Laerskool Langlaagte

Die Laerskool Langlaagte was ’n laerskool in die weste van Johannesburg, in De Vosstraat aan die grens van die voorstede Paarlshoop en Langlaagte.

Die bestuur van die Randse Kring van Afrikaanse Skoolhoofde en Onderhoofde, 1954. Van links: J.J. Nel (Richmond-laerskool, penningmeester), dr. J.H. Oosthuizen (Langlaagte-laerskool, voorsitter), I.J. Grové (Aucklandparkse Laerskool), J.J. van Wyk (Laerskool Goede Hoop, Mayfair, sekretaris) en J.J.F. du Toit (Laerskool Johan Rissik, ondervoorsitter).

Die skool is in 1889 gestig, net drie jaar ná die stigting van Johannesburg, in die omgewing van Paarlkamp. Van die oorspronklike delwerskampe in die Goudstad, het Paarlkamp die grootste getal Afrikaanse bewoners gehad. Dis aangelê op ’n gedeelte van die plaas Langlaagte wat lede van die Genootskap van Regte Afrikaners op 26 September 1886 vir £5 000 by G.C. Oosthuizen gekoop het. Die standplase is in Januarie 1887 per openbare veiling verkoop. Hier het ds. S.J. du Toit die eerste Afrikaanse erediens in Johannesburg gelei en is die Langlaagte-weeshuis kort ná die Tweede Vryheidsoorlog (1899–1902) deur ds. Abraham Kriel van die NG gemeente Langlaagte gestig.

C.J. Langenhoven was die Langlaagte-skool se waarnemende hoof van Julie 1895 tot April 1896. Oor sy tyd aan die skool, het Beeld in 1989 soos volg berig: “Min skole kan soos die eeu oue Laerskool Langlaagte in Johannesburg spog dat die skrywer C.J. Langenhoven sowat 'n eeu gelede gehuil het omdat van dié skool se leerlinge nie in die Junior Matriekeksamen kon slaag nie. Hy het destyds die ses leerlinge in die senior klas in die skool met 'n perdewaentjie aangery stad toe na die saal waar hulle die eksamen vir Junior Matriek afgelê het. Smiddae het hy hulle weer gaan haal. Mev. Freda Morgendaal, 'n nooi Le Roux, het later in 'n jaarblad van die skool vertel: ‘Ons was 'n stuk of ses, en hy én ons was seker dat ons sou slaag - en daar druip ons hele klomp! O, sal ek Langenhoven se gesig ooit vergeet die dag toe die uitslae verskyn! Die teleurstelling! En toe ons weer kyk, rol die trane oor sy wange. ‘Langenhoven het nie één woord van verwyt laat hoor nie, maar as hy vir ons gesê het: “Spring in daardie gat en sny jou keel af,” dink ek sou ons dit gedoen het - só sleg het ons gevoel en só skaam was ons dat ons gedruip het nadat hy soveel aandag aan ons bestee het.’

In sy eeufeesjaar was meer as 60% van die skool se 196 leerlinge inwoners van die Abraham Kriel-kinderhuis. Omdat die skool dus baie min ouers gehad het wat kon help geld insamel, het hy noustrop getrek.

In Mei 1993 het Beeld berig oor die moontlike verskuiwing van die kinderhuis nadat drie van die vier skole wat die kinders bygewoon het, gesluit het: die Laerskool Langlaagte, Hoërskool Die Goudveld en Hoërskool D.F. Malan in Crosby.