Gebruikerbespreking:JMK/Taalgebruik

Pas asb Huidiglik ook in, dit moet tans wees! Groete! Oesjaar (kontak) 08:59, 24 April 2014 (UTC)

van tyd tot tyd

Ek glo nie dat dit 'n anglisisme is nie :) Dit word ook in Nederlands al lank gebruik. Kyk hier: [1].

"in plek..." die afskuwelikste stopwoorde nog

Sekerlik vir my die irriterendste stopwoorde nog so reg uit die minderwaardige Suid-Afrikaanse Engels.

Hopelik sal die nuwe belangstelling in die Afrikaans/Nederlands van ouds ook ander laat besef hoe sleg daardie hoogs irriterende en lamsakkige stopwoorde “in plek” (à l’anglaise: “in place”) klink. Ons het immers mos vaste uitdrukkings tot ons beskikking? Daardie twee woordjies bring ‘n hoogs bedonderde Grammar Nazi (ekskuus, skoolvos) in my uit. Hier volg ‘n paar foute en my verbeterings. (So reg uit my PRAAG-artikel)

“Het jy ‘n veiligheidsplan [in plek]?”*
“Het jy ‘n veiligheidsplan (gereed)?” (laat verkieslik ‘gereed’ weg)

“Hy verduidelik dat reëlings vir kragopwekkers [in plek] is vir teatervenues.”*
“Reëlings is egter reeds getref vir kragopwekkers by die teatervenues.”
“Reëlings is egter reeds vir kragopwekkers by die teatervenues getref.”

“As ons nie ‘n goeie agenda vir ons tong [in plek] het nie…”*
“As ons geen goeie woord (op ons tong) het nie…”

“Sy voer aan dat hoewel die nuwe munisipale regulasies nog nie in plek is nie…” * (verdomp vaag!)
“Sy voer aan hoewel die nuwe munisipale regulasies nog nie van krag is nie…”
“Sy voer aan hoewel die nuwe munisipale regulasies nog nie in werking getree het nie…”
“Sy voer aan hoewel die nuwe munisipale regulasies nog nie uitgevaardig is nie…”
“Sy voer aan hoewel die nuwe munisipale regulasies nog nie bekragtig is nie…”
“Sy voer aan hoewel die nuwe munisipale regulasies nog nie deurgevoer is nie…”
“Sy voer aan hoewel die nuwe munisipale regulasies nog nie ter tafel gelê is nie…” (konteks?)

“Terug na die koop-en-verkoop-ooreenkoms – dit is dalk [in plek], maar is dit op datum? “*
“Terug na die koop-en-verkoop-ooreenkoms – dit bestaan dalk (wel), maar is dit op datum? ”

“Tog gaan jy lekkerder vakansie hou as jy weet dat jou lewensdekking [in plek] is”* (uiters vaag!)
“Tog gaan jy lekkerder vakansie hou as jy weet jy het (wel) lewensdekking.”
“Tog gaan jy lekkerder vakansie hou as jy weet jou lewensdekking is op datum.”

“Dit beteken dat ‘n stop-en-ry nou [in plek] is en alle voertuie…”*
“Dit beteken daar is nou ‘n stop-en-ry, en alle voertuie…”

“maar vir ‘n jong haarstilis van Durbanville het die meetsnoere reg [in plek] geval”*
“maar vir ‘n jong haarstilis van Durbanville het die meetsnoere in lieflike plekke geval” (gaan lees jou Bybel reg!)

“Die Wes-Kaapse LUR van Menslike Nedersettings, Tertius Simmers, sê hy het ‘n aantal maatreëls [in plek] gestel”*
“Die Wes-Kaapse LUR van Menslike Nedersettings, Tertius Simmers, sê hy het reeds ‘n paar maatreëls getref”

“Huidige maatreëls [bly in plek].”* (NWU-aankondigingopskrif)
“Huidige maatreëls steeds van krag.”Suidpunt (kontak) 07:10, 7 Februarie 2020 (UTC)

In die kol, Suidpunt, en jy maak my attent daarop. JMK (kontak) 08:33, 10 September 2020 (UTC)

[This] is not a post office > [Dit] is nie 'n poskantoor [hierdie] nie.

