Jens Friis

Kapt. Jens Jürgen Friis (Eisbol by Haderslev, Jutland, Denemarke, 27 November 1858 — Boksburg, Transvaal, 23 Oktober 1930) was bevelvoerder van die Skandinawiese Korps in die Tweede Anglo-Boereoorlog (1899-1902).

Die Skandinawiese Korps, foto waarskynlik op 16 Oktober 1899 geneem. Christer Uggla is in die eerste ry heel links. Ander lede wat geïdentifiseer kon word: staande, in die middel sonder bandeliers, van links na regs: (2Lt en KM) Adolf Claudelin, 2iC company 1Lt Erik Stålberg (swart snor), veldkornet Johannes Flygare (bril en baard), 1st Lt en KM Carl David Appelgren (snor) en 2lt William Baerentsen (Deen, snor).

Friis was 'n seun van Jens Peter en Ingeborg Friis. Hy is opgelei as apteker en het met sy vrou en oudste seun, Jens Aage (gebore 30 Mei 1885) na die ZAR geëmigreer waar hy in 'n apteek in Pretoria werksaam was. Ná die uitbreek van die Tweede Anglo-Boereoorlog het hy hom as vrywilliger by die Skandinawiese Korps aangemeld. Hy het nie aan die Slag van Magersfontein (11 Desember 1899) deelgeneem nie en moontlik in Pretoria gebly, totdat ingenieur Christer Uggla, die oprigter van die Skandinawiese Korps, hom versoek het om die bevel van kapt. Johannes Flygare wat by Magersfontein gesneuwel het, oor te neem.

Op 7 Januarie 1900 het Friis die rang van veldkornet ontvang. Vergesel van 20 manskappe en sy veertienjarige seun, Jens Aage, het hy na die suidwestelike front vertrek ter versterking van die feitlik vernietigde korps en op 20 Januarie 1900 by Kimberley aangekom. Die Skandinawiërs het onder genl. P.A. Cronjé saam met die Boeremag van Magersfontein na Paardeberg teruggetrek en aan die gevegte by Klipdrift (Klipkraaldrift) (16 Februarie 1900) en Wolwespruit (Wolwekraal) (17 tot 18 Februarie 1900) deelgeneem. Die korps het die beleg van Paardeberg en die oorgawe van Cronjé se mag op 27 Februarie 1900 meegemaak en is daarna as krygsgevangenes na St. Helena gestuur, waar Friis as lid in die kampraad van Boereoffisiere gedien het.

Op 22 September 1902 het hy en sy seun St. Helena verlaat en na Transvaal teruggekeer, waarna hy 'n plaas by Irene gekoop en geboer het. Hy was voorsitter van die Rietfonteinse landbouvereniging, bestuurslid van die hoofkomitee van die Pretoriase landbouvereniging, vrederegter, sewe jaar lank beoordelaar van melkvee in Pretoria en elders, asook lid van die Witwatersrandse regeringskietvereniging.

Friis was getroud met Inge Gyrithe Aggersborg (27 Desember 1860 - 13 November 1938), 'n dogter van 'n apteker, Niels Nörgaard Aggersborg, en sy vrou, Pauline Kristine Seidelin. Uit die huwelik is vyf kinders gebore. Jens Aage het op St. Helena 'n plakboek as herinneringsalbum saamgstel en dit later geskenk aan die Nasionale Kultuurhistoriese en Opelugmuseum in Pretoria. Jens was medestigter van die Hoërskool Wonderboom in Pretoria.

Bronne

• (af) Beyers, C.J. (hoofred.) 1981. Suid-Afrikaanse Biografiese Woordeboek Deel IV. Pretoria: Raad vir Geesteswetenskaplike Navorsing.