maande oue Aleksei beskryf as "een van die mooiste babas wat 'n mens jou kan voorstel, met pragtige ligte krulle en wonderlike blougrys oë onder lang, krullerige ooglede".[38] 'n Paar jaar later beskryf Gilliard hom as "lank vir sy ouderdom, met 'n lang, gebeitelde gesig, delikate eienskappe, kastaiingbruin hare met 'n koperige skynsel, en groot grysblou oë nes sy ma s'n".[39]

 
Aleksei (Sergei Jegornof, c. 1911).

Aleksei was trots op sy posisie as tsarewitsj en het dit geniet. Barones Sophie Buxhoeveden, sy ma se hofdame, het geglo "hy het geweet en gevoel hy is die tsarewitsj, en het van sy geboorte af meganies sy plek ingeneem voor sy ouer susters".[40] Hy het daarvan gehou om deur die offisiere op die hand gesoen te word en "het nie 'n kans misgeloop om daaroor te spog en 'n houding voor sy susters aan te slaan nie".[41] Hy het daarvan gehou om voor die Aleksander-paleis voor die wagte in te loop, wat hom dadelik sou salueer. Nikolaas het die wagte verbied om Aleksei te salueer tensy 'n ander lid van die gesin hom vergesel het, en dit was Aleksei se eerste kennismaking met dissipline.[42]

Toe aan hom gesê is 'n groep offisiere het hom kom sien, het die sesjarige Aleksei aan sy susters gesê: "Kom nou, meisies, weg met julle. Ek is besig. Iemand het my kom spreek."[43] Ook toe hy ses was, het hy in sy pa se studeerkamer ingeloop waar die minster van buitelandse sake, Aleksander Izwolski, gesit en wag het om Nikolaas te spreek. Izwolski het bly sit en Aleksei het geskree: "Wanneer die erfgenaam van die Russiese troon in 'n kamer instap, moet mense opstaan!"[44]

Aleksei se ouers het sy vloermoere geniet en hy is selde gestraf. In 1906 was 'n tweejarige Aleksei saam met sy ouers op 'n vaart na Finland. In die middel van die nag het hy opdrag gegee dat die skip se orkes uit hulle beddens opstaan en vir hom speel.[45] In plaas daarvan om hom te straf, het Nikolaas 'n grap gemaak en gesê: Dit is hoe jy 'n outokraat grootmaak!"[46] Nikolaas het Aleksei genoem "Aleksei die Verskriklike".[47]

 
Nagorni en Aleksei, 1914 of later.

Aleksei het dit gehaat dat hy weens sy hemofilie nie kon doen wat ander seuns kon nie. Toe sy ma hom verbied om fiets te ry en tennis te speel, het hy woedend gevra: "Hoekom mag ander seuns alles hê en ek niks?"[48] Al vier sy suters kon goed perdry, maar hy is verbied.[49]

Aleksei het min vriende van sy ouderdom gehad en was dikwels eensaam. Aleksandra het hom nie toegelaat om met sy Romanof-neefs te speel nie, want sy was bang hulle sou hom omstamp en hy sou bloei.[50] Aleksei se maats was sy matroos-oppasser Derewenko se twee seuns. Derewenko het hulle dopgehou wanneer hulle speel en het met sy seuns geraas as hulle te rof met Aleksei was.[51]

Aleksei was na aan sy susters. Volgens Gilliard het hulle 'n "element van jeugdige vreugde in sy lewe ingebring wat hy andersins sou misgeloop het".[52]

Ondanks sy hemofilie was Aleksei avontuurlustig en rusteloos. Dr. Jewgeni Botkin se kinders het opgemerk hy is nie in staat om "lank op een plek te bly of stil te sit" nie".[53] Toe hy sewe jaar oud was, het hy 'n fiets gesteel en dit in die paleis rondgery. Nikolaas was geskok en het al die wagte beveel om Aleksei te vang.[54] Nikolaas het Aleksei se energieke natuur besef en opdrag gegee dat hy toegelaat word "om alles te doen wat ander kinders van sy ouderdom sou wou doen, en dat hy nie ingeperk word tensy dit absoluut nodig is nie".[55]