Hallo JMK Ek het gister 'n Beeld van Afrikaanse woorde gekoop. En dit het my nogmaals getref hoe mens moet waak teen letterlike vertalings. Volgens Louis Eksteen is die volgende vertaling verkeerd:

This is not a post office

Hierdie is nie 'n poskantoor nie.*

Dit moet wees:

Dit is nie 'n poskantoor hierdie nie.

Toevallig is die ander Germaanse tale hiermee eens wat betref die gebruik van "dit":

Das hier ist kein Postamt.

Het is geen postkantoor.

Dit was net vir my interessant toe ek gister die boekie deurgeblaai het.Suidpunt (kontak) 04:11, 10 September 2020 (UTC)

Baie dankie, sal uitkyk vir die boek en moet volmondig saamstem. Na "hierdie" moet daar iets kom soos "gebou": "Hierdie gebou is nie 'n poskantoor nie." "Dit is nie 'n poskantoor hierdie nie," is 'n interessante kontruksie, maar dit klink inderdaad reg, want "poskantoor" vul dan die leemte langs "hierdie". "Hierdie" of "daardie" moet afspeel op iets konkreet, en is nie alleenstaande plekhouers nie. Interessant by Duits is die sterk neiging om 'n duidelike voorwerp en onderwerp aan te dui. In Afrikaans sal ons sê: Die kar het omgeslaan of gerol. In Duits het die kar hom (sich) omgeslaan of omgerol. JMK (kontak) 08:30, 10 September 2020 (UTC)

'n Paar goedjies

As iemand wat jare lank my vingers stukkend gesoek het in woordeboeke en tot ’n paar taalgroepe behoort om op die hoogte te bly van nuwe ontwikkelings in Afrikaans, wil ek graag van jou aanbod gebruik maak om kommentaar te lewer.

Ongeëwenaard is inderdaad reg volgens die AWS, HAT en WAT (ongeewenaard is verkeerd).

By teen- en voorstander kan ’n mens ook vir interessantheid daarop let dat buitestander in die "ou" dae buitestaander gespel is (g’n mens weet hoekom nie). Dié spelling kom nog in ’n paar woordeboeke voor, maar al die beste woordeboeke en die AWS gee deesdae net buitestander.

Driedimensionaal: Pharos, die AWS en HAT gee net driedimensioneel.

Ver en vêr is deesdae wisselvorme. Die spelling moet eintlik vanweë die uitspraak aanpas by dié van skêr en blêr, hoewel dit tradisioneel sonder ’n kappie geskryf word. Dit kan dus ook vêrreikend wees, maar in soverre (nie in sovêrre nie) is die enigste spelling, want die e word anders uitgespreek. Voorbeelde in die AWS.

Woorde wat in die verlede afgekeur is, maar deesdae aanvaarbaar is: Woordeboeke gee deesdae huidiglik aan (HAT, Pharos), hoewel hulle noem "kundiges" keur dit af. Woorde wat deesdae as sinonieme/wisselvorme beskou word, is kleurryk en kleurvol; weer eens en weereens; en uitsluitlik en uitsluitend. Jy kan deesdae jou motor laat diens en sover ek weet, was parte nog altyd ’n sinoniem vir onderdele.

Volgens woordeboeke kan ’n mens ’n tweegesig wees.

Sover ek weet, is "die handhaaf van" in Afrikaans doodreg. ’n Mens kan ’n werkwoord so gebruik, maar ek kry nou niks in die AWS daaroor nie.

Afkortings soos dié van grade en meneer/dokter kan óf met óf sonder punte geskryf word, volgens die AWS. Dus BA of B.A. en mnr/dr of mnr./dr. Die ou manier was altyd mét punte.

