John Stuart Mill

Engelse filosoof en ekonoom

John Stuart Mill (Pentonville, 20 Mei 1806Avignon, 8 Mei 1873) was 'n Engelse filosoof en ekonoom. Hy was 'n voorstander van die utilitarisme, die etiese teorie wat voorgestel word deur sy peetoom Jeremy Bentham. Sy eie variasie hiervan beskryf hy in die werk Utilitarianism, waarmee hy aanvoer dat daar 'n onderskeid gemaak moet word tussen verskillende soorte genot. In sy bekendste werk On Liberty sit hy die skadebeginsel uiteen. Die skadebeginsel is die opvatting dat iemand se vryheid slegs beperk mag word in so ver dit nodig is om te verhinder dat hy/sy ander skade aanrig.

John Stuart Mill
John Stuart Mill ca. 1870

Gebore (1806-05-20)20 Mei 1806
Pentonville, Londen, Engeland
Oorlede 8 Mei 1873 (op 66)
Avignon, Frankryk
Nasionaliteit Vlag van Verenigde Koninkryk Verenigde Koninkryk
Vakgebied Politieke filosofie, etiek, ekonomie, induktiewe logika
Alma mater Universiteit van Oxford
Bekend vir Openbare / private sfeer, hiërargie van genot in utilitarisme liberalisme, vroeë liberale feminisme, skade beginsel, Miller se vyf metode
Beïnvloed deur Plato, Aristoteles, Epikurus, Thomas van Aquino, Thomas Hobbes, John Locke, David Hume, George Berkeley, Jeremy Bentham, Hartley, Francis Place, James Mill, Harriet Taylor Mill, Adam Smith, David Ricardo, Alexis de Tocqueville, Wilhelm von Humboldt, Johann Wolfgang von Goethe, Alexander Bain, Auguste Comte, Saint-Simon (Utopiese sosialiste),[1] Jean-François Marmontel,[2] William Wordsworth,[2] Samuel Taylor Coleridge[2]
Invloed op William James, John Rawls, Robert Nozick, Bertrand Russell, Isaiah Berlin, Karl Popper, Ronald Dworkin, H. L. A. Hart, Peter Singer, Wilhelm Dilthey, Roger Crisp, Paul Feyerabend, Zechariah Chafee, John Maynard Keynes, Milton Friedman, Will Kymlicka, Carlos Vaz Ferreira, A. C. Grayling, John Gray, Sam Harris, Paul Krugman, Norman Finkelstein, Christopher Hitchens, Ayaan Hirsi Ali
Handtekening
John Stuart Mill

Lid van die Britse Parlement vir City and Westminster
Ampstermyn
1865 – 1868

Persoonlike besonderhede
Gebore (1806-05-20)20 Mei 1806
Pentonville, Londen, Engeland
Sterf 8 Mei 1873 (op 66)
Avignon, Frankryk
Politieke party Liberale Party

Jeug wysig

John Stuart Mill word gebore in sy vader se huis in Pentonville, Londen, as die oudste seun van James Mill en Harriet Burrow. Sy vader onderrig hom tuis, met advies en hulp van Jeremy Bentham en Francis Place. Hy kry 'n streng opvoeding en word weggehou van ander jongmense van sy ouderdom. Sy vader, 'n navolger van Bentham, het as spesifieke doel om 'n geniaale intellek te skep wat die doelwitte en uitvoering van die utilisme sou kon voortsit na die dood van Bentham en homself.

Teen die tyd dat hy drie was kon hy die Griekse alfabet opsê, en toe hy agt word het hy Aesopus se 'fabels' gelees en dra hy kennis van Plato. In 1818 begin hy met 'n studie van logika en die jaar daarop begin hy politieke ekonomie te bestudeer.

Werk wysig

Hy publiseer sy eerste belangrike boek in 1843, A System of Logic. Hierin is die beginsel van oorsaaklikheid aangespreek naamlik: as A altyd deur B gevolg word, kan veronderstel word dat dit in die toekoms ook altyd so sal wees.

Sy Principles of Political Economy (1848) word één van die belangrikste naslaanwerke op die gebied van ekonomie, en was bvvoorbeeld tot in 1919 die standaard teksboek van die opleiding ekonomie aan die Universiteit van Oxford.

In 1869 publiseer hy Subjection of Women, waarin hy vroueregte verdedig. Hy was toe al vier jaar lid van die parlement, waar hy hom ook beywer vir vrouestemreg en liberale stantpunte steun.

Verhouding met Harriet Taylor wysig

In 1851 trou Mill met Harriet Taylor Mill na 21 jaar se intieme vriendskap. Taylor was getroud toe hulle mekaar ontmoet het. Haar verhouding met Mill was heg maar kuis in die jare vóór haar eerste man sterf. Taylor was 'n belangryke invloed op die werk en die idees van Mill sowel tydens die jare van vriendskap as tydens hul huwelik. Nog voor hy haar ken was Mill al 'n verdediger van die vroueregte en dat word deur haar nog verder versterk. In sy laatste hersiening van On Liberty noem hy haar as sy belangrikste invloed en inspirasie vir die skryf van die boek, en dat dit in 'n groot mate ook haar idees weerspieël. On Liberty word kort na haar dood gepubliseer. Sewe jaar na haar huwelik met Mill sterf sy in 1858 nadat sy ernstige longontsteking opgedoen het.

Belangrikste publikasies wysig

  • Two Letters on the Measure of Value, 1822, The Traveller
  • Questions of Population, 1823, Black Dwarf
  • War Expenditure, 1824, Westminster Review
  • Quarterly Review -- Political Economy, 1825, Westminster Review
  • Review of Miss Martineau's Tales, 1830, Examiner
  • The Spirit of the Age, 1831, Examiner
  • What is Poetry, 1833, 1859
  • Essay on Bentham, 1838
  • A System of Logic, 1843
  • Essays on Some Unsettled Questions of Political Economy, 1844
  • Claims of Labour, 1845, Edinburgh Review
  • The Principles of Political Economy: with some of their applications to social philosophy, 1848
  • The Negro Question, 1850, Fraser's Magazine
  • Dissertations and Discussions, 1859.
  • A Few Words on Non-intervention, 1859
  • On Liberty, 1859
  • Thoughts on Parliamentary Reform, 1859.
  • Considerations on Representative Government, 1861
  • Centralisation, 1862, Edinburgh Review
  • The Contest in America, 1862, Harper's Magazine
  • Utilitarianism, 1863
  • An Examination of Sir William Hamilton's Philosophy, 1865.
  • Auguste Comte and Positivism, 1865.
  • Inaugural Address at St. Andrews - Rectorial Inaugural Address at the University of St. Andrews, concerning the value of culture, 1867.
  • Speech In Favor of Capital Punishment", 1868
  • England and Ireland, 1868.
  • Thornton on Labor and its Claims, 1869, Fortnightly Review
  • The Subjection of Women, 1869
  • Chapters and Speeches on the Irish Land Question, 1870
  • On Nature, 1874
  • Autobiography of John Stuart Mill, 1873
  • Three Essays on Religion, 1874
  • Notes on N.W. Senior's Political Economy, 1945, Economica

Verwysings wysig

  1. Friedrich Hayek (1941). "The Counter-Revolution of Science". Economica. Economica, Vol. 8, No. 31. 8 (31): 281–320. doi:10.2307/2549335. JSTOR 2549335.
  2. 2,0 2,1 2,2 "The Project Gutenberg EBook of Autobiography, by John Stuart Mill" gutenberg.org. Besoek op 11 Junie 2013.

Eksterne skakels wysig