Aleksei was ongehoorsaam en moeilik om te beheer. Olga kon nie sy "onaangename geaardheid" hanteer nie.[56] Die enigste persoon wat hy gehoorsaam het, was sy pa. Volgens Sydney Gibbes was "een woord [van Nikolaas] altyd genoeg om Aleksei te laat luister".[57] Buxhoeveden onthou dat Aleksei eenkeer haar sonsambreel in die rivier gegooi het. Nikolaas het met hom geraas en gesê: "'n Gentleman behandel nie 'n dame so nie. Ek skaam my vir jou, Aleksei."[58] Aleksei het "rooi in die gesig geword" en Sophie verskoning gevra.[59]

Toe hy ouer word, het Aleksei eerbiediger geword. Toe hy nege jaar oud was, het het hy 'n versoek aan Gleb Botkin, Jewgeni Botkin se kunstige seun, gestuur om iets te illustreer. Hy het dit eers onderteken, maar daarna sy naam uitgekrap met die verduideliking: "As ek die briefie aan Gleb stuur met my naam op, sal hy dit as 'n opdrag beskou. Ek bedoel dit egter as 'n versoek; hy hoef dit nie te doen as hy nie wil nie."[60]

Gevangenskap

wysig
 
Nikolaas en Aleksei saag in die winter van 1917 hout tydens hulle aanhouding in Tobolsk.

Op 15 Mei 1917 het Nikolaas II namens homself en sy seun afstand gedoen van die troon. Nadat die hele gesin eers op Tsarskoje Selo aangehou is, is hulle na Tobolsk in Siberië geskuif. Aleksei was verveeld. Hy het net een speelmaat, die kombuishulp Leonid Sednef, gehad. Hy het volgens een weergawe eendag teen 'n trap afgegly en weer sy lies seergemaak. Toe die Bolsjewiste die gesin na Jekaterinburg wou skuif, was hy te siek en al sy susters buiten Maria het by hom agtergebly. Volgens Alexandra se dagboek lyk dit egter of 'n hoesbui die bloeding veroorsaak het.[61] Aleksei en sy susters het weke later by hulle ouers aangesluit.[62] Hy het die res van sy lewe in 'n rolstoel deurgebring.

 
Dié foto van Olga en Aleksei in Mei 1918 op pad van Tobolsk na Jekatereinburg is waarskynlik die laaste een van hulle.

Teregstelling

wysig

Die gesin is op 16 Julie 1918 in die Ipatijef-huis in Jekaterinburg voor ’n vuurpeloton tereggestel, minder as 'n maand voor Aleksei se 14de verjaarsdag. Hulle is deur Bolsjewistiese magte onder Jakof Joerofski vermoor nadat die gesin aangesê is om na die huis se kelder te gaan omdat hulle geskuif gaan word. Nikolaas en die tsaritsa is eerste geskiet. Aleksei het vasgenael in sy stoel gesit terwyl hy herhaaldelik geskiet en met bajonette gesteek is.

Wat die skieters nie geweet het nie, was dat sy bors deur 'n hemp vol edelgesteentes beskerm is. Joerofski het hom eindelik in die kop geskiet.[63]

Die gesin se massagraf is aan die einde van die sewentigerjare ontdek. Aleksei se liggaam was nie daar nie – ook nie dié van sy suster Maria nie (hoewel vir ’n lang ruk geglo is dit was Anastasia se liggaam wat nie saam met die ander gevind is nie).

Die stoflike oorskot van die ander gesinslede is in 1998 in die Katedraal van Petrus en Paulus in Sint Petersburg herbegrawe. In die jaar 2000 het die Russies-Ortodokse Kerk die hele gesin tot heiliges verklaar.

Oorskot in Jekaterinburg gevind

wysig

In die somer van 2007 het ’n groep in Jekaterinburg op die stoflike oorskot van Aleksei en Maria afgekom; die lyke is blykbaar in 1918 verbrand en 800 meter van die res van die gesin s'n af begrawe.

