Wikipedia

Kameelperd

soogdier van die familie Giraffidae

Die kameelperd (Giraffa camelopardalis) is 'n soogdier van die familie Giraffidae. Hulle het kenmerkende lang nekke en kom algemeen in die nasionale parke in die Noorde van Suid-Afrika voor.

Kameelperd
'n Suidelike savannekameelperdbul naby Namutoni, Etosha, Namibië
Wetenskaplike klassifikasie edit
Domein: Eukaryota
Koninkryk: Animalia
Filum: Chordata
Klas: Mammalia
Orde: Artiodactyla
Familie: Giraffidae
Genus: Giraffa
Spesie:
G. camelopardalis
Binomiale naam
Giraffa camelopardalis
Verspreiding van die kameelperd se subspesies

Benaming

wysig

Die Afrikaanse naam vir die kameelperd is via 17de eeuse Nederlands afkomstig van die Latynse naam camelopardalis. Hierdie naam is dan op sy beurt uit Grieks ontleen en saamgestel uit "κάμηλος" (kamēlos) wat kameel beteken en "πάρδαλις" (pardalis) wat luiperd beteken. Hierso verwys "luiperd" na die bruin vlekke op die kameelperd se pels, en "kameel" na sy liggaamsbou met 'n lang nek.

Baie ander tale gebruik die term "giraf(fe)" om na 'n kameelperd te verwys. Hierdie naam kom oorspronklik van die Arabiese zarafah, wat ook "vinnige loper" beteken, en hulle het die naam op hul beurt waarskynlik van 'n Afrikataal ontleen.

Aanvanklik was die dier in die hele Europa slegs onder sy Latyns-gebaseerde naam (camelopardalis) bekend. Die diere was dan ook slegs uit reisverhale bekend, aangesien hulle nie van nature in Europa voorkom nie. Die eerste werklike kontak met lewende kameelperde was deur middel van Italiaanse dieretuine in die 16e eeu en baie tale het dus die nuwe woord giraffe aan Italiaans ontleen.[2]Interessant genoeg het die kameelperdsterrebeeld nog steeds sy ou benaming behou en staan hy tot vandag toe in Engels bekend as camelopardalis.

Voorkoms

wysig
 
Skema van die herhalende laringeale senuwee se pad in 'n Kameelperd

Kameelperde het 'n kenmerkende voorkoms, met hul lang nekke en relatief kort lywe. Hulle word 4,3–5,7 m lank. Die bulle is effens langer as die koeie. Die langste bul, waarvan ons weet, was 5,88 m lank en die langste koei 5,17 m. Die gemiddelde kameelperdbul weeg ongeveer 1200 kg en die koei is aansienlik ligter met 830 kg. Sovêr bekend het die swaarste bul 1930 kg geweeg en die swaarste koei 1180 kg.

Kameelperde het kleurvisie, en kan goed hoor en ruik. Hulle kan hul neusgate toemaak om hul teen miere en sandstorms te beskerm. Die beweegbare tong is donkerpers, ongeveer 45 cm lank en word gebruik om blare mee te gryp asook om die kameelperd se gesig mee skoon te vee.

Die kameelperd se pels bestaan uit 'n ligbruin agtergrond met donkerbruin tot oranje kolle daarop. Kameelperde kan aan hulle kolle uitgeken word, aangesien daar nie twee kameelperde met presies dieselfde kolle is nie. Die kleurpatroon dien waarskynlik as kamoeflering. Onderkant sy hare is die vel meestal grys. Die dik vel dien ook as beskerming teen dorings. Daar is kort maanhare wat regop staan aan die agterkant van die nek. Die stert is omtrent 'n meter lank en eindig in klossie hare wat gebruik word om vlieë en ander insekte mee weg te jaag. Beide die bulle en koeie het twee kort horingatige groeisels op hul koppe. Dit is in werklikheid nie horings nie, maar kraakbeengroeisels wat deel van die kopbeen uitmaak en met vel en hare bedek is.

Die nek is baie lank, gewoonlik tussen 2 en 2,4 m lank. Tens spyte hiervan het 'n kameelperd nog steeds net 7 nekwerwels (soos ander soogdiere ook). Hulle nekwerwels is egter baie groter en kan tot 30 cm lank wees. Hierdie verlenging in die nekwerwels vind meestal eers na geboorte plaas, aangesien dit andersins baie moeilik vir die ma sou wees om geboorte te skenk.

Na 'n draagtydperk van 14 tot 15 maande word een kalf gebore, gewoonlik tussen Oktober en Januarie. Die kalfie weeg reeds met geboorte tussen 40 en 60 kg en is dan 180 cm hoog. Net soos beeste is kameelperde ook herkouers. Hulle het uitsonderlike sterk spiere wat hul slukderm se beweging beheer. Dit word benodig om die kos van die maag na die mond op te lig tydens herkouing.

Taksonomie

wysig

Die kameelperd se poot het 'n dubbele of gesplete hoef. Hulle behoort aan die orde van Soogdiere wat as Ewehoewiges (Cetartiodactyla) of gelyktonige hoefdiere bekend staan. Kameelperdagtiges het 2 tone met hoewe.

Navorsing het bewys dat taksonomiese indeling wat hierdie orde tradisioneel as Artiodactyla geklassifiseer het vir soogdiere wat op land woonagtig is, ook die walvis moet insluit. Nou staan Ewehoewiges as Cetartiodactyla bekend. Interessant aangesien walvisse nie meer hoewe of tone het nie.

