D.J. Coetsee

Dirk Coetsee (Braamfontein, Johannesburg, 2 April 1917 – onbekend) was ’n taalpraktisyn en word later adjunk-hoofbestuurder van die Suid-Afrikaanse Spoorweë. Hy is die skrywer van Afrikaanse romans.

D.J. Coetsee, omstreeks 1949.

Lewe en werk

Vroeë lewe en herkoms

Dirk Jacobus Coetsee is gebore op die plek wat destyds Braamfonteinwerf geheet het en waar die munisipale gasfabriek later opgerig is, as een van ses kinders. Sy vader was Dirk Jacobus Coetsee, wat by die vervoerafdeling van die Johannesburgse stadsraad gewerk het, en sy moeder Anna Elizabeth Venter, albei oorspronklik afkomstig van die Kaapkolonie. Sy vader was aktief in die Gereformeerde kerk Johannesburg (Mayfair) as kerkraadslid, onder hulpbehoewende lidmate en as algemene toevlug vir mense wat in nood, armoede en ellende verkeer het. So het Dirk jr. vroeg reeds die lot van die armes leer ken en saam met sy vader opheffingswerk gedoen.

Opleiding en loopbaan

In 1929 gaan Dirk Coetsee na die Hoërskool Helpmekaar en in hierdie depressiejare moet hy ná ure en Saterdae werk om te help met die gesin se behoeftes. Hy word aangestel as kollektant van ’n begrafnisgenootskap en werk op ’n kommissiebasis. Sy inkomste hieruit het gou van 5s. tot £5 per maand aangegroei. Sy lede was hoofsaaklik in die woonbuurte Fordsburg, Vrededorp, Brixton en Newlands, waar groot konsentrasies arm Afrikaners gewoon het. So het hy selfs nouer kennis gemaak met erge armoede.

In 1933 matrikuleer hy en in Junie 1934 begin hy by die Hoofrekenmeester van die Spoorweë as proefleerling te werk. Later doen hy diens in die personeelkantoor en daarna vyf jaar lank in die welsynsafdeling. Hier het hy veral te doen met verslae oor probleemgevalle onder die gesinne van laerbesoldigde spoorwegwerkers. Intussen studeer hy vanaf 1938 deeltyds verder aan die Universiteit van die Witwatersrand en behaal sy B.A.-graad in 1941. Aan die begin van 1945 word hy bevorder tot inspekteur van nie-blanke arbeid op die Spoorweë. Hy word later verplaas na die Spoorwegtaalburo, wat hy help uitbou tot ’n groot afdeling wat bekend is vir sy uitmuntende taalbevordering. Vanaf 1953 tot met sy aftrede in 1980 behartig hy die taalrubriek in die personeelkoerant, die Salstaff-Bulletin. Hy word later bevorder tot adjunk-hoofbestuurder van die Spoorweë. In 1951 verwerf hy sy Ph.D.-graad aan die Universiteit van die Witwatersrand met ’n proefskrif oor Die aanwending van Afrikaans in diens van die Suid-Afrikaanse Spoorweë. Hy is in 1956 een van die stigterslede van die Suid-Afrikaanse Vertalersinstituut en word by die stigtingsvergadering verkies tot onder-voorsitter.

Persoonlike lewe

Op 17 April 1943 trou hy met Daphne Robertson, ’n onderwyseres aan die Hoërskool Helpmekaar.

Skryfwerk

Hy skryf veral oor die armblankes, met Juwele onder die stof wat oor die lewe in die agterbuurtes van Johannesburg handel.

Publikasies

Werke wat uit sy pen verskyn sluit in:

Jaar	Publikasies
1945	Juwele onder die stof
1947	Lig en liefde
1983	Die vermiste rebel

Bronnelys

Boeke

• Nienaber, P.J. Hier is ons skrywers! Afrikaanse Pers-Boekhandel Johannesburg Eerste uitgawe 1949

Tydskrifte en koerante

• Engelbrecht, C.J. Só skryf ’n mens ampsbriewe. Die Transvaler, 25 Junie 1980