Die resultaat van DNS-ontledings in onder meer die VSA is op 30 April 2008 gepubliseer en die identiteit van Aleksei sowel as sy suster Maria bevestig. Volgens die amptelike ondersoek van die Russiese staatsprokureur is daar sodoende geen oorlewendes uit die laaste keisersgesin nie. Die Russies-Ortodokse Kerk het die resultaat in twyfel getrek en op verdere ontledings aangedring – onder meer omdat die sterflike oorskot van Aleksei en Maria die status van relieke sou hê.[64][65]

'n Beplande begrafnis in die Katedraal van Petrus en Paulus in Sint Petersburg het daarom nog nie plaasgevind nie; Aleksei en Maria se stoflike oorskot word voorlopig in die staatsargief bewaar.

Nota

wysig
  1. ↑ 1,0 1,1 Die titel "tsesarewitsj" is in 1797 ingestel vir die troonopvolger van die Russiese Ryk. Die ouer titel, "tsarewitsj", is voorheen gegee aan enige seun van 'n tsaar en histories ook aan die seuns van nie-Russiese leiers, byvoorbeeld van die Krimse of Siberiese khanaat. Die 1797-wet het "tsarewitsj" as amptelike titel afgeskaf, maar dit is dikwels daarna nog verkeerdelik in die omgangstaal gebruik.

