NG gemeente Bronberg

Die NG gemeente Bronberg was tot in die tagtigerjare van die vorige eeu een van die grootste gemeentes van die Nederduitse Gereformeerde Kerk, nie net in Pretoria nie, maar landwyd. Ná die ingrypende demografiese veranderings vanaf omstreeks 1990 in die sentrale dele van die hoofstad is Bronberg in 2000 tesame met Arcadia (waarby Meintjeskop vroeër ingelyf is), Burgerspark en Harmonie by die ou moedergemeente Pretoria ingelyf.

Prof. dr. H.D.A. du Toit het in 1942 van die moedergemeente, Pretoria-Oos, oorgekom as die eerste leraar en hier gebly tot in 1948.

Bronberg se kerkgebou is ontwerp deur Hendrik Vermooten en ingewy op 22 Januarie 1955. Dié foto is omstreeks 1960 geneem toe die Uniegebou nog sigbaar was van die kerk af.

Ds. Hermanus Charles Kinghorn, leraar van 1947 tot 1950.

Dr. Louis Rex, leraar van 1948 tot 1953.

Ds. R.J. Raath, leraar van 1953 tot sy aftrede in 1976.

Ds. D.J. Viljoen, studenteleraar van 1955 tot 1957, toe hy studenteleraar word van die dogtergemeente Harmonie, waar hy sou bly tot 1964.

Dr. H.W. de Jager, leraar van 1962 tot 1967.

Afstigting

Tot die aand van 15 Oktober 1942 het hierdie gemeente die westelike gedeelte uitgemaak van die destydse besonder groot gemeente Pretoria-Oos, met sy vier leraars en byna 90 kerkraadslede. Die gemeente het met sy stigting bestaan uit groot dele van Sunnyside, Muckleneuk en Arcadia. Die naam is afkomstig van die oorspronklike naam van Muckleneukrand, naamlik die Bronberge. Beeld berig op 20 November 1991 as volg oor die herkoms van die naam: "Die NG gemeente Bronberg in Sunnyside wat aanstaande jaar reeds sy vyftigste verjaardag vier het sy naam te danke aan 'n destydse aktevervaardiger wat ook een van die eerste diakens van dié gemeente was. Mnr. Carl Basson (78) van Lynnwood, Pretoria, sê hy het destyds as aktevervaardiger toegang tot die kantoor van die Landmeter-generaal gehad. Toe aangekondig is mense moet voorstelle doen vir dié nuwe gemeente se naam, het hy in dié kantore gaan rondsnuffel. 'Ek het op 'n kaart van 1875 afgekom en ontdek die rant wat van Die Wilgers tot by Unisa in Muckleneuk strek, het eers as die Bronbergen bekend gestaan. Die Fonteine is toe nog De Bronen genoem. Op die vergadering wat die gemeente kort daarna gehou het, is verskeie name, onder meer Sunnyside, Ebenaser en Immanuël, voorgestel. Ek het die naam Bronberg laaste voorgestel en aan die mense verduidelik waar dit vandaan kom. Toe vir 'n naam gestem is, het die meeste mense vir Bronberg gestem,' sê mnr. Basson."

Die plek van aanbidding is die veranderde Sunnyside-saal, waar die gemeente Pretoria vroeër buitedienste gehou het en waar die gemeente Pretoria-Oos voor die bou van die huidige Ooskerk sy sentrale bymekaarkomplek gehad het. Dr. H.D.A. du Toit (later van die Paarl) is op Maandagaand 2 November 1942, by die eerste stemming tot eerste leraar beroep en hy het met veel vrug tot Junie 1948 in die gemeente gearbei. Ds. H.C Kinghorn (later van onder meer Robertson) was medeleraar vanaf Mei 1947 tot Junie 1950, en dr. Louis V. Rex medeleraar vanaf Augustus 1948. Daarna het hy ’n tyd lank alleen gestaan.

Latere ontwikkelings

In ooreenstemming met die beleid van die NG Kerk is die afstigting van Arcadia tot selfstandige gemeente op die kerkraadsvergadering van 19 Junie 1951 finaal beklink sodat die Ringskommissie binne enige maande tot die stigting kon oorgaan.

'n Besondere kenmerk van die gemeente was die baie studente en jongmense en die jammerlike, gedurige wisseling van adresse. Die gemeente het destyds reeds 'n eie terrein vir die bou van die toekomstige kerkgebou besit. Dié gebou, ontwerp deur die argitek Hendrik Vermooten, is ingewy op 22 Januarie 1955 en nou ’n bedieningspunt van die NG gemeente Pretoria.

