D.H. Lawrence
David Herbert Lawrence (11 September 1885 – 2 Maart 1930) is een van die belangrikste Engelse romanskrywers uit die begin van die 20ste eeu. Behalwe romans soos Sons and Lovers, The Rainbow, Women in Love en Lady Chatterley's Lover het hy ook verhale, gedigte, toneelstukke en reisbeskrywings geskryf.
D.H. Lawrence | |
|---|---|
 D.H. Lawrence (paspoortfoto) | |
| Gebore | David Herbert Lawrence 11 September 1885 Eastwood, Nottinghamshire, Engeland |
| Sterf | 2 Maart 1930 (op 44) Vence, Frankryk |
| Nasionaliteit | .svg){kind=small} Verenigde Koninkryk |
| Alma mater | Universiteit van Nottingham |
| Beroep | Romanskrywer, digter |
| Bekend vir | Sons and Lovers The Rainbow Women in Love John Thomas and Lady Jane Lady Chatterley's Lover Odour of Chrysanthemums The Virgin and the Gypsy The Rocking-Horse Winner |
| Ouer(s) | Arthur John Lawrence en Lydia Beardsall |
Die Engelse skrywer David Herbert Lawrence is op 11 September 1885 in Eastwood, Nottinghamshire, as die vierde kind van 'n steenkoolmynwerker gebore. Ná sy skoolopleiding het hy eers as 'n klerk en later as hulponderwyser gewerk. Van 1906 tot 1908 het hy 'n onderwyserskursus aan die Nottinghamse Universiteitskollege gevolg. In dié jare het sy eerste verhale en gedigte verskyn en in 1911 sy eerste roman, The White Peacock.
In 1912 het hy die Duitse barones Frieda von Richthofen, die vrou van 'n Nottinghamse hoogleraar, ontmoet. Ná haar egskeiding in 1914 het Lawrence met haar getrou en hulle het saam deur Duitsland en Italië gaan reis.
Tydens die Eerste Wêreldoorlog het hulle in Engeland gewoon, waar hulle weens hul openlike afkeer van die oorlog en Frieda se nasionaliteit van spioenasie verdink is. Dié vyandigheid het die vrydenkende Lawrence baie ontstel en hy het dikwels met die owerheid gebots.
Vanaf 1920 was hy byna voortdurend op reis, onder meer in Italië, Duitsland, Indië, Australië en Meksiko. Sy gesondheid was veral sedert 1924 swak en op 2 Maart 1930 is hy in 'n sanatorium op Vence in Suid-Frankryk aan tuberkulose oorlede.
Lawrence het sy soms heel uitgesproke idees openhartig in sy werk verkondig. Hy het vir die waarlik lewende individu gestry en hom verset teen alles wat "dood" is. In sy jeug het hy die spontaneïteit en lewenskragtigheid van die laagste klasse leer ken en waardeer; van die middestand se burgerlike lewe het hy 'n sterk afkeer gehad. Hy het gemeen dat die stem van die instinkte te lank onderdruk en nooit ernstig in Engelse romans beskryf is nie. Sy werk word dan ook dikwels deur 'n intense lewensdrang gekenmerk.
Lawrence was een van die eerste Engelse skrywers wat seks as 'n wesenlike deel van die man-vrouverhouding in sy romans behandel het en ook openlik daaroor geskryf het. Dit het kwaai teenstand uitgelok en selfs geregtelike optrede tot gevolg gehad. Lady Chatterley's Lover (1928) kon eers in 1960 in onverkorte vorm in Engeland verkoop word.
Lawrence was ook van mening dat die demokrasie met sy "dooie" massamense 'n stremmende uitwerking op "lewende" individue het. Die toenemende industrialisering was vir hom 'n vyand van die lewe wat hy nog in die natuur en die mense wat na-aan die natuur leef, gevind het. Op sy uitgebreide reise het hy gehoop om in ander kulture 'n beter samelewing te vind. Sy latere romans, Aaron's Rod (1922), Kangaroo (1923) en The Plumed Serpent (1926), handel daaroor.
Lawrence se idees het soveel teenstand uitgelok dat hy nog lank ná sy dood misken is. Dié situasie het geleidelik verander, danksy onder andere F.R. Leavis, wat Lawrence se boeke onder meer in sy tydskrif Scrutiny op literêre meriete beoordeel het. Waardering vir sy werk, veral Sons and lovers (1913), The Rainbow (1915) en Women in Love (1920), het eers in die vyftigerjare toegeneem.
Sons and lovers is sterk outobiografies. In The Rainbow toon Lawrence aan hoe die man-vrouverhouding vanweë die verval van die tradisionele hegte gemeenskap steeds belangriker word. Die uiteenlopende liefdesverhoudings van twee susters (die een loop uit op die dood en die ander op lewe) word in Women in Love teenoor mekaar gestel.
Lawrence het hom teen 'n te streng ordening verset, ook in sy gedigte, waarin hy selde vaste rym- of ritmeskemas gebruik het. Baie van sy gedigte is regstreekse beskrywings van sy ontmoeting met die "Iewe" in plante en diere. Sy bekendste digbundels is Look! We Have Come Through! (1917) en Birds, Beasts and Flowers (1923). Sy Complete Poems het in 1964 verskyn.
Van die prosawerke wat Lawrence ná die Eerste Wêreldoorlog geskryf het, is die verhale en novelles die belangrikste. The Captain's Doll (1923), The Fox (1923), The Ladybird (1923), St. Mawr (1925), The Woman Who Rode Away (1928), The virgin and the gipsy (1930) en The man who died (1931) is veral bekend.
Sy reisbeskrywings sluit Twilight in Italy (1916), Sea and Sardinia (1921) en Mornings in Mexico (1927) in. Sy essays oor Amerikaanse literatuur is saam in die bundel Studies in Classic American Literature (1923) uitgegee. Die eerste uitgawe van sy briewe, Letters (1932), is deur die skrywer Aldous Huxley, met wie Lawrence goed bevriend was, versorg en van 'n inleiding voorsien.
Lawrence het ook toneelstukke geskryf, waaronder The Widowing of Mrs Holroyd (1914), Touch and Go (1920) en David (1926), maar soos met sy romans, het dié werke eers lank ná sy dood erkenning gekry.
Bronnelys wysig
- Wêreldspektrum, Vol. 16, 207, ISBN 0 908409 57 5
Eksterne skakels wysig
| Wikimedia Commons bevat media in verband met D. H. Lawrence. |
- Ensiklopediese inligting
- (en) "D.H. Lawrence". Encyclopædia Britannica. Besoek op 11 September 2019.
- Werke en agtergrond
- D.H. Lawrence Ranch
- Laaste rusplek
- (en) D.H. Lawrence by Find a Grave