Wikipedia

Pretoria-Pietersburgspoorlyn

(Aangestuur vanaf Pretoria-Pietersburg spoorlyn)

Die Pretoria-Pietersburgspoorlyn is tussen in 1897 en 1899 van Pretoria na Pietersburg (deesdae Polokwane) deur die Pretoria Pietersburg Spoorweg Maatschappij met Britse kapitaal gebou. Vyf maande nadat die spoorweg voltooi is, breek die Tweede Vryheidsoorlog uit en die ZAR-regering lê beslag op die spoorweg. Na die oorlog kom dit onder die beheer van die Sentraal-Suid-Afrikaanse Spoorweë.

Die spoorwegnetwerk van die Zuid-Afrikaansche Republiek in 1899 (aan die begin van die Tweede Vryheidsoorlog) met die Pretoria-Pietersburg spoorlyn in rooi.

Lynbou

wysig
 
Kaart van die spoorlyn

Bouwerk begin in 1897 en op 1 Julie 1898 is die eerste 132 km tussen Pretoria en Nylstroom geopen. Drie maande later is die volgende 90 km tussen Nylstroom en Potgietersrus geopen en op 31 Mei 1899 is die laaste 63 km tussen Potgietersrus en Pietersburg geopen. Die spoorlyn begin by die Pretoriastasie waar dit met NZASM se spoornet verbind is. Dit loop verby die die stad aan die wes en volg die Apiesrivier tot by Hammanskraal. Terwyl die Apiesrivier en Pienaarsrivier na die weste draai, loop die spoorlyn na die noorde tot Warmbad waar dit na Nylstroom klim. Toe draai dit aan die noordooste en volg die Nylrivier tot by Potgietersrus. Daar gaan dit oor die Waterberg en dal af tot Pietersburg.[1]

Op 31 Mei 1902, toe die spoorlyn onder Britse beheer gekom het, was sy amptelike lengte 176 myl en 58 kettings (284,4 km)[2]

Tweede Vryheidsoorlog

wysig

Op 12 Oktober 1899, 'n paar maande nadat die spoorlyn geopen is, breek die Tweede Vryheidsoorlog uit. Die ZAR-regering lê beslag op die spoorlyn en plaas dit onder beheer van die NZASM met Mauritz de Wildt as bestuurder. De Wildt was destyds ook hoofingenieur met NZASM.[3]. Nadat die Britse magte onder die bevel van Lord Roberts Pretoria op 31 Mei 1900 beset het, het die ZAR-regering hul na Machadodorp gevestig en spoorwegkoetse is vir regeringskantore gebruik en ook om die staatsargiewe te stoor.[4]

Nadat President Kruger na Europa vertrek het, het die ZAR regering na Pietersburg verhuis.[5] Koetse op die Warmbad-Pietersburggedeelte van die spoorlyn is tot 30 Maart 1901 deur die ZAR regering gebruik. terselfdertyd is skade aan die Pretoria Warmbad-gedeelte van die lyn herstel.[6] Op 1 April is Nylstroom deur die Australiese magte beset, Potgietersrus is op 5 April beset en Pietersburg is op 8 April beset. Toe kom die spoorlyn onder die beheer van die Imperial Military Railways (IMR). Afgesien van normale spoorwegdienste, het die treine ook 'n mobiele poskantoordiens gelewer.[7]

Hierna is die IMR se treine ten minste twee keer deur Boerkommando's aangeval. Op 4 Julie 1901 het 'n Boerekommando onder die bevel van Generaal CF Beyers 'n trein by Tobiasspruit, 8 km noord van Naboomspruit aangeval. Op 10 Augustus 1901 het nog 'n Boerekommando, dié keer onder die bevel van Kaptein Jack Hindon en Kaptein Henri Slegtkamp by Haartebeeslaagte, 11 km suid van Naboomspruit 'n gepantserde trein aangeval.[8] Na die Vrede van Vereeniging (31 Mei 1902) word die spoorlyn onder die beheer van die Sentraal-Suid-Afrikaanse Spoorweë geplaas.[9]

