Ludwig Wittgenstein
Ludwig Josef Johann Wittgenstein (26 April 1889 – 29 April 1951) was 'n Oostenrykse filosoof wat hoofsaaklik in logika, die filosofie van wiskunde, die geestesfilosofie en die taalfilosofie gewerk het.[1] Hy het aansienlike invloed op die 20ste eeuse filosofie gehad, veral in die analitiese stroming, waarin hy as een van die groot geeste beskou word.
| Ludwig Wittgenstein | |
| |
Ludwig Wittgenstein in 1910
| |
| Geboortenaam | Ludwig Josef Johann Wittgenstein |
|---|---|
| Gebore | 26 April 1889 Wene, Oostenryk-Hongarye |
| Oorlede | 29 April 1951 (op 62) Cambridge, Engeland |
| Nasionaliteit |  Oostenryk
|
| Vakgebied | Logika, metafisika, taalfilosofie, filosofie van die wiskunde, filosofie van die gees, Epistemologie |
| Beïnvloed deur | Gottlob Frege, Johann Wolfgang von Goethe, Søren Kierkegaard, G. E. Moore, Oswald Spengler, Piero Sraffa, Otto Weininger, Bertrand Russell, Arthur Schopenhauer, Baruch Spinoza, Leo Tolstoi, Heinrich Hertz, Hermann von Helmholtz |
| Invloed op | Jacques Derrida, Bertrand Russell, G.E. Moore, Frank P. Ramsey, Weense Sirkel, Rudolf Carnap, Alan Turing, G.E.M. Anscombe, Gilbert Ryle, Saul Kripke, Daniel Dennett, John Searle, Hans Sluga, Peter Hacker, Stephen Toulmin |
| Handtekening | 
|
Voor sy afsterwe op 62 jarige ouderdom [2] was die enigste boek-lengte stuk wat hy geskryf het die Tractacus Logico-Philosophicus, en sy Philosophische Untersuchungen (Filosofiese Ondersoeke) is kort na sy dood gepubliseer. Beide hierdie werke word hoog aangeslaan in analitiese filosofie, al is daar 'n duidelik verskil tussen die 'vroeë' en 'latere' Wittgenstein en die Ondersoeke 'n breking met die filosofie in die Tractacus is.[3][4]
Werke
wysig- Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Tractatus Logico-Philosophicus.
- Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Filosofiese Ondersoeke.
Alhoewel verskeie van sy skryfstukke en lesings sedert sy dood die lig gesien het, het Wittgenstein net een filosofiese boek in sy leeftyd gepubliseer, die Tractatus Logico-Philosophicus in 1921. Sy vroeë filosofie dra die invloed van Arthur Schopenhauer, en die nuwe stelsels van logika wat voorgestel was deur Bertrand Russell en Gottlob Frege. Hy neem ook baie vanuit die werk van Immanuel Kant, veral in verband met transendentaliteit, d.w.s. die feit dat dit blyk dat alle mense oor dieselfde struktuur vir hulle verstand beskik en dat ons kan redeneer oor die mensdom as 'n geheel in terme van hierdie soortgelykhede. Die Tractatus dring aan op geweldige streng maatreëls vir 'n stelling om sinvol beskou te word, en met dié maatreëls probeer Wittgenstein wys dat alle diep filosofiese probleme óf sinneloos is óf in beginsel onbespreekbaar is: in sy woorde, "waarvan mens nie kan praat nie, daarvoor moet mens swyg". Hy het geglo dat die Tractatus al die probleme van filosofie oplos, en dus laat vaar hy sy studies en werk toe as 'n wiskunde-onderwyser, 'n tuinier by 'n klooster, en as 'n mede-argitek vir sy suster se huis in Wene. Na 'n paar jaar begin hy insien dat sy vorige werk nie so beslissend is soos wat hy geglo het nie, en keer hy terug na Cambridge, waar hy 'n doktorsgraad ontvang vir die Tractatus en 'n pos as dosent neem. Mettertyd verander of verwerp hy baie van sy vorige posisies, en ontwikkel hy 'n nuwe metodologie asook 'n filosofie van taal, wat beskryf word in die na-doodse Filosofiese Ondersoeke.
Nadat hy na Cambridge terugkeer begin Wittgenstein om vreeslik hard te werk aan sy nuwe metodiek, en skryf ongeveer 30 000 bladsye se materiaal wat hy in verskeie ongepubliseerde manuskripte organiseer, waarvan baie intussen in verskeie volumes uitgee is.[5] Tydens sy "middel werk" in die 1920's en 1930's was hy veral besig om posisies van filosofiese perfeksionisme, soos sy eie vroeër filosofie, op verskillende maniere aan te val. Hy publiseer net een artikel uit hierdie werk, "Remarks on Logical Form" ("Opmerkings oor Logiese Vorm"), maar het amper onmiddellik daarna dié stuk verwerp as iets waardeloos. Wittgenstein word mettertyd gefrustreer deur die feit dat ander filosowe sy werk verkeerdelik weergee as gevolg van gesprekke wat hulle met hom voer, en skryf 'n kort brief aan die joernaal Mind waarin hy vra dat niemand sy nuwe posisies bespreek nie totdat hy self reg was om dit te publiseer. Hy het egter niks verder tydens sy leeftyd gepubliseer nie.
Die Blou Boek van notas wat hy aan sy klas ter Cambridge tydens 1933–1934 dikteer word nooit gepubliseer nie, maar bevat verskeie aanduidings van die nuwe rigting wat Wittgenstein sou neem, en word deesdae gereeld beskou as 'n draaipunt in sy taalfilosofie.
Verwysings
wysig
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Ludwig Wittgenstein.
- ↑ "Time 100: Scientists and Thinkers". Time Magazine Online (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 Mei 2009. Besoek op 29 April 2006.
- ↑ Give Him Genius or Give Him Death. Artikel deur Anthony Kenny, New York Times
- ↑ Wittgenstein’s Significance Geargiveer 20 Augustus 2008 op Wayback Machine, artikel deur Mark J. Cain, Philosophy Now 2001
- ↑ Avrum Stroll 20th Century Analytic Philosophy, pp. 113-146, Columbia University Press, 2000 ISBN 0-231-11220-3
- ↑ The Manuscripts Geargiveer 19 Desember 2008 op Wayback Machine, vanaf die Wittgenstein Argief in Cambridge