NG gemeente Constantia
Die NG gemeente Constantia is 'n gemeente van die Nederduitse Gereformeerde Kerk in die Ring van Wynberg in die suidelike voorstede van Kaapstad. Die gemeentegrense sluit Constantia, Dieprivier, Heathfield, Retreat, Bergvliet, Kreupelbosch, Meadowridge en Constantiaheuwels in. Houtbaai is tot 2014 as 't ware 'n gemeente binne 'n gemeente bedien en het sedert 2007 ds. Vernon Louw in sy diens gehad, wat hoofsaaklik die Houtbaai-wyke bedien en die eerste medeleraar was, 39 jaar ná die gemeente se ontstaan. Hy is intussen opgevolg deur ds. Gerhard Pietersen, wat met Houtbaai se afstigting die nuwe gemeente se eerste leraar geword het.
Ontstaan
wysigDie gemeente Constantia het op 9 Oktober 1968 van die NG gemeente Zwaanswyk afgestig en die NG gemeente Houtbaai op 1 Junie 2014 van Constantia.[2]
Personeel
wysigMet die verdeling van die gemeente, was die medeleraars slegs die derde en vierde leraars van die gemeente. Die eerste leraar was ds. Z.B. Badenhorst. Mev. Johanna Maree (in die omgang bekend as tannie K.P.) was die eerste skriba-kassier. Ds. Badenhorst vertrek in 1972 en word die volgende jaar deur ds. I.L. de Villiers opgevolg, wat tien jaar lank in die gemeente dien. Van Constantia is hy na die vrouetydskrif Sarie as redakteur en het, nadat hy ook redakteur van die Sondagkoerant Rapport was, afgetree en gaan woon in Johannesburg waar hy soms nog in gemeentes met prediking gehelp het. Hy het 'n hele aantal boeke en digbundels geskryf en sommige van die liedere in die Liedboek is uit sy pen. Sy opvolger, ds. Uys Theron, was van 1984 tot sy afskeidspreek op Sondag 29 Januarie 2012 amper 28 jaar lank aan die gemeente verbonde.[3] Hy is af en toe deur deeltydse hulpleraars bygestaan, maar in 2007 word ds. Vernon Louw die eerste voltydse medeleraar.
Ds. Wynand van Beek, wat van 2006 af as kontrakleraar aan die NG gemeente Bendorpark (Polokwane) verbonde was, is op 'n spesiale kerkraadsvergadering aangewys as brugpredikant in ds. Theron se plek. Hy is op 5 Februarie 2012 in die gemeente verwelkom.
Ds. Wynand Duvenhage was as Polisiekapelaan aan die gemeente verbonde van 1991 tot 1996. Ds. Jalize Uys was tentmakerleraar en die gemeente se eerste vroulike dominee van 2000 tot 2003 en is bygestaan deur haar man, prop. Johannes Mouton. Propp. Nico Roos, Nico Viljoen en Marius Greeff het ook as bedieningshulpe opgetree. Sr. J. Mare het van 1974 'n tyd lank as geestelike werkster in die gemeente gehelp. Die huidige orrelis in Constantia, Ean Smit, het in 1981 oorgeneem by mnr. Naas Barnard.
Yvonne Cilliers was die eerste skriba en het die pos 20 jaar beklee. Ander skribas was Gwen Bekker, Leana Goosen en die afgelope agt jaar is dit Magda Bester. Sy is ook die koster en voor haar was daar mnr. en mev. Danie en Ria de Klerk, Verina van der Merwe en mnr. Hendrik Broodryk. In Houtbaai was mnr. Freddie Brink 25 jaar lank koster en Pierre Myburgh die orrelis. Die kosters was Johannes Mouton, André van der Merwe en Kobus Stander. Attington Mvungane is al baie jare lank die tuinman in Constantia.
Persele en geboue
wysigEredienste is aanvanklik in die saal van die Hoërskool Zwaanswyk gehou. Die terrein waarop die kerk gebou is, was voorheen deel van die Kreupelbosch-landgoed. Toe die stadsraad verlof gee vir die bou van die kerkkompleks, was dit met die uitdruklike voorwaarde (ter wille van die bure) "dat daar nie in die kerksaal gedans word nie". Constantia se kerkgebou is deur die argitek Pieter Pelser ontwerp en in 1973 ingewy. Hy het die kerk so ontwerp dat die waaiervormige voorkoms 'n intimiteit skep wat versterk word deur die uitsluiting van enige natuurlike lig van buite. Dit bied sitplek aan sowat 400 kerkgangers. Die hele kompleks, met die orrel inkluis, het sowat R190 000 gekos. 'n Nuwe pastorie is in 1987 vir R185 732 voltooi.
In dieselfde jaar as wat die gemeente afgestig het, is daar in Houtbaai 'n nuwe kerksaal opgerig, wat op 10 Augustus 1968 in gebruik geneem is en sitplek aan 100 kerkgangers bied. Tot n met Houtbaai se afstigting het die gemeente elke Sondag 'n erediens daar gehou, waarna dit Houtbaai-gemeene se kerkgebou geword het. Vroeër is die saal by die begraafplaas, waarin 'n ander groep nog steeds vir geestelike byeenkomste saamkom, gebruik. In 1996 is nuwe kategeselokale vir Houtbaai ingewy.
Lidmaattal
wysigSoos ten tyde van die afstigting is Afrikaanssprekendes vandag nog verreweg in die minderheid in dié deel van die stad. In 1973 met die oprigting van die kerkgebou dui ds. De Villiers aan dat die 550 lidmate versprei is oor die groot gebied van Dieprivier, Heathfield, Retreat, Meadowridge, Bergvliet, Constantia, Houtbaai en Llandudno. Volgens die laaste opname voor Houtbaai se afstigting, het die lidmaattal op 547 (doop en belydend) gestaan. Hiervan was byna 'n derde buite die gemeentegrense woonagtig, wat destyds nie deur die Kerkorde toegelaat is nie. Sowat 210 van die lidmate het in die Houtbaai-wyke gewoon. In die NG Kerk se 2021-Jaarboek het Constantia slegs 117 belydende en 10 dooplidmate gehad en Houtbaai 102 en 36.
Die gemeente se getalle is die laaste paar jare die laagste wat dit ooit was. Twintig jaar gelede wat dit 955. Dit is ondanks die gemeentegrense wat deur die Sinode oopgestel is sodat byna 'n derde van die Constantia-lidmate deesdae buite die gemeentegrense woon. Die afname is weens die vermindering in die getal Afrikaanssprekendes in die omgewing, wat 'n uitwerking op al die Afrikaanse skole in die omgewing gehad het sodat nog net die Laerskool Simon van der Stel in Wynberg ook in Afrikaans onderrig aanbied.
Leraars
wysig- Zacharias Blomerus Badenhorst, 1969–1972
- Izak Louis de Villiers, 1973–1983 (oorlede 27 September 2009)
- Uys Theron, 1984 – 29 Januarie 2012
- Vernon Louw, 2007–2010 (bedien Houtbaai)
- Gerhard Pietersen, 2010–2014 (Houtbaai se eerste leraar)
- Wynand van Beek, 2012–2013
- Elsché Eygelaar, 24 Augustus 2014 – hede