Finansieël

wysig

In 1895 is 'n konsessie aan Hendrik Jacobus Schoeman toegestaan om die spoorlyn te bou en te bedryf. In 1896 is die Pretoria-Pietersburg Railway Company Limited met 'n kapitaal van £500 000 in die Verenigde Koninkryk gestig en op die Londense beurs gelys om die konsessie te bedryf.[10][9] Verdere finansiering is verkry deur die uitreiking van skuldbriewe ter waarde van £1 005 400.[11]

Tussen 31 Mei 1899 en 13 Oktober 1899 is 45 611 passassiers en 7402 ton vrag deur die spoorweg vervoer. Die inkomste oor hierdie periode was £25 858 en uitgawe (uitsluitende rente op sy skuldbrieve) was £22,227.[11]

Op 14 November 1903 is die maatskapy deur die Britse Regering ontein. Die Britse regering het die aandeelhouers hul oorspronklikke kapitaal terugbetaal en ook die maatskapy se bate betaal.[12] In opdrag van die Konvensie van Den Haag (1898) is vergoeding aan hulle betaal vir inkomste wat deur die ZAR-regering gewaarborg is.[13][14] Die bedrag verskuldig aan belasting is uiteindelik in 1908 in die Engelse Hooggeregshof vereffen.[15]

Lokomotiewe

wysig

Die PPS het 'n totaal van 15 lokomotiewe bestel maar voordat die laaste vier afgelewer is, het die Tweede Vryheidsoorlog uitgebreek en die PPS het met die NZASM saamgesmelt. Terwyl die spoorweg in aanbou was, is vier saaltenklokomotiewe gekoop vir bouwerk en rangeringswerk. Drie 26 tonner 0-6-0ST lokomotiewe is direk van die vervaardiger en een lokomotief, 'n 0-4-0ST is tweedehands van die NGR gekoop. Die PPS het aflewering van ses hooflynlokomotiewe geneem - vyf 2-6-4T tenklokomotiewe wat nuut gekoop is en 'n tweedehandse 4-6-0T tenklokomotief wat van die Delagoabaai Spoorweg gekoop is. 'n Sesde 2-6-4T tenklokomotief het op die seereis tussen die Verenigde Koninkryk en Suidelike Afrika verlore geraak. Die vervangingslokomotief is in 1900 te Lourenco Marques afgelewer.

In 1898 is drie 4-8-0 tenderlokomotiewe bestel. Hierdie lokomotiewe, wat op die 7de Klas van die Kaapse Regeringspoorweë gebaseer is, is in 1900 aan die Imperiale Militêre Spoorweë gelewer. In 1898 is 'n 46 tonner lokomotief ook van NZASM verkry. Hy het die naam "Prinsloo" gedra.

Jaar Aantal PPS Nommer Konfigurasie PPS Tipe/Naam SAS Tipe Trekkrag Vervaardiger
kN lbf
1896 3 - 0-6-0ST 26 Tonner
("Pretoria", "Pietersburg" & "Nylstroom") 		- 44 9 800 Hawthorn-Leslie & Co
1897 1 - 4-6-0T 35 tonner "Die Portugese tenk" - 42 9 354 Nasmyth, Wilson & Co
1898 1 - 0-6-4T 46 Tonner ("Prinsloo") Klas B[16] 73,8 16 580 Maschinenfabrik Esslingen
1898 1 - 0-4-0ST "Natal" - 25 5 526 Neilson, Reid & Co
1897 6 1-6 2-6-4T 55 Tonner (Nr 1: "President Kruger") Klas D[17] 69,4 15 610 Beyer, Peacock & Co
1898[Nota 1] 3 7-9 4-8-0 Klas 7B[18] 83 18 660 Neilson, Reid & Co.

Notas

  1. ↑ Hierdie lokomotiewe is in 1900 aan die Imperiale Militêre Spoorweë afgelewer
Beelde van die Pretoria-Pietersburg Spoorweg
 
Opening van die spoorlyn op 31 Mei 1899
Opening van die spoorlyn op 31 Mei 1899  
 
PPS Lokomotief "President Kruger"
PPS Lokomotief "President Kruger"  
 
Privaatpassasierswa van die PPS.
Privaatpassasierswa van die PPS.  
 
