NG gemeente Luanshya

Die NG gemeente Luanshya was 'n gemeente van die Nederduitse Gereformeerde Kerk in Noord-Rhodesië en daarna Zambië, tot dit in 1966 ingelyf is by Nkana, waarvan dit in 1949 afgestig het.

Ds. W.C. van der Merwe, van 1950 tot 1953 die gemeente se eerste leraar. Hy het hierheen gekom van Calvinia af, sedert 1947 sy eerste gemeente. Ná sy vertrek uit Noord-Rhodesië het hy ook nog gedien in Worcester-Oos (1960), Thornton (1963) en Wellington-Noord (1968), waarna hy predikant in Sinodale Diens Ampsbediening en Evangelisasie Kaapland was.

Agtergrond

Die gemeente het sy geboorte aan die ontstaan van die kopermyne van Noord-Rhodesië te danke. Kopererts is reeds in 1902 in hierdie omgewing deur William Collier ontdek, maar dit was eers in 1925 dat 'n begin gemaak is met die myn. Dadelik het groot getalle blankes na hierdie boswêreld getrek. Tussen 1925 en 1930 het daar sowat 10 000 blankes na Noord-Rhodesië gekom. Werk was volop en die salarisse was goed. Tussen 1930 en 1935 kom daar egter 'n depressie. Die myne het skaars begin koper uitvoer, toe pryse skielik daal en daar baie werkloosheid ontstaan. Later het die prys van koper egter weer gestyg, en die myne het steeds uitgebrei; hierdie uitbreiding gaan nog gedurig voort. Toe die eerste Afrikaners hierheen gekom het, was daar slegs een Afrikaanse gemeente in Noord-Rhodesië, naamlik Lusaka.

Aanleiding tot stigting

Die predikant van Lusaka was herder en leraar van Noord-Rhodesië. Die eerste leraar wat vir die Afrikaanse mense hier verantwoordelik was, was dr. H.C. de Wet, destyds predikant van Lusaka. In 1933 word 'n gemeente vir die myne gestig met die naam Nkana, die sentrale myndorp. Dit het geblyk die werk om die vier myndorpies (Kitwe, Luanshya, Mufulira en Chingola) en Ndola te bearbeid, was te veel vir een predikant. Een van die sendelinge van die Vrystaatse Kerk in Noord-Rhodesië, dr. Malcolm Retief, word die eerste leraar van die myne. Hy is later opgevolg deur ds. D.J. Redelinghuys, en teen 1952 het Nkana sy derde predikant, ds. A.J. Erasmus, gehad. Die werk om die vier myndorpe en Ndola, sowel as Belgiese Kongo, te bearbei, was egter te veel vir een predikant, en in 1945 kom daar 'n derde gemeente, naamlik Mufulira. Op hierdie tydstip het die gemeente Nkana nog bestaan uit Nkana, Luanshya en Ndola. Eindelik is Luanshya met Ndola in 1949 tot 'n aparte gemeente afgestig.

Die eerste predikant was ds. W.C. van der Merwe, wat in April 1950 hier bevestig is. In die jare voor die afstigting het die Here steeds gesorg dat daar 'n getroue klompie was wat die vuur brandende gehou het, aldus Ons gemeentelike feesalbum. “Aan hulle naas God ons hartlike dank.” Daar was sendelinge, kerkraadslede, Sondagskoolonderwysers en onderwyseresse, RCVV-lede en leidsters van die Kinderkrans-tak. Ook was daar diegene wat Bybellesse in die dagskool gegee het.

Hier op Luanshya staan die oudste kerksaal van die Koperstreek. In Ons gemeentelike feesalbum is dit beskryf as “ 'n altaar op die pad van die Afrikaner noordwaarts”. Binne die grense van hierdie gemeente was ook twee sendinggemeentes met '’n gesamentlike ledetal in 1951 van ongeveer 700 lidmate en 200 klaslede.

Inlywing

Die gemeente is in 1966 by Nkana, wat later deel van Lusaka geword het, ingelyf.

Enkele leraars

• Willem Carel van der Merwe, 1950–1953
• Gerhardus Johannes Barnard, 1953–1957
• Wessel Jacobus Wessels, 1957–1962
• Jacobus Hanekom, 1963–1964

Sien ook

• NG Kerk in Zambië
• Sinode van Midde-Afrika

Bronne

• Olivier, ds. P.L., Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers, 1952.
• Gaum, dr. Frits (red.), Jaarboek van die Nederduitse Gereformeerde Kerke 1990, Pretoria: Tydskriftemaatskappy van die Nederduitse Gereformeerde Kerk, 1989.

Eksterne skakels

• Historiese stukke kry nuwe tuiste