Soutrivier (kiesafdeling)

Soutrivier in Kaapstad was van die algemene verkiesing van 1920 af 'n kiesafdeling vir die Suid-Afrikaanse Volksraad.

Harry Lawrence (in die middel met die das) saam met van sy ondersteuners wat op die spoorweë gewerk het, tydens die 1929-verkiesingsveldtog.

Die laaste Smuts-kabinet (1948). Van links staan Sidney Waterson (LV vir Claremont van 1943 tot 1953 en daarna vir Constantia van 1953 tot 1970), Pieter van der Byl, Harry Lawrence (LV vir Woodstock van 1938 tot 1943 en vir Soutrivier van 1929 tot 1938 en weer van 1943 tot 1961, twee jaar nadat hy uit die V.P. bedank om by die Progressiewe Party aan te sluit), James Mushet (van 1920 tot 1921 LV vir Liesbeek, van 1938 tot 1943 LV vir Maitland en van 1943 tot 1953 LV vir Vasco, maar in 1915 slegs vierde in Woodstock toe hy as onafhanklike kandidaat staan), genl. Jan Smuts, A.G.F. Clarkson, dr. Henry Gluckman, adv. JGN Strauss, dr. Colin Steyn en voor Jannie Hofmeyr.

Morris Alexander was van 1910 en 1946 Volksraadlid met net 'n onderbreking van skaars drie jaar tussen 1929 en 1932 toe hy tot die daaropvolgende jaar LV vir Woodstock was.

1920-1924

In die eerste verkiesing wen Walter John Snow van die Arbeidersparty Soutrivier met 'n meerderheid van 840 stemme teen die Unionisteparty se F.B. Barling. Die onafhanklike W. Moore kom derde met 112 stemme. Snow behou Soutrivier in 1921 met 'n meerderheid van 407 teen maj. Allister Macintosh Miller van die Suid-Afrikaanse Party, van 1924 tot 1929 LV vir Durban-Punt. C.H. Hagger van die L.A. (afkorting onbekend) kom derde met 37 stemme. In 1924 wen Snow die derde maal, nou met 'n meerderheid van 1 013 stemme bo die Suid-Afrikaanse Party se H.S. Walker.

1929-1938

In 1929 verslaan Harry Lawrence (ook LV vir Woodstock van 1938 tot 1943 en minister in genl. Jan Smuts se laaste kabinet tot 1948) van die S.A.P. vir Snow, wat nou staan as kandidaat van die Cresswelliete-faksie in die Arbeidersparty, met 191 stemme. Die ander Arbeidersfaksie, die Hoofbestuursgroep, se G. Pearce kom derde met 154 stemme, vergeleke met Lawrence se 1 561 en Snow se 1 370. Lawrence behou Soutrivier in 1933 as S.A.P.-Koalisie-kandidaat met 'n meerderheid van 1 434 teen die Onafhanklike Arbeider F. Lopes.

1943-1958

Voor die 1938 verkiesing word Soutrivier afgeskaf en in daardie jaar wen Lawrence vir die Verenigde Party in Woodstock. Hy keer in 1943 terug toe Soutrivier opnuut afgebaken word en wen met 3 597 stemme meer as die Herenigde Nasionale Party se D.G. Swart. Die Kommunistiese Party se I.G. Sacks was derde met 851 stemme teenoor Lawrence se 5 071 en Swart se 1 474. Lawrence rook ook die pyp in Soutrivier in 1948 vir die V.P. toe hy 5 440 stemme kry, vergeleke met die onafhanklike R.J. Robinson se 2 148. Lawrence skuif sy meerderheid in 1953 op tot 6 463 teen die N.P. se S. Schoeman en kom in 1958 weer te staan teen Swart, vir wie hy met 5 597 stemme klop.

1960-1966

In die volkstemming van 1960 stem 7 349 kiesers in Soutrivier teen 'n republiek en net 1 936 daarvoor. Lawrence se 32 jaar lange loopbaan as Volksraadslid kom in 1961 se algemene verkiesing tot 'n einde omdat hy kort vantevore by die Progressiewe Party aangesluit het en as kandidaat vir dié party slegs 2 190 stemme kry vergeleke met die V.P.-kandidaat, Hugh Mountfort Timoney, se 4 670. Ook in aangrensende kiesafdelings het dienende LV's wat hulle by die P.P. aangesluit het, die onderspit gedelf: In Maitland kom dr. Zach de Beer slegs derde naas die V.P. en N.P. nadat hy in 1953 en 1958 vir die V.P. gewen het en in Pinelands verloor Colin Eglin teen die V.P. se John Thompson.

Timoney klop die N.P. se J.H. Heyns in 1966 met 'n meerderheid van 2 563 stemme en in 1970 met 2 872. Dit was die laaste verkiesing wat in Soutrivier betwis is, want voor 1974 se algemene verkiesing is die kiesafdeling afgeskaf.

Sien ook

Bellville, Claremont, Constantia, De Kuilen, Durbanville, Groenpunt, Groote Schuur, Kaapse Vlakte, Kaapstad-Hawe, Kaapstad-Kasteel, Kaapstad-Sentraal, Kaapstad-Tuine, Liesbeek, Maitland, Mowbray, Nuweland, Parow, Pinelands, Rondebosch, Seepunt, Simonstad, Suid-Skiereiland, Tygervallei, Vasco, Woodstock, Wynberg

Bronne

• (en) Potgieter, D.J. (red.) 1972. Standard Encyclopaedia of Southern Africa. Cape Town: Nasionale Opvoedkundige Uitgewery (Nasou).
• (af) Schoeman, B.M. 1977. Parlementêre verkiesings in Suid-Afrika 1910-1976. Pretoria: Aktuele Publikasies.