PPS trein by Wonderboompoort getrek deur die "Portugese tenk"
PPS trein by Wonderboompoort getrek deur die "Portugese tenk"  

Verwysings

wysig
  1. ↑ "Boer War Maps - Map of the Boer Republic of Transvaal Showing Blockhouse Lines and South African Constabulary Posts with Dates of Completion". Organization, equipment, despatch and service of the Canadian contingents during the war in South Africa, 1899-1900:Supplementary report (Sessional paper no. 35a) (in Engels). Ottawa: Canada. Dept. of Militia and Defence,. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 13 November 2017. Besoek op 29 September 2016.{{cite web}}: AS1-onderhoud: ekstra leestekens (link)
  2. ↑ (en) "Statement No. 19 – Statement Showing, in Chronological Order, the Date of Opening and the Mileage of Each Section of Railway". Jaarverslag. Suid Afrikaanse Spoorweë. 1953. 200954-13.
  3. ↑ Ploeger, J. (1987). "Dictionary of South African Biography Volume V" (in Engels). De Wildt, Mauritz Edgar. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 November 2017.
  4. ↑ (en) Reitz, Deneys (1929). Commando. Faber and Faber. The British Invade the Transvaal.
  5. ↑ "Suid Afrika: Posseëls En Posgeskiedenis - Deel 1" (in Engels). HartiesNet (Pty) Ltd. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Julie 2018. Besoek op 28 September 2016.
  6. ↑ (en) Girouard, EPC (1903). History of the Railways during the War in South Africa 1899-1902. His Majesty's Stationery Office. p. 114.
  7. ↑ Drysdall, Alan (Junie 2007). "TPOs of Southern Africa - Boer War TPOs 1901-02" (in Engels). TPO & Seapost Society. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 31 Augustus 2019. Besoek op 31 Augustus 2019.
  8. ↑ (en) Kantor, Stan. "Early Pietersburg". The Ulolwe: South Africa - Suid -Afrika - A monthly railway research/historical publication / 'n Maandelikse spoorweg historie en navorsings publikasie. 2 (2): 42–72.
  9. ↑ 9,0 9,1 (en) Greig, Wally. "The Pretoria-Pietersburg Railway" (PDF). Buletin of the Railway History Group of Southern Africa (Bulletin No. 121 January 2014): 7–10. Besoek op 30 Augustus 2015.
  10. ↑ (en) Seale, R (April 1987). "The Story of "Roos"" (PDF). Pretoriana – Tydskrif van die Pretoriase Historiese Vereniging (Genootskap Ou-Pretoria) (91 (NZASM-herdenkingsuitgawe)): 36-37.
  11. ↑ 11,0 11,1 (en) Bleloch, William Edwin (1901). The New South Africa: Its Vaue and Development. William Heinemann. p. 264.
  12. ↑ (en) Register of Defunct Companies,. Stock Exchange Press/Macmillan. p. 403. ISBN 978-0-333-51529-7.
  13. ↑ (en) Bentwich, Norman (April 1907). The Law of Private Property in War. Londen: Sweet & Maxwell Ltd. p. 39, 69.
  14. ↑ (en) Holmes, Kevin (2001). The Concept of Income: A Multi-disciplinary Analysis. Amsterdam: IBFD Publication BV. p. 254. ISBN 90-76078-37-8.
  15. ↑ "Pretoria-Pietersburg Railway Company Limited v Elwood (Surveyor of taxes).(2)(1911-1915) 6 TC". Croner-i Limited.
  16. ↑ (en) "3ft 6in SAR Class B Tank Locomotive Specifications". SAR Steam. Besoek op 2 September 2015.[dooie skakel]
  17. ↑ "3ft 6in SAR Class D Tank Locomotive Specifications" (in Engels). SAR Steam. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Maart 2016. Besoek op 2 September 2015.
  18. ↑ (en) "3ft 6in SAR Class 7B Tender Locomotive Specifications". SAR Steam. Besoek op 2 September 2015.[dooie skakel]
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Pretoria-Pietersburgspoorlyn&oldid=2428465"