In 1952 berig Ons gemeentelike feesalbum: “Bronberg bied 'n unieke geleentheid vir geestelike werk onder die nagenoeg duisend jongmense wat in velerlei betrekkings, veral in die staatsdiens, werksaam is en wat vir korter of langer tyd hulle verblyf in haas ontelbare woonstelle en kamers het. Die aanraking met die jongere deel van die gemeente bied veel aan wat bemoedig en besiel. Dat hulle bywoning van die eredienste en hulle belangstelling in alle gemeentelike aangeleenthede so 'n hoë peil handhaaf, getuig van hulle gehegtheid aan kerk en godsdiens. Ons aanddienste is deurgaans ingerig met die oog op die belange van die jeug en deur 'n maandelikse byeenkoms soek ons om as leraar en kerkraad enigsins tred te hou met die gedurige wisseling van ons jongere lidmate. 'n Noukeurige opname van getalle sal sonder twyfel aan die lig bring dat tweeduisend of meer lidmate van ons Kerk binne die gemeentelike grense van Bronberg hulle verblyf het.

“Die vaste elemente en die huiseienaars maak 'n betreklik kleine persentasie van ons ledetal uit, maar hulle vorm die kern van die gemeente, wat met groot krag, opoffering en toewyding die hoogste belange van die gemeente steeds behartig het. Bronberg se krag bestaan daarin dat midde in die stadslewe met al sy afleiding die Kerk nog die sentrum van 'n lewende en groeiende gemeentelike lewe uitmaak. Groot lof kom ons ywerige en toegewyde kerkraadslede toe weens die reuse-taak wat hulle moet behartig deur maandeliks hulle wykslede te besoek.”

Destyds is deur die publikasie van 'n maandelikse gemeentebrief, Die Bronbergse Bode, gepoog om die onderlinge gemeenskapsband verder te verstewig.

Enkele leraars

• Hendrik Daniël Alphonso du Toit, 1942 - 1948
• Hermanus Charles Kinghorn, 1947 - 1950
• Dr. L.V. Rex, 1948 - 1953
• Rudolph Johannes Raath, 1953 - 29 Februarie 1976 (aanvaar sy emeritaat)
• Dirk Johannes Viljoen, 1955 - 1957 (studenteleraar; waarna studenteleraar van nuwe dogtergemeente Harmonie)
• Dr. Hermanus Wilhelm de Jager, 1962 – 1967
• J.R. Schmidt ... 1972
• P.A. van der Merwe ... 1972
• S.J. Joubert ... 1972
• Michiel Daniel Victor Cloete, 1967 – 28 Februarie 1975
• S.J. Joubert ... 1979
• A.J. Barnard ... 1979
• H.F. Heymann ... 1979
• P. Combrink ... 1979
• Dr. Petrus Jacobus le Roux, 1997 - 2010 (aanvaar sy emeritaat in gemeente Pretoria)
• Dr. Casparus Johannes Jackson, 1979 - 1995 (aanvaar sy emeritaat)
• Abraham Johannes Prinsloo, 1982 - 1988 (aanvaar sy emeritaat)
• Dr. Garfield Havemann ... 1985
• Paul Geertsema?

Die gemeente se samestellende dele

Die gemeente wat nou bekendstaan as NG gemeente Pretoria is 'n samestelling van wat eens op 'n tyd ses afsonderlike gemeentes was. Die syfers onder die jaartalle dui telkens op die getal belydende lidmate, so ook die totaal.

Naam	Gestig	1960	1972	1979	1985	1990	1995	2000	2015
Pretoria	1854	2240	2750	2902	2430	2500	2210	1800	1480
Bronberg	1942	1056	2650	3689	4060	3600	2540	1738	–
Arcadia	1951	1323	2368	2537	3085	2120	2750	–	–
Burgerspark	1952	847	2658	3204	2758	2551	2421	825	–
Harmonie	1957	1860	3891	3817	3417	2030	2009	640	–
Meintjeskop	1964	–	1739	1238	1524	–	–	–	–
Totaal		7 326	16 056	17 387	17 274	12 801	11 930	5 003	1 480

Bronne

• (af) Olivier, ds. P.L. (samesteller), Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers, 1952.

Eksterne skakels

• (en) Die kerkgebou soos te sien op Google Maps. URL besoek op 30 Julie 2015.
• (af) Sunnyside – 'noodkreet' oor misdaad^{[dooie skakel]}, Beeld, 13 November 1997. URL besoek op 30 Julie 2015.
• (af) Vier NG gemeentes in middestad gaan saamsmelt , Beeld, 28 November 1998. URL besoek op 30 Julie 2015.