Name: Ek dink nie ’n mens kan enigiemand se boek gebruik vir spellings van name van Griekse herkoms nie. ’n Mens moet heel eerste kyk wat die AWS aangee en dan woordeboeke, en as daar niks is nie die Lys Klassieke Eiename op Pharos se webtuiste (onder sy woordeboeke). Die Afrikaanse Taalkommissie was betrokke by die opstel/opstelling daarvan. Daarna kan jy verder soek. Die Taalkommissie beveel ook aan dat Afrikaname nie verafrikaans word nie, maar in die brontaal gespel word: dus Shaka, nie Tsjaka nie; Dingane, nie Dingaan nie.

Andersins is jou lys baie prysenswaardig. Dis wonderlik dat iemand sulke moeite aanwend om sy moedertaal korrek te gebruik. 'n Mens moet net oppas dat jy nie in rigiede of argaïese taalgebruik verval nie, maar altyd uitvind wat die nuwe ontwikkelings is. ~ Burgert (kontak) 17:45, 8 Oktober 2020 (UTC)

Sal jou voorstelle deurwerk. Baie dankie, ek leer nog. JMK (kontak) 15:44, 9 Oktober 2020 (UTC)

Although

Ek't iets die afgelope ruk agtergekom. Ek weet nie of daar vertaalhandleidings vir vertalings tussen Afrikaans en Engels is nie, maar iets begin my soos 'n muskiet in die someraande irriteer as ek lees. Of, soos sand in my oë.

Mense begin nooit gesprekke met "Hoewel" nie. Nooit. Nimmer as te nie. Sodra iemand 'n sin begin met "hoewel dit en dit...", dan kan jy maar weet die sin is verbatim uit Engels vertaal.

Wat ek wel opmerk: Indien die vertaling Al + (hulp)werkwoord gebruik word, dan klink dit natuurliker.

Voorbeeld: Although he won't listen, he will soon realise his mistake. Just wait and see.

Dit word: Gee kans. Al wil hy nie hoor nie, sal hy gou sy foutjie agterkom. Suidpunt (kontak) 07:25, 20 Oktober 2023 (UTC)

Skuus, 'n jaar laat. Dink jy is in die kol hier. "Al wil hy nie hoor nie ..." is korrek. Van der Merwe (p. 20) gee ook: "Al is hy ook hoe kwaad ...". "Alhoewel" en "hoewel" is wel in die woordeboek, maar word sekerlik deur "although" op sleeptou geneem. Van der Merwe maak wel voorspraak vir die woord "alhoe" of "alhoe!", maar ek is nie seker hoe hy dit wil aanwend nie. Voorbeelde sou nuttig wees. JMK (kontak) 18:27, 20 Oktober 2024 (UTC)

Duisend

Is dit "meer as duisend spesies" of "meer as 'n duisend spesies"? Vir my is die laaste ongewoon (Is dit Engels: more than a thousand spesies?) In Nederlands kan jy nie "een duizend" sê nie, wel "een duizendtal". Jcwf (kontak) 12:51, 9 Desember 2023 (UTC)

Goeie vraag. Hoekom sou ons wel "meer as 'n duisend spesies" sê, as "meer as 'n vyf spesies" duidelik verkeerd is? Eerder "meer as 'n vyftal spesies/kere/ ..."? Die -tal in Afrikaans kan wel op 'n benaderde getal dui. 'n "Twintigtal" kan om en by twintig individue wees. Ander opsies is miskien "oor 'n/die duisend spesies", "by 'n/die duisend spesies" (benaderd). "Oor 'n duisendtal spesies..." is seker ook gangbaar. Ek weet nie hoekom Afrikaans hier so vloeibaar is nie. My leeswerk het nie klaring opgelewer nie, maar dit mag daarop neerkom dat "'n" en "een" in Afrikaans verskillende betekenisse het, en hierdeur van Nederlands afwyk. JMK (kontak) 19:09, 20 Oktober 2024 (UTC)