Dutch Reformed Church in Zambia

Die artikel handel oor die gemeente in Lusaka. Vir die geskiedenis van die Nederduitse Gereformeerde Kerk in Zambië, sien NG Kerk in Zambië.

So sentraal is Lusaka in Zambië geleë, dat die hoofstad van Noord-Rhodesië in 1935 vanaf Livingstone hierheen verskuif is.

Die vroeëre NG gemeente Lusaka (tans die Dutch Reformed Church in Zambia Lusaka) was aanvanklik deel van die gemeente Bulawayo, wat die hele destydse protektoraat Noord-Rhodesië beslaan het, asook die lidmate wat in die Belgiese Kongo gewoon het.

Ontstaan

Die eerste Afrikaanssprekendes het omstreeks 1902 van Suid-Afrika af na Livingstone verhuis en die volgende jaar na Lusaka. Dié stad is in 1913 as dorp verklaar. Teen 1912 was daar reeds meer as 250 NG lidmate in die latere Noord-Rhodesië en na raming was 'n kwart van die blankes wat teen 1913 in die distrik Lusaka gewoon het, NG lidmate.

Lusaka is op 26 Junie 1919 afgestig en op die eerste kerkraadsvergadering op 30 Augustus 1919 besluit die kerkraad die gemeente sal 'n hulpbehoewende gemeente wees. Op dieselfde vergadering word ds. P. de W. Eksteen as eerste leraar beroep en hy aanvaar dit.

Die hoeksteenlegging van die kerkgebou het plaasgevind op 11 September 1920 en die inwyding op 7 Mei 1921. Dit was aan die Great North Road geleë en is nou die Heilsleër se eiendom. Die argitek, Wynand Louw, het die plan gratis voorsien en die olielampe vir die kerk is geskenk deur die NG gemeente Mosselbaai. Die pastorie is op 15 November 1925 in gebruik geneem.

Vliegmasjien

In De Kerkbode van 5 Junie 1929 verskyn 'n kort berig oor die mislukte poging om vir dr. H.C. de Wet 'n vliegtuig aan te koop. "Ons lesers sal onthou dat 'n tyd gelede, toe Dr. H.C. de Wet nog predikant was van Lusaka, 'n vriend in die Vrystaat vir ons 'n bydrae gestuur het om vir hom 'n vliegmasjien te koop om sy uitgebreide gemeente te besoek. Ander vriende het ook so iets bygesit, sodat ons naderhand £15 15s. ontvang het. Maar daarby het dit gebly, en met so 'n sommetjie kan 'n mens nie 'n vliegmasjien koop nie. Ons het nou maar die geld aan Ds. H.A. de Wet, die teenswoordige leraar van Lusaka, gestuur. Hy kan dit voeg by 'n fonds om 'n motorkar vir hom te koop; of as hy reeds 'n motor het, om vir die petrol te help betaal."

Afstigting en inlywing

In 1933 is die werk in die Koperstreek saamgevat in die NG gemeente Nkana, en in 1946 word die NG gemeente Livingstone en in 1954 die NG gemeente Broken Hill afgestig. Teen 1959 was daar elf gemeentes in die destydse Noord-Rhodesië met sowat 3 300 lidmate:

Van omstreeks 1960 het die Afrikaners, wat sedert met die ontginning van koper in 1925 begin is na die land gestroom het, weer terug suidwaarts getrek en teen 1975 is al die ander gemeentes weer by die moedergemeente Lusaka ingelyf. Die enigste oorblywende gemeente van die oorspronklike elf het geleidelik weer 'n toename in sy lidmaattal ervaar. In 1973 was daar net 164 belydende (volwasse) lidmate, maar in 2007 staan die getal reeds op 233, vergeleke met 160 in 2005.

Engels bediening ingevoer

Die gemeente het hom tydens die eerste sowat 80 jaar van sy bestaan altyd op die geestelike versorging van Afrikaanse lidmate van die NG kerk toegespits en al sy dienste was in Afrikaans. Maar sedert 1991 het 'n verandering begin intree toe mense vir Engelse dienste begin vra het. Sporadiese Engelse dienste in van 1992 af gehou en in 1995 besluit die kerk om 'n volledige Engelse bediening te begin. Die gemeente is in 'n Engelse en Afrikaanse blok verdeel, elkeen met sy eie kerkraad, maar gemeenskaplike sake het hulle op 'n gesamentlike kerkraadsvergadering behandel.

