George Santayana
George Santayana (gebore Jorge Agustín Nicolás Ruiz de Santayana y Borrás; Madrid, 16 Desember 1863 – Rome, 26 September 1952) was 'n Spaans-Amerikaanse skrywer, digter en filosoof. Hy behou gedurende sy lewe sy Spaanse nationaliteit, maar skryf al sy werke in Engels.
| George Santayana | |
| |
'n Tekening van George Santayana uit die vroeë 20ste eeu
| |
| Geboortenaam | Jorge Agustín Nicolás Ruiz de Santayana y Borrás |
|---|---|
| Gebore | 16 Desember 1863 Madrid, Spanje |
| Oorlede | 26 September 1952 (op 88) Rome, Italië |
| Nasionaliteit |  Spanje
|
| Vakgebied | Filosofie |
| Alma mater | Harvard-universiteit King's College, Cambridge |
| Bekend vir | Lucretiaanse materialisme, skeptisisme, natuurlike aristokrasie, The Realms of Being |
| Beïnvloed deur | Demokritos, Lucretius, Baruch Spinoza, William James |
| Invloed op | Wallace Stevens, John Lachs |
Lewe en werk
wysigSantayana verhuis op negejarige leeftyd na die Verenigde State. Hy studeer aan die Universiteit van Harvard en later in Berlyn en Cambridge. Tot 1912 doseer hy in filosofie aan Harvard (waar hy onder meer T.S. Eliot onder sy leerlinge tel), waarna hy homself as literator in Frankryk vestig. Tydens die Eerste Wêreldoorlog bly hy in Engeland en uiteindelik in Italië.
Santayana begin sy loopbaan as skrywer van helder, ondersoekende gedigte: Sonnets and Other Verses (1894). Hy word egter veral bekend deur sy omvangryke filosofiese en kritiese oeuvre, wat bekend raak weens sy kunssinnige kwaliteit en beheerste, poëtiese styl. Teenoor die moderne wêreld neem hy 'n skeptiese houding in. As teenstander van die utilitarisme en pragmatisme bepleit hy 'n ‘redelike lewe’, gebaseerd op die Griekse ideaal van skoonheid en goedheid.
Santayana se hoofwerke is The Life of Reason (1905-1906) en The Realms of Being (1927-1940). In die eerste word kritiek gelewer op die beperkheid van die rede op alle gebiede van die menslike aktiwiteite soos (godsdiens, kuns, wetenskap, ensovoorts). In die tweede werk word die vier velde van materie, essensie, waarheid en gees noukeurig ondersoek.
Santayana skryf ook nog verskeie ander filosofiese werke, verskeie kritiese werke, 'n outobiografie en een roman: The Last Puritan (1935). Hierdie "romantiese biografie" speel af tydens die ondergang van die Calvinisme in Nieu-England en skets op ironiese wyse die kontrasterende waarhede van 'n puritein en 'n hedonis. Dit boek word wel gesien as Santayana se mees toeganklike werk en word 'n besverkoper.
Bekende aanhalings
wysig- "Fanatisme bestaan daaruit dat jy dubbele pogings moet aanwend as jy jou doel vergeet het."
- "Wie die geskiedenis nie ken nie is gedoem om dit te herhaal." (1905)
Bibliografie ('n seleksie)
wysig- The Sense of Beauty (1896)
- The Life of Reason (1905/06)
- Three Philosophical Poets (1910)
- Soliloquies in England and Later Soliloquies (1922)
- Scepticism and Animal Faith (1923)
- Dialogues in Limbo (1925)
- Platonism and the Spiritual Life (1927)
- The Realms of Being (1927-1940)
- The Realm of Matter (1930)
- Some Turns of Thought in Modern Philosophy (1933)
- The Last Puritan (1935)
- Obiter Scripta (1936)
- The Idea of Christ in the Gospels; or, God in Man: A Critical Essay (1946)
Literatuur en bronne
wysig- A. Bachrach e.a.: Encyclopedie van de wereldliteratuur. Bussum, 1980-1984. ISBN 90-228-4330-0
- Irving Singer: George Santayana, Literary Philosopher. Yale University Press, 2000.
Verwysings
wysig- Hierdie artikel is vertaal van die Nederlandse Wikipedia
Eksterne skakels
wysig
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie George Santayana.