Sien ook

wysig

Verwysings

wysig
  1. ↑ Macedonsky, Dimitry (2005–2006). "Hail, Son of Caesar! A Titular History of Romanov Scions". European Royal History Journal. 8.3 (XLV): 19–27.
  2. ↑ Burke's Royal Families of the World II. Burke's Peerage Ltd. 1980. p. 65. ISBN 978-0-85011-029-6.
  3. ↑ "Alexis". Encloypaedia Britannica. Besoek op 22 April 2019.
  4. ↑ "The Abdication of Nicholas II: 100 Years Later". The Russian Legitimist. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 31 Januarie 2018. Besoek op 30 Januarie 2018.
  5. ↑ Mouchanow, Lifelong Passion, p 154-5
  6. ↑ Simon Sebag Montefiore, The Romanovs, p. 518
  7. ↑ Buxhoeveden, Before the Storm, pp. 237–8.
  8. ↑ The Cesarevitch’, The Times, 25 August 1904.
  9. ↑ Carolly Erickson, Alexandra: The Last Tsarina, p. 146
  10. ↑ Christening of Alexei 1904 Geargiveer 24 Januarie 2008 op Wayback Machine
  11. ↑ Ular, Russia from Within, p. 41
  12. ↑ The Three-year-old Heir to the Throne of the Czar’, Current Literature 43, no. 1, July 1907, p. 38
  13. ↑ Daily News, Maryland, 23 Oktober 1912
  14. ↑ Yegorov, O. (21 Februarie 2018). "Royal diseases: 4 Russian rulers and heirs leveled by sickness" (in Engels). Russia Beyond the Headlines. Besoek op 19 Februarie 2020.
  15. ↑ Helen Rappaport, Romanov Sisters, p. 111.
  16. ↑ Vorres, Last Grand Duchess, p. 142
  17. ↑ Helen Rappaport, Romanov Sisters, p. 112
  18. ↑ Vorres, Last Grand Duchess, pp. 142–3
  19. ↑ M. Nelipa (2015) Alexei. Russia's Last Imperial Heir: A Chronicle of Tragedy, pp. 76-77.
  20. ↑ Helen Rappaport, Romanov Sisters, p. 179.
  21. ↑ Simon Sebag Montefiore, The Romanovs, p. 555
  22. ↑ M. Nelipa (2015) ALEXEI, Russia's Last Imperial Heir: A Chronicle of Tragedy. Chapter III, p. 84.
  23. ↑ Fuhrmann, pp. 100–101.
  24. ↑ Mossolov, Court, p. 152
  25. ↑ M. Nelipa (2015) Alexei, p. 93.
  26. ↑ Kurth, Peter, "Tsar: the lost world of Nicholas and Alexandra", Allen & Unwin, 1998, p. 74, ISBN 1-86448-911-1
  27. ↑ Robert K Massie, "Nicholas and Alexandra," p. 138
  28. ↑ Gilliard, Pierre (1921). Thirteen Years at the Russian Court. Vertaal deur F. Appleby Holt (3de uitg.). Londen: Hutchinson & Co. pp. 177–178. Besoek op 7 Junie 2015.
  29. ↑ "The Life and Tragedy of Alexandra – Chapter XV – A Mother's Agony – Rasputin"
  30. ↑ Bernard Pares (6 Januarie 1927) "Rasputin and the Empress: Authors of the Russian Collapse", Foreign Affairs. Besoek op 15 Julie 2014.
  31. ↑ Moynahan, p. 165.
  32. ↑ G. Shelley (1925), The Speckled Domes. Episodes of an Englishman's life in Russia, p. 60.
  33. ↑ Le Précepteur des Romanov by Daniel GIRARDIN Geargiveer 1 Januarie 2016 op Wayback Machine
  34. ↑ Diarmuid Jeffreys (2004). Aspirin: The Remarkable Story of a Wonder Drug. Bloomsbury Publishing.[1]
  35. ↑ Lichterman, B. L. (2004). "Aspirin: The Story of a Wonder Drug". BMJ. 329 (7479): 1408. doi:10.1136/bmj.329.7479.1408. PMC 535471.
  36. ↑ HEROIN® and ASPIRIN® The Connection! & The Collection! - Part II deur Cecil Munsey
  37. ↑ Rasputin, p. 33.
  38. ↑ Pierre Gilliard, Thirteen Years at the Russian Court, p. 26
  39. ↑ Robert K. Massie, "Nicholas and Alexandra," p. 144
  40. ↑ "The Life and Tragedy of Alexandra - Chapter XVI - The Empress and Her Family". www.alexanderpalace.org. Besoek op 16 Julie 2021.
  41. ↑ Helen Rappaport, “The Romanov Sisters: The Lost Lives of the Daughters of Nicholas & Alexandra," p. 109
  42. ↑ Wheeler and Rives, Dome, p. 356
  43. ↑ Robert K. Massie, "Nicholas and Alexandra," p. 139
  44. ↑ Robert K. Massie, "Nicholas and Alexandra," p. 139
  45. ↑ Helen Rappaport, “The Romanov Sisters: The Lost Lives of the Daughters of Nicholas & Alexandra," p. 109
  46. ↑ Durland, Royal Romances, p. 206
  47. ↑ Welch, Romanovs and Mr Gibbes, p. 37
  48. ↑ Radziwill, Taint, p. 196
  49. ↑ Helen Rappaport, “The Romanov Sisters: The Lost Lives of the Daughters of Nicholas & Alexandra," p. 175
  50. ↑ Robert K. Massie, "Nicholas and Alexandra," p. 142
  51. ↑ Robert K. Massie, "Nicholas and Alexandra," p. 142
  52. ↑ Robert K. Massie, "Nicholas and Alexandra," p. 142
  53. ↑ Botkin, Real Romanovs, pp. 73–4
  54. ↑ Robert K. Massie, "Nicholas and Alexandra," p. 140
  55. ↑ Helen Rappaport, “The Romanov Sisters: The Lost Lives of the Daughters of Nicholas & Alexandra," p. 177
  56. ↑ Radziwill, Taint, p. 397
  57. ↑ Untitled TS memoirs, List 1 (82) Sydney Gibbes Papers, Bodleian Library, fo 4.
  58. ↑ Sophie Buxhoeveden, Before The Storm, p. 311
  59. ↑ Sophie Buxhoeveden, Before The Storm, p. 311
  60. ↑ Robert K. Massie, "Nicholas and Alexandra," p. 139
  61. ↑ The Last Diary of Tsaritsa Alexandra, Yale University Press 1997
  62. ↑ King and Wilson, pp. 83–84
  63. ↑ King and Wilson, pp. 309–310
  64. ↑ RP Online, 16 Julie 2008: DNA-Analyse identifiziert tote Zarenkinder. Besoek op 25 Maart 2020
  65. ↑ Russia Beyond, 22 November 2015: Ein Ermittler auf den Spuren des russischen Zaren. Besoek op 25 Maart 2020

Eksterne skakels

wysig
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Aleksei_Nikolajewitsj,_tsarewitsj_van_Rusland&oldid=2716316"