Samewerking met Hervormde Kerk

Die NG Kerk het sedert 1995 gereeld met die Hervormde Kerk beraadslaag oor moontlike samewerking in Zambië. Die NH Kerk se eens aktiewe gemeente het mettertyd gesukkel om lewensvatbaar te bly omdat ook sy lidmate deur die jare al hoe minder geword het. So bereik die twee kerke aan die einde van 1997 'n ooreenkoms waarvolgens hulle 'n nuwe gemeente sou stig waarin albei kon saamwerk om NG sowel as Hervormde lidmate in die hele Zambië te bedien. Die naam van die nuwe kerk was Dutch Reformed Church in Zambia (DRCZ) met sy grense dieselfde as dié van die land. Zambië is in 'n noordelike en suidelike deel verdeel, met die dorp Kapiri Mposhi as skeidslyn. Die NG Kerk moes die suidelike predikant voorsien en die Hervormde Kerk die noordelike.

Die gemeente word multi-kultureel

Van 1996 tot 1998 het 'n redelike aantal Engelssprekende lidmate van die Reformed Church in Zambia (RCZ), wat in die omgewing van die kerkgebou gewoon het, lidmate van die DRCZ Lusaka geword. Dié gebeurtenis het grotendeels aanleiding tot die gemeente se Engelse naam en die invoer van 'n tweetalige bediening gelei sodat die gemeente nou inheems en multi-kultureel is. Dit is steeds die enigste gemeente in die land met 'n Afrikaanse en Engelse bediening.

Kerkverband

Die gemeente tree in 'n groot mate selfstandig op, maar handhaaf noue bande met die NG sowel as Hervormde Kerk en woon ring- en sinodesittings van albei kerke by. Die DRCZ beskou homself ook as baie naby aan die RCZ, maar probeer nog om sy verhouding met dié kerk te herstel na dit deur die jare versleg het.

Nkana stig weer af

In 1998 verdeel die gemeente in twee, toe Dutch Reformed Church in Zambia Nkhana afstig en die moedergemeente Dutch Reformed in Zambia Lusaka word. Die twee gemeentes het in 2009 altesaam 459 belydende lidmate en 159 dooplidmate. Lusaka het sy eie leraar en 'n pastorale hulp, terwyl Nkhana deur 'n leraar van die Nederduitsch Hervormde Kerk bedien word, ingevolge 'n ooreenkoms met dié kerk.

Enkele leraars: Lusaka

Ds. Pieter de Waal Eksteen, 1920 - 1923
Dr. Hendrik Christoffel de Wet, 1925 – 1928
Daniël Jacobus Retief, 1928 (hulpprediker)
Hendrik Adrian de Wet, 1928 - 1930
Jacobus Johannes Driescher, 1932 (hulpprediker), 1932 - 1940
Andreas Martin Scheffler, 1936 - 1941
Willem Johannes de Wet, 1942 - 1945
David Randolph van der Meulen, 1946 - 1947
Septimus Holtzhausen, 1948 - 1950
Henry Frederick Witthuhn, 1950 - 1954 (daarna eerste leraar van Broken Hill)
Thomas Arnoldus Theron, 1950 - 1959
Gerhardus Jacobus Christiaan Venter, 1960 - 1963
Johannes Gerhard Moolman, 1963 - 1965
Pieter Wouter de Wet, 1965 - 1971
Johannes Petrus Roux, 1975 - 1979
Roelof Adriaan Pieter van Niekerk, 1981 - 1983
John McNicol Myers, 1984 - 1987
Gustav Bernard Pfeil, 1987 - 1990
Johannes Nicolaas Rudolf Bosman, 2007 - hede

Enkele leraars: Lusaka-Oos

Hendrik Winterbach, 1959 tot 1961
Rudolph Christopher Herholdt, 1961 - 1964

Sien ook

Bronne

Olivier, ds. P.L., Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers, 1952.
Gaum, dr. Frits (red.), Jaarboek van die Nederduitse Gereformeerde Kerke 1990, Pretoria: Tydskriftemaatskappy van die Nederduitse Gereformeerde Kerk, 1989.
Dreyer, eerw. A. 1932. Jaarboek van die Nederduits-Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika vir die jaar 1933, Kaapstad: Jaarboek-Kommissie van die Raad van die Kerke.

Eksterne skakels

Die gemeente se webtuiste Geargiveer 11 Januarie 2012 op Wayback Machine