Bespreking:Oog (fontein)

Malgassies

Vriende, ek wil julle net inlig rondom my doen en late.

Ek weet Maleisies en Malgassies is verlangs familie.

Ek neem toe die Maleise woord

mata + air (die woord-vir-woord morfologie stel die stam eerste (oog), dus: wateroog)

en, met behulp van Google, soek toe na Malgassies. En soek toe 'n soortgelyke samestelling deur:

maso + rano.

Ek kry toe "mason-drano". In my soektog het ek die woord in 'n Bybel van die jaar 1865 opgespoor (dit is in Psalm 18:15/16, wat vir ons sê dis 'n "(rivier)bedding"), maar ook hier réservoir d'eau (waterreservoir), lit d'une rivière (rivierbedding).

Omdat ek onseker was oor "waterreservoir" (is dit nou 'n fontein, 'n dam, 'n watertenk?) het ek 'n Malgassiese vriend gekontak op twitter, wat lief is vir vermenslikte diereprente teken. Ek vra toe vir hom die volgende:

1. Is hierdie woord verouderd, uitgestorwe, of kom dit slegs in sekere dialekte voor?

2. En, wat word bedoel met "réservoir d'eau"? En waarom is 'n watertenk nodig in die trope? Dit reën dan die heeltyd.

Sy antwoord is baie interessant.

Hy sê sy vader is bewus van 'n plek genaamd "Ambodimasondrano", wat beteken "reg langs die wateroog" of eerder "reg langs die oog van die water", en hy kon nooit begryp waarom dit so genoem is nie. Om die waarheid te sê twyfel hy of ander dit ook geweet het. Toe my Malgassiese vriend dus die woordeboeke en ou dokumente begin nadertrek, besef hy dit kan inderdaad beteken dat die plek langs 'n redelike standhoudende fontein geleë is. Met ander woorde, die woord is in die volkstaal verouderd, argaïes.

Oor laasgenoemde sê hy dit beteken moontlik 'n (mensgemaakte) dammetjie. Die rede daarvoor is

1. omrede Madagaskar seisoenale reën kry, en dus is daar tye van die jaar wanneer die reënval aansienlik minder is.

2. die grond het van so 'n aard aangepas by die klimaat dat die water wegsypel sodra die reën val. (Dit herinner my nou toe my pa in Frans-Guyana was: die een oomblik stort dit vir die vale, en die water staan amper 'n meter hoog. En dan skielik niks, als weg.)

3. moeraswater is glad nie skoon en bruikaar nie.

Ondertussen het ek by JSTOR rondgeloer en besef hoeveel verskillende dialekte Malgassies werklik het. Ek het ook skielik onthou van Google Scholar, en toe op die volgende afgekom (dit handel oor ryslande):

Volgens https://core.ac.uk/download/pdf/39858134.pdf (uit die jaar 1993) lees ons:

"Les paysans distinguent trois types d'eau froide:

- les eaux d'une source {/oharano} alimentant un vallon;

- les eaux de résurgence (mason-drano) dans un basfond;

- les eaux des sourcins sur les franges latérales du bas-fond en bordure de la colline."

En daar, op bladsy 42, Figuur 7, staan daar "les eaux de résurgence" en "oeil de l'eau".

Vir my is dit duidelik Madagaskar-Frans. Net soos ons in Suid-Afrikaanse Engels "eye" vind, onder die invloed van Afrikaans.

Twee dinge is ek nou van seker:

1. In verskeie dialekte Malgassies het "mason-drano" in onbruik geraak.

2. Dit kan wees dat die woord nou slegs akademies gebruik word, of herleef is om slegs in tegniese kringe gebruik te word (kyk maar na "foutspeuring" wat nou in die rekenaarbedryf gebruik word vir "troubleshooting")

En dis dit. Ek dink die saak is nou afgehandel.Suidpunt (kontak) 19:53, 19 Januarie 2021 (UTC)

Interessant! Groete! Oesjaar (kontak) 20:41, 19 Januarie 2021 (UTC)

Katalaans

Ek wys net graag op ons gesprek hier.

A special thanks goes out to Gebruiker:Paracel63, especially in pointing out the Catalan dictionary. It is a very valuable resource! Suidpunt (kontak) 10:47, 23 Januarie 2021 (UTC)

Baie dankie!--Paracel63 (kontak) 00:42, 24 Januarie 2021 (UTC)

'n Oog is slegs natuurlik?

Die volgende beelde is geneem tydens 'n troue, 20 November 2005, te Van Loveren Wynkelder naby Robertson, Wes-Kaap, Suid-Afrika. Nadat ek deur fontein gelees het, is ek seker dat hierdie fontein nie natuurlik is nie, 60 kl per uur, of te nie. Ek plaas die foto's en video tog maar hier, sou iemand daarna verlang.Suidpunt (kontak) 12:44, 23 Januarie 2021 (UTC)

• 
  Foto van die fontein.
• 
  Inligting langs die fontein.
• Video van die fontein.

Taalkundige nota

Juis in daardie streek tref ons 'n aantal watergate of fonteine aan wat al op die soom van die Kalahari langs lê, wat skynbaar onderaards met mekaar verbind is, en wat 'n geweldige vat het op die verbeelding van die inwoners, — blankes sowel as inboorlinge. Hierdie reeks gate begin by Malmani-se-Oog, naby Koster en Zeerust, loop suidwes oor Malopo-se-Oog, die Wondergat (!), Grootfontein (waar ek die slang leer ken het), Bodibi en ons kry nog sulke fonteine verder suidwes by Koeroeman en Klein-Boetsab.

Ek skryf dit hier vir enige ou wat eendag etimologiese navorsing wil doen. Ek haal dit aan uit:

• Coetzee, A.J. 1938. Die Afrikaanse Volksgeloof. Amsterdam: N.V. Swets & Zeitlinger. bl. 68

Let veral op die gebruik van -se-, wat hier nog gebruiklik was. Ek dink dit verwys na hoofmanne of kapteine. Suidpunt (kontak) 20:35, 4 Februarie 2021 (UTC)