Die jong kameelperd

wysig
 
Kop van 'n kameelperdkoei in die Kgalagadi-vredespark

Kameelperdkoeie kry gewoonlik nie meer as een kalf op 'n slag nie, maar gevalle van tweelinge is bekend. Die kalf is sowat 1,80 m lank van sy kop tot sy stert wanneer hy gebore word. Aanvanklik loop die kameelperd al agter sy ma aan, maar as daar ʼn paar jong kameelperde in ʼn troppie is, sal hulle gou-gou met mekaar begin speel.

Hulle leer ook om hul nekke te rek en die jong spruitjies van die doringbome af te skeur. Wanneer die jong kameelperde so 'n groepie gevorm het, tree een van die ouer koeie gewoonlik op as hul oppasster. Sy sorg vir hulle en sien ook toe dat hulle nie wegdwaal van die trop nie. Die koeie in die trop maak blykbaar beurte om die kalwers op te pas. 'n Kameelperd is volwasse voordat hy ‘n jaar oud is, en hy kan tussen 25 en 30 jaar oud word.

Habitat en gewoontes

wysig

Kameelperde kom in verskeie streke van Afrika voor, waar hulle veral in oop bosveld of grasveld aangetref word. Sommige spesies, soos die Angolese kameelperd, kom egter ook in woestynklimate voor.

Hulle is herbivore en eet die blare en fyn takkies van bome, met 'n voorliefde vir Acacias (doringbome). Soms eet hulle egter ook struike, gras en vrugte. 'n Gemiddelde kameelperd eet ongeveer 34 kg plantmateriaal daagliks. Indien daar water beskikbaar is, drink hulle ten minste elke drie dae. Hulle wei meestal gedurende die eerste en laaste dagligure en herkou hierdie kos dan vir die res van die dag en nag. Saans herkou hulle terwyl hulle lê.

Kameelperde kom gewoonlik in troppe van minder as 40 diere voor, wat meestal uit bulle, of meestal uit koeie bestaan. Ouer bulle kom soms alleen of in pare voor. Hulle is nie territoriaal nie. Kameelperde is stil, saggeaarde diere wat in klein troppies leef. So 'n trop bestaan gewoonlik uit 'n ou bul, 'n paar koeie en jong kalwers van albei geslagte. Kameelperde word dikwels gesien in die geselskap van sebras en blouwildebeeste en selfs volstruise.

Hulle word slegs in die doringboom-gebied van die Afrikaanse boswêreld aangetref, waar hulle die doringagtige takkies van hierdie bome blykbaar met die grootste genot met hul lippe en tonge afbreek. Kameelperde kan besonder goed sien. Hierdie vermoë hou waarskynlik verband met hul lengte, aangesien laasgenoemde hulle in staat stel om 'n baie groot gebied dop te hou. Hul gehoorsintuig is ook baie goed ontwikkel en hul ore kan vorentoe en agtertoe gedraai word om klank uit enige rigting op te vang.

Hoewel kameelperde lomp lyk, is hul snelheid bedrieglik en kan hulle teen byna 50 km/h voortsnel. Die kameelperd beweeg die voor- en agterpote eers aan die een kant en dan aan die ander kant gelyktydig vorentoe. Hierdie manier van stap word telgang genoem. Omdat hul bene en nekke so lank is, is die waterdrinkproses vir die kameelperd nogal ongemaklike, en dit is 'n hele aardigheid om 'n kameelperd dop te hou wanneer hy water drink.

Eers bespied hy noukeurig die omgewing met sy skerp oë. Dan sit hy sy voorpote wyd uitmekaar en strek sy lang nek ondertoe om die water by te kom. Omdat kameelperde so versigtig is, kan dit tot 'n halfuur duur voor hulle begin drink. Kameelperde kan egter taamlik lank sonder water bly. Hulle kan nie swem nie en dit wil voorkom of hulle nie juis van water hou nie; blykbaar trek hulle ook nie oor riviere nie, hoewel hulle natuurlik in baie diep water kan rondloop as dit nodig is.

Hoewel kameelperde nie aggressief is nie, kan hulle baie hard met hul voor- en agterpote skop wanneer hulle aangeval word. Die been word opgelig en die hoef vorentoe geskiet soos 'n stormram. Leeus maak op jong kameelperde jag, maar hul dik vel, geweldige krag en die dodelike skoppe wat hulle met voor- en agterpote kan uitdeel, maak van hulle gevaarlike diere om as prooi uit te soek. Gevolglik word hulle in 'n groot mate ongemolesteerd gelaat deur roofdiere, en slegs ʼn taamlike groot leeu sal dit waag om 'n kameelperd aan te val.

Interessanthede

wysig
  • Volwasse kameelperde kan danksy hul sterk, lang bene so vinnig as 50 km/h hardloop.
  • Kameelperde het 'n moontlike lewensduur van 28 jaar.
  • Die naasverwante dier aan 'n kameelperd is die okapi.

Fotogalery

wysig

Sien ook

wysig

Verwysings

wysig
  1. ↑ Fennessy, J. & Brown, D. (2008). Giraffa camelopardalis. 2008 IUBN Rooi Lys van bedreigde spesies. Internasionale Unie vir die Bewaring van die Natuur 2008. Verkry op 13 Maart 2009.
  2. ↑ http://www.etymologiebank.nl/trefwoord/giraf

Bronnelys

wysig
  • Kennis, 1980, ISBN 0798108266, volume 4, bl. 651
  • Soogdiere van die Krugerwildtuin en ander Nasionale Parke (1979). Saamgestel deur Die Nasionale Parkeraad. 'n Publikasie van die Raad van Kuratore vir Nasionale Parke van die Republiek van Suid-Afrika. ISBN 0-86953-027-5.

Eksterne skakels

wysig
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Kameelperd&